De gevolgen van de klimaatwijzigingen, door de toegenomen CO2 uitstoot van ongeveer 20 jaar geleden en de dito opwarming, komen steeds vlugger en onafwendbaar op ons af.
Want al de vooropgestelde maatregelen die me nu wil nemen hebben pas effect binnen 30 tot 40 jaar. Gevolg, overstromingen van kustgebieden (stijgend waterpeil door smeltend ijs en door de opwarming van de oceanen zelf ), stroom delta’s en rivier oevers. Met toename van de neerslag in de noordelijke gebieden en toenemende droogte in de meer zuidelijke regio’s, met uitbreiding van het aantal zware stormen en orkanen. Met zware gevolgen voor alle aspecten van het menselijk bestaan: afname van de landbouw gebieden, aanvoerhavens, voedsel en zoetwater schaarste, afname tewerkstelling en inkomen, toename van ziekten en epidemieën enz. De hoeveelheid geld die nodig is, om de opgelopen schade waar nog mogelijk te herstellen, om preventieve beschermingsmiddelen uit te bouwen, om over te stappen op een co2 loze energie opwekking, om een nog groter klimaat ramp binnen 40 tot 50 jaar af te wenden, is enorm. Indien wij socialisten niet ingrijpen, gaan de politieke en sociale gevolgen hiervan navenant zijn en alle aspecten van ons menselijk bestaan aantasten., alle democratische rechten in vraag gesteld worden. Er gaan perioden aanbreken van chaos, opstanden, repressie en, oorlogen en revoluties,
Voor velen is de link tussen de vernieling van onze leef omgeving en het kapitalistisch systeem duidelijk en voor de hand liggend. De reden is vervat in de aard van het kapitalistisch systeem dat een onophoudelijke groei nodig heeft, als gevolg van het herinvesteren van winsten en de accumulatie van rijkdom in een omgeving van marktkrachten en competitie. Het probleem is niet de groei als dusdanig maar het feit dat ze onder het kapitalisme niet gepland en anarchistisch verloopt. Een groei niet afgestemd op de noden van de maatschappij, maar op winst creatie voor een kleine minderheid. De enige zero groei onder het kapitalisme is de recessie waarbij de werkende klasse moet inleveren de rijken verder profiteren en de pollutie verder gaat.
Het probleem is ook niet de groeiende wereld bevolking of onze hoge levensstandaard. Het probleem is het kapitalisme zelf, met haar productie in privéhanden en enkel gericht op winst maximalisatie. Er is inderdaad geen enkele reden waarom we de levensstandaard van de gehele bevolking niet kunnen verhogen, zonder op het zelfde ogenblik de impact van de maatschappij op het milieu in grote mate te verminderen. Alle kennis en technologie is immers voorhanden om dit mogelijk te maken, op voorwaarde dat er een rationeel en democratisch tot stand gekomen productie plan gebruikt wordt, waarin die technologie opgenomen en toegepast wordt. Wat een revolutionaire socialistische transformatie van de maatschappij noodzakelijk maakt.
Het is ook belangrijk om in te zien dat het voorkomen van de klimaat verandering niet in het belang is van iedereen. De een percent, de bazen en de banken, die via het huidig systeem hoge winsten versieren gaan zich telkens opnieuw verzetten tegen maatregelen die hun profijt in gevaar brengen. Daaruit volgt dat onze gevechten tegen het soberheidsbeleid en de ongelijkheid gekoppeld moeten worden met de strijd tegen de vernietiging van onze leefomgeving en omgekeerd. Zo worden vb. privatiseringen van de elektriciteit sector of van het publiek transport niet alleen een aanslag op de belangen van het volk maar ook op de planeet zelf omdat de democratische controle op de activiteit verdwijnt. Het is dan ook onze taak om er binnen de milieu beweging op te wijzen dat het kapitalisme verantwoordelijk is voor de verschillende problemen, die en de mensen en de planeet treffen. Dat deze gevechten kunnen gebundeld worden door te strijden voor een socialistisch programma binnen de arbeid beweging en onder jeugd. Vandaar de noodzaak om ons te verenigen en samen te vechten voor een andere maatschappij.
De filosofische premisse achter de consumenten strategie, is het idee dat we in staat zijn de maatschappij te veranderen door onze aankoop keuze. Het idee is: indien we er in slagen om iedereen afzonderlijk te overtuigen om zijn houding ten overstaan van het milieu te wijzigen, we dan de maatschappij en haar structuur kunnen wijzigen. Deze manier van denken heeft zijn wortels binnen de filosofische strekking van het idealisme. Idealisme is het idee dat de concrete realiteit in de wereld slechts een ruwe reflectie is van onze ideeën en gedachten. Volgens deze zienswijze is de realiteit enkel een afspiegeling van ons bewustzijn. Voor marxisten echter worden bewustzijn en de maatschappij niet gesmeed in het rijk van de ideeën maar in de materiële omstandigheden van onze wereld. Onze ideeën zijn een afspiegeling van de materiele omgeving en niet omgekeerd. Daarom vergt een fundamentele verandering, de verandering van de materiele conditie en structuur van de maatschappij. Diegenen die de wereld willen veranderen moeten haar wortels en fundamentele structuren bekijken. Zo moeten ze bepalen welke processen en condities het kwaad doen ontstaan die ze wensen te vernietigen. Bij ieder verbod op een milieu belastende firma, product of proces zal een ander haar plaats innemen en dit zolang het systeem die ze doet ontstaan, niet verdwijnt.
Wat we ook duidelijk moeten stellen is het feit dat de werkende klasse niet verantwoordelijk is voor de milieucrisis. Onder het kapitalisme heeft de meerderheid niets te vertellen over de wijze waarop grondstoffen gebruikt worden of hoe de productie georganiseerd wordt. De kapitalisten nemen alle beslissingen en hun enig criteria is hun winst binnenhalen. De consumenten strategie probeert de lasten, om een milieucatastrofe te vermijden, af te wentelen op de werkende klasse door haar levens standaard te ondermijnen. De werkende klasse heeft als enige de macht en de verantwoordelijkheid om de gevolgen van de klimaatwijziging te beperken. Ze heeft de macht om er voor te zorgen dat de planeet leefbaar blijft voor iedereen omdat ze de macht heeft om het kapitalisme op te heffen. De werkers besturen de productie middelen, de bedrijven, de grote boerderijen enz. wat betekent dat ze de macht hebben om de productie volledig lam te leggen van vb. de meest vervuilende entiteiten.
Een andere misvatting is dat verandering geleidelijk gebeurt. Marxisten leggen uit dat dat tegenstellingen de motor van verandering zijn. Deze tegenstellingen bouwen zich geleidelijk op over de tijd maar komen dan plots en scherp aan de oppervlakte. Het klassieke vb. van dit fenomeen is het verwarmen van water dat plotseling overgaat in stoom bij 100 graden en normale atmosferische druk. Iets gelijkaardig gebeurt in de maatschappij en in het bewustzijn van de mensen. De problemen nemen eerst toe zonder veel reactie, maar op een bepaald ogenblik zeggen de mensen genoeg is genoeg en vechten terug. Marxisten begrijpen daarom de noodzaak om zich voor te bereiden op de komende gevechten. We steunen elke strijd tegen het kapitalisme en haar vernietigende rol op het milieu maar verbinden deze politieke strijd met de lange strijd voor het opdoeken van het systeem zelf. We vechten niet alleen tegen de ondergang van het milieu, homofobie, racisme, vrouwendiscriminatie, lage lonen en slechte werk omstandigheden enz., maar verbinden al deze gevechten met de noodzaak aan socialisme, de enige manier om al deze problemen op te lossen.
Andere feiten die de voorstaanders van consumenten aanpak vergeten zijn vb. dat bio producten en organische landbouw enkel een niche markt bereiken. Slechts een minderheid van de gebruikers heeft het bewustzijn, de inkomsten en de mogelijkheid om hieraan deel te nemen. De dynamiek van de markt bepaald welk consumenten aanbod er is en voor wie, die dynamiek is dezelfde die blind is voor de vernietiging van het milieu. Een kleine minderheid bewuste “groene” consumenten kunnen deze dynamiek niet wijzigen hoe graag ze dit ook zouden willen. Soortelijke redeneringen moeten we hanteren bij het bezien van elke sector van de economie zoals mijnbouw chemie, transport enz. Onder het kapitalisme moeten bedrijven met elkaar concurreren, hun winst maximaliseren ten einde te overleven. De individuele inspanningen van de consumenten kunnen de machtige structurele prikkels die mede aanleiding geven tot het vernietigen van het milieu, niet verslaan.
Andere verkeerde conclusies zijn vb. het idee dat er te veel mensen rondlopen op onze planeet, wat wetenschappelijk gezien onjuist is, maar onder het kapitalisme een groot probleem vormt. Indien alle moderne wetenschap en technologie, zonder beperkende patenten of intellectuele eigendomsrechten en onder de vorm van open bron kennis zou toegepast worden in een economisch plan, zouden er geen bevoorrading problemen zijn voor de hele wereld.
Nog een probleem onder het kapitalisme zijn de enorme overschotten die gedumpt worden, omdat ze kosteloos of tegen lage prijs ter beschikking stellen van behoeftigen, de markt en het profijt ondermijnen. De absurditeit van het kapitalisme is ook duidelijk merkbaar door de toepassing van de geplande veroudering, waarbij producten of delen ervan onbruikbaar raken na verloop van een geplande tijd. Onder het socialisme kunnen producten zo geproduceerd worden dat ze duurzaam zijn, aanpasbaar en modulair met enorme grondstoffen besparingen voor gevolg. Dit alles gekoppeld aan een algemeen recyclage model.
Onder het kapitalisme wordt de economie op ondemocratische manier toegepast door een kleine minderheid die de productie middelen bezit. De kapitalisten handelen in functie van de belangen van hun klasse, de aarde is er, en binnenkort ook het heelal om geplunderd en uitgebuit te worden. Hoe zouden dan de enge limieten van dit systeem ooit een oplossing voor het leefmilieu kunnen vormen. Enkel een totale democratische reorganisatie van de economie biedt een oplossing. Op basis van een democratisch geplande economie kunnen we de rijkdom van de maatschappij aanwenden om wonderen te verrichten, onderwijs, wetenschap, kennis, gezondheidzorg, voedsel productie enz. kunnen in functie van de reële behoefte uitgebouwd worden. Zoals Marx en Engels het uitlegden in ” Het Communistisch Manifest: de werkers hebben niets te verliezen dan hun ketens – ze hebben een wereld te winnen.
Bronnen onder meer uit .IN DEFENSE OF MARXISM / “This changes everything” revolutionary conclusions drawn at climate crisis event. Door Adam Booth 30.03.2015 “The environment consumerism and socialism” door Kevin Harrimann & Kevin Nance 21.10.2014