Is er al een oplossing voor de splitsing BHV als u dit leest? En over de (benoeming van) drie burgemeesters? Op het ogenblik dat dit geschreven wordt zijn dat nog maar eens de thema’s waarover de top van de Belgische politiek zich buigt. Maar met uw goedvinden zullen we het niet daarover hebben. Het is niet onze eerste bekommernis en waarschijnlijk ook niet de uwe. Wat men ons ook wil wijsmaken de beslissende discussies gaan over het sociaal-economische. Voor het eerst kunnen we ook op dat vlak iets zinvols zeggen over onderhandelingsposities van de partijen. Er is immers de formateursnota van Di Rupo en het antwoord daarop van de NVA, bij monde van De Wever. Beiden werden uitgebracht in de maand augustus. Veel belangrijker stof.
De wachtuitkeringen voor schoolverlaters afschaffen, de werkloosheidsuitkeringen in de tijd beperken, het brugpensioen afschaffen, de index “hervormen”, meer kappen in de sociale zekerheid, de pensioenleeftijd verhogen, ... Dat staat met zoveel woorden in de tekst van De Wever. Is het daarom dat de man zo populair is? Is dat de reden dat de peilingen de N-VA nu zelfs een aandeel van 39% van de stemmen geven? Natuurlijk niet. De Vlaamse kiezers kennen deze programmapunten zelfs niet. Er is een dubbele reden daarvoor. De eerste is de geslepenheid van De Wever zelf. Zo stelde hij de nota Di Rupo voor als een “tsunami van belastingsverhogingen”. De argumentatie die hij daarvoor geeft rammelt aan alle kanten. Zo zou volgens De Wever grote belastingfraude een bezigheid zijn van het doorsnee gezin; evengoed zou dat gezin getroffen worden door een vermogensbelasting op fortuinen groter dan 1,2 miljoen euro (huis en bedrijfsinkomsten niet meegerekend). Dergelijke misleidende “informatie” neemt wel de aandacht weg van de werkelijke kern van het economische programma van de N-VA: de gewone gezinnen doen bloeden om de bedrijven en de superrijken uit de wind te zetten.
De tweede reden is echter de merkwaardige stilte die volgde op het 'njet' van de N-VA. Noch de pers, noch de politieke partijen deden ook maar een poging om de vele ongerijmdheden in de tekst van De Wever bloot te leggen. Enkel het ABVV deed loffelijke pogingen om uit te leggen dat deze ideeën een regelrechte aanval waren op onze sociale verworvenheden, maar zij bleven grotendeels ongehoord.
Over naar de nota-Di Rupo zelf dan. Ze werd voorgesteld als een evenwichtsoefening, waarbij iedereen inspanningen moest doen om het gat in de begroting te dichten. ABVV-voorzitter De Leeuw legde onmiddellijk de vinger op de wonde. De maatregelen die in het vlees snijden van de werkende bevolking zijn tot op de euro nauwkeurig berekend. Daarentegen zijn die om de rijken te doen bijdragen, zoals een aanzet tot vermogensbelasting, vaag en te weinig becijferd. De verhoging van de belasting op de tweede pijler van 16,5 tot 20% voor wie met pensioen gaat op 60 is een goed voorbeeld. Deze tweede pijler is het enige systeem dat – althans in sommige, veelal grote bedrijven- wat compensatie geeft voor de schandalig lage pensioenen in de privé. Hiermee stapt Di Rupo volop in de redenering dat de arbeiders zelf schuld hebben aan het feit dat zo velen tussen hun 55 en 65 hun werk verliezen. Maatregelen om te vermijden dat bedrijven hun oudere werknemers met bosjes ontslaan zijn er niet of nauwelijks.
Wij weten niet wat van deze voorstellen zal overblijven in de loop van de onderhandelingen, als die al een eindpunt bereiken. Er spreekt echter een mentaliteit uit: die van gematigdheid, compromisbereidheid, toegevingen aan de eisen van het kapitaal, verantwoordelijkheid, enzovoort. De PS zal er niet voor beloond worden, noch door haar tegenstanders van de burgerlijke partijen, die het zullen zien als een teken van zwakte, noch door haar eigen kiezers. Zij voelen gewoon aan dat er veel meer nodig is: om de groeiende armoede in te dijken en, ja, ook om de economie weer op het goede spoor te krijgen. We blijven het herhalen: je kunt geen bloeiende economie maken op een sociaal kerkhof.
Ook van bij de sp.a zijn geen bemoedigende geluiden te horen. In tegendeel: die intentieverklaring van de enige kandidaat-voorzitter Bruno Toback is een heroïsche oefening om gedurende tien bladzijden vooral niets te zeggen. Je voelt zo de schrik om ook maar enig concreet actiepunt aan te geven dat zou beletten dat wij “erbij zijn”. Deze dames en heren (kameraden en gezellinnen worden ze niet graag meer genoemd vrees ik) schatten de tijdsgeest volkomen verkeerd in. Ze dreigen van de sokken geblazen te worden door rechts-reactionaire populisten. Het zijn deze laatsten die tot nu toe het meest profiteren van de economische crisis.
Op het eerste gezicht lijkt het allemaal tamelijk hopeloos. De traditionele socialistische oplossingen: economie in gemeenschapshanden, productie naar behoefte niet voor de winst, blijven meer dan ooit geldig. Maar niemand schijnt ze nog te willen verdedigen. Maar soms is de redding nabij als de nood het hoogst is. In de Arabische wereld leken de dictaturen ook vastgeroest en de situatie uitzichtloos en kijk wat nu gebeurt. Er zullen wel mensen moeten opstaan die de politici een schop onder de kont geven of nog beter zelf het heft in handen nemen. De jeugd speelt altijd een belangrijke rol bij zo een ommekeer. VONK nodigt allen uit die de dringendheid van de huidige situatie inzien om contact met ons op te nemen en samen de bakens te verzetten. Dat betekent vechten voor een maatschappij waarin er hoop is en rechtvaardigheid en dat kan niets anders zijn dan een socialistische maatschappij. Op 15 oktober komt het protest van de “indignados” uit Spanje en andere Europese landen naar Brussel overgewaaid. Een eerste rendez-vous?