Het Vlaams Blok doopte zich om tot Vlaams Belang en zet daarmee een stap dichter in de richting van de nieuwe conservatieve partij waarnaar een groeiend deel van de Vlaamse bourgeoisie zo verlangt. Daarbij maakten ze dankbaar gebruik van het arrest van het Hof van Cassatie.

Eigenlijk mogen we stellen dat het racismearrest het tegenovergestelde bereikte van wat de aanklagers beoogden. Zij willen immers er voor zorgen dat het moeilijker wordt om met het Blok samen te werken en willen dus dat het cordon sanitaire standhoudt. Door het racismearrest kon het Blok zich echter versterken. Zelf beweren ze dat de partij onmiddellijk na de uitspraak zevenhonderd nieuwe leden won. In elk geval spinnen ze hier garen bij, want opnieuw kunnen ze zich profileren als slachtoffer van het establishment. En veel mensen sympathiseren met slachtoffers van het establishment aangezien ze het establishment haten.

Bovendien kon de partijleiding het arrest makkelijk als excuus aanhalen tegenover haar harde extreem-rechtse zijde om de partij verder om te vormen tot een ‘respectabele’ conservatieve partij. Wegens de opheffing van het Vlaams Blok bestaat het cordon officieel niet meer. Vooral vanuit de VLD zwelt de schreeuw voor samenwerking aan. Volgens de VLD-jongerenorganisatie is het hoog tijd om het cordon te begraven. In feite draait de voorzittersverkiezing in de VLD net rond dit punt: opheffing van het cordon. Dat is wat Coveliers en Dedecker in het midden gooien. Zelfs de vertegenwoordiger van de liberale partijtop, interim-voorzitter Bart Somers, verdedigt dat “als de democratische strekking het haalt bij het Blok, de VLD verplicht wordt om de kwestie opnieuw te bekijken.” Het Blok laat overigens niet na om erop te hameren dat zijn standpunt nauw aansluit bij de visie die in VLD-kringen over het migrantenvraagstuk leeft en die onlangs krachtig werd verwoord door Somers.

Met betrekking tot de zogenaamde democratische strekking binnen extreem-rechts, duiden de commentatoren regelmatig op een schizofrenie. De ene keer benadrukt de partijleiding het verschil met het vroegere Vlaams Blok, de andere keer benadrukken ze de continuïteit. Dat is natuurlijk bewust zo. Langs de ene kant willen ze zich meer salonfähig maken, langs de andere kant willen ze hun oude garde behouden en hun imago van onverzettelijkheid tegen het establishment. De partijleiding wisselt hier meesterlijk ‘goeie flik’ Annemans af met ‘slechte flik’ Dewinter. Zij schipperen als een team met Vanhecke hun partij in de richting van de machtsdeelname. Toch duidt dit op reële tegenstellingen tussen hardline extreem-rechtsen, met als gezicht Dewinter, en de ‘respectabele’ rechtsen, met als gezicht Annemans. Volgens Geert Van Cleemput, de voormalige coördinator van de studiedienst van het Vlaams Blok, lag Dewinter aan de bron van de uitlatingen van Filip De Man, die in september de partijtop bestempelde als angsthazen omdat ze het Blok richting centrum sturen. Aan de andere kant leven veel frustraties over de harde lijn van Dewinter. Marie-Rose Morel stak haar ongenoegen niet onder stoelen of banken en verklaarde in de pers dat “ze de koers van Dewinter meer dan beu is. Ze zit vooral verveeld met het feit dat de Vlaams Blok-top tegenwoordig een fulltime taak heeft gemaakt van het bijsturen van de communicatie van Dewinter.” (De Standaard 13 november) Totnogtoe slaagde de partijleiding er echter in om beide stromingen in het gareel te houden.

De PS intomen

Door zich om te toveren tot Vlaams Belang is extreem-rechts weer een stap dichter bij het uiteindelijke doel: een sterke Vlaamse conservatieve partij gericht tegen de arbeidersbeweging en de PS in het bijzonder. In een interview vertelt Gerolf Annemans: “Wij willen de PS van Vlaanderen worden. Wij willen uitgroeien tot de tegenpool van de Waalse socialisten en op een even heldere manier ons programma opdringen. De Vlaming heeft de manier waarop Guy Verhofstadt het migrantenstemrecht heeft doorgedrukt, niet getolereerd. Daarom gaat hij op zoek naar een machtspartij met voldoende ruggengraat die de PS kan intomen, een partij die met de vuist op tafel slaat en niet wegduikt als minister Laurette Onkelinx (PS) begint te gillen.” (De Standaard 6 november)

En komt die wens nu net overeen met de natte droom van mensen zoals Boudewijn Bouckaert van de liberale denktank Nova Civitas, die ernaar streeft “dat wij vanuit Nova Civitas één partij kunnen creëren, die bestaat uit het Vlaams Belang, de rechtervleugel van de VLD en de rechtervleugel van de CD&V. Een partij die minstens even sterk is als de PS in Wallonië. Een partij die te vergelijken is met de Republikeinen in de Verenigde Staten, even rechts, maar niet rechtser dan dat.” (Knack 34e jg nr. 47 p.20)

Zoals hetzelfde artikel in Knack analyseert, gaat het Vlaams Blok zijn mosterd halen bij de neoconservatieven van de VS. “Met de overwinning van Bush hebben we toch gezien dat zij daar tien jaar vooruitlopen”, aldus Gerolf Annemans. Vandaar dat extreem-rechts werkbezoeken naar de VS organiseert om de ideeën van conservatieve Amerikaanse denktanken te bestuderen. Zo willen ze leren om de conservatieve waarden rond gezin, volk enzovoort, beter in te zetten voor de ideologie van het Vlaams nationalisme.

Daarmee hopen ze het respectabele alternatief te worden voor de Vlaamse ondernemers. Binnen die kringen gaan steeds meer deuren open voor Dewinter en zijn kornuiten. Zoals een artikel in De Morgen (16 november) ook zegt, is Dewinter “een graag geziene spreker op exclusieve dineetjes met topmensen uit de zakenwereld.” Marie-Rose Morel is niet alleen binnengehaald om het nieuwe zachte en vrouwvriendelijke imago van extreem-rechts in de verf te zetten. Als dochter van de vroegere baas van Alcatel is zij een belangrijke brug naar de zakenwereld. Ook hier is het cordon al geruime tijd aan het breken. In patronale kringen praat men steeds meer over het ‘Deens model’: ondersteuning van een rechtse minderheidsregering door extreem-rechts om de loonkost te drukken en een hard kapitalistisch beleid te voeren.

Wat in het artikel van De Morgen opvalt, is de manier waarop zelfs de officiële organisaties van het Vlaamse patronaat de deur op een kier zetten. De middenstandorganisatie Unizo zegt boudweg: “Als de partij aanvaardbaar wordt voor andere politieke partijen, dan volgen wij ook.” Het VOKA, de koepel van de Vlaamse ‘werkgevers’, wacht af wat het nieuwe partijprogramma op het vlak van economisch beleid te bieden heeft. "Als het bij het oude standpunt blijft, dan geloven we er niet in. Het Blok was een fervente voorstander van protectionisme. In een regio als Vlaanderen met veel exportgerichte bedrijven is dat de kortste weg naar het absolute failliet. Vanuit economisch perspectief was hun programma nefast en absoluut niet gewenst." Met andere woorden: steun voor extreem-rechts hangt vooral af van een liberaal economisch programma. In hun standpunten over de arbeidersbeweging en de PS kunnen het Vlaams Belang en het Vlaams patronaat zich alvast vinden. Voor extreem-rechts staat verdediging van het Vlaams belang immers bovenal voor “Eigen kapitaal eerst”, zoals Marc Spruyt uitlegt in zijn boek ‘Wat het Vlaams Blok verzwijgt’.

Het cordon is failliet

Het cordon is in versneld tempo aan het afbrokkelen aangezien het Vlaams Belang in toenemende mate overeenkomt met enkele maatschappelijke tendensen in het huidige kapitalisme. Op vlak van ideeën heeft er nooit een cordon bestaan: de andere partijen en in de eerste plaats de rechtse partijen gingen gretig lenen bij het Blok. In de districtsraad van Deurne (Antwerpen) werd die strategie enkele weken geleden verder geperfectioneerd doordat het Vlaams Blok vier amendementen op de begroting erdoor kreeg met de medewerking van de VLD. Geld van het cultuurbudget wordt ingezet voor een 'zelfredzaamheidspremie' van 750 euro voor elke bejaarde en voor een cheque van 125 euro voor elke geboorte in een gezin dat tenminste vijf jaar in het district woont, te spenderen bij de lokale middenstand. In afwezigheid van een echt sociaal(istisch) beleid kunnen ze zo de schijn wekken dat ze zelf meer welvaart verdelen, zonder hogere budgettaire eisen te stellen want het geld komt van het cultuurbeleid.

Extreem-rechts zit te popelen om aan het beleid direct deel te nemen. Tenzij grote ontwikkelingen in de klassenstrijd de maatschappij in de komende periode in een radicaal andere richting sturen, kunnen we verwachten dat het cordon in 2006 breekt in enkele steden en gemeenten. Dat zal de herschikking van rechts versnellen. Extreem-rechts voelt dat de macht binnen handbereik is. Het is in die zin dat we de uitlatingen van Annemans over het gerecht moeten verstaan. Hij waarschuwt alle ambtenaars dat zij zich maar beter koest kunnen houden en het Belang niet tegenwerken, want anders volgen er sancties wanneer ze aan de macht zijn. Daarnaast worden dreigementen aan het adres van het gerecht door de bevolking goed gesmaakt. Justitie is immers een deel van het establishment en veel gewone mensen hebben daar een afkeer van, wat tijdens de Witte Beweging duidelijk aan de oppervlakte kwam. Annemans raakt een gevoelige snaar wanneer hij spreekt over benoemingen. Des te droever is het om te zien dat de linkse intelligentsia zich rept om het staatsapparaat te verdedigen tegen extreem-rechts…

Het wordt tijd dat de linkerzijde stopt met zich te fixeren op het racisme van het Vlaams Blok. Dat racisme is inderdaad reactionair. Door alles in te zetten op het racisme speelt de linkerzijde echter op het geliefde terrein van extreem-rechts. Zo vergeet je extreem-rechts te raken waar je ze kan raken: hun sociaal-economisch programma. Het Vlaams Belang is een partij die de belangen van de bazen met harde hand wil verdedigen. Ze willen de vakbonden voor de rechter kunnen slepen, de sociale bescherming van arbeiders en bedienden terugschroeven, werklozen hun uitkering ontnemen, de sociale zekerheid afbreken enzovoort. Zeker in tijden van crisis is dit hét ideale terrein om het Vlaams Belang te bekampen. Koppel de strijd tegen extreem-rechts aan de klassenstrijd die in de bedrijven woedt.

Lees ook ons standpunt ’Kiezers van het Blok hebben geen nood aan betweterig lessen in democratie’ en onze analyse over de herschikking van rechts in Vlaanderen.