Een vloedgolf van antiracistische betogingen rolt al weken over de Verenigde Staten. De moord op George Floyd door de politie van Minneapolis heeft vooral de jeugd, zwart maar ook blank, in een zeldzame staat van grote opstandigheid gebracht. Snel werd het een internationale beweging. In talrijke Europese landen, ging er een proteststorm op. Eveneens in België. Ondanks het coronaverbod op betogingen voerden 20.000 mensen actie in Luik, Gent, Antwerpen maar vooral in Brussel tegen racisme en politiegeweld. In het kielzog van deze Black Lives Matter beweging tuimelden standbeelden van de koning Leopold II van hun voetstuk. Ook werden beelden van Koning Boudewijn beklad. Actievoerders hebben het terecht gemunt op de symbolen van het koloniale verleden van België.

Deze en andere beelden zijn als een eerbetoon aan de kolonisering. Zij zijn als een beledeging voor de zwarten. Niet alleen voor de zwarten maar ook voor alle anderen die strijden tegen onrecht van gisteren en vandaag. Er is daarom nu veel sprake van de ‘dekolonisering van de openbare ruimte’.

Voor ons mogen standbeelden omgekegeld worden. Ze worden dan best vervangen door beelden van Patrice Lumumba of door een eerbetoon aan de zwarten die dikwijls in opstand zijn gekomen tegen de Belgische onderdrukking. De standbeelden die overblijven moeten vooral in een nieuwe historische context worden geplaatst. Maar het kolonialisme is niet enkel zichtbaar in de stedelijke omgeving. De residuen van het kolonialisme zijn nog steeds aanwezig in de geesten van vele mensen.

Giftige erfenis

Het racisme in België, in het bijzonder het anti-zwart racisme, is een giftige erfenis van de koloniale rooftocht in Centraal Afrika. Om de kolonisering van de zwartafrikaanse bevolking te rechtvaardigen werden ze nu eens voorgesteld als kinderen die een ‘strenge maar rechtvaardige vader’ nodig hebben. Dan werden ze gebestialiseerd, t.t.z. herleid tot beesten die ook als wilde beesten behandeld moesten worden. Hun culturele verleden werd ook gewist met de ‘beschavende’ hulp van de Katholieke Kerk belast met het onderwijs. Brutale dwangarbeid en de wreedaardige straffen die ze ondergingen dienden de vooruitgang van de blanke kapitalistische vooruitgang. “Tot in de jaren 50 bleef de kolonie een land waar ‘rassensegregatie’ hardere vormen aannam dan in het Zuid-Afrika van de Apartheid. Alle leidinggevende functies in administratie, leger en bedrijven waren in handen van Europeanen en de bullenpees of chicotte behoorde onverkort tot het repressief arsenaal van de gewestbeheerders” herinnert Ludo De Witte ons. (1)

Het koloniale denken is niet verdwenen met de onafhankelijkheid van de kolonie. Het zijn niet alleen ‘oude’ mensen die nog doordrongen zijn van de koloniale vooroordelen maar ook soms jongeren. Herinner u het ‘handjes kappen’ incident op Pukkelpop een jaar geleden. Toen werden zwarte meisjes gemolesteerd door blanke jongeren die ‘handjes kappen’ scandeerden. ‘Handjes kappen’ verwijst naar een straf voor zwarte arbeiders wiens handen (of van een familielid) werden afgekapt als ze niet hard genoeg werkten. Zeker bij de politie, die haar personeel haalt bij meest achterlijke lagen van de bevolking is het racisme springlevend.

De heersende klasse is duidelijk ongemakkelijk met deze nieuwe antikoloniale beeldenstorm. De politieke, economische, academische en wetenschappelijke elites zijn in het defensief gedrongen. Ze willen graag maatregelen nemen die het vuur uit de lont haalt. Wat wordt voorgesteld is lauw en kunstmatig. De voorzitter van de CD&V dringt voorzichtig aan op publieke excuses van het Koningshuis. Best op 30 juni, de dag van de Congolese onafhankelijkheid. Anderen willen een ‘waarheidscommissie’... alsof de waarheid over het kolonialisme nog niet gekend en onderzocht was. We denken aan de werken van Amandine Lauro en Benoit Henriet of aan de ontluisterende boeken van Ludo De Witte.

Wij willen eigenlijk geen flauwe excuses van het Koningshuis. Geschiedenislessen in het onderwijs moeten ongetwijfeld herschreven worden. Het onderzoek naar de moord op Lumumba, de eerste democratisch verkozen premier van onafhankelijk Congo moet tot op het bot gevoerd worden en de schuldigen gestraft. Maar vooral moeten zij die zich jarenlang hebben verrijkt aan de uitbuiting van de zwarte arbeiders en boeren en aan de plundering van de grondstoffen aan de kaak worden gesteld.

Kapitaal, Koning en Kerk

Congo was een goudmijn voor het Belgische kapitaal. Van alle dividenden uitgekeerd tussen 1950 en 1955 kwam 25 procent van bedrijven die actief waren in de kolonie. Zij vertegenwoordigen echter slechts 3 procent van alle Belgische bedrijven. Van de huidige 23 rijkste Belgische families vandaag halen 9 hun kapitaal uit Congo. Dit zijn de namen: Solvay, Emsens, Boël, Janssen, Bekaert, Lippens, Vandemoortele, Van Thillo, Bertrand, Dieryck en Van Baaren.

De kolonisering van Congo, was het werk van het Belgische industrie en financiekapitaal, van de dynastie van de Saxen Coburgs, de Katholieke Kerk en de Belgische staat. Zij moeten worden onteigend. Dat is pas consequente dekolonisering. Deze zelfde families hebben ook de Belgische arbeidersklasse uitgebuit. Weliswaar niet op zo een wrede manier als de zwarte arbeiders en boeren. Blanke en zwarten hebben daarom een gemeenschappelijk belang aan een totale dekolonisering. In nieuwe vormen is het kolonialisme vandaag verder actief in Congo en heel Afrika. De rijke ondergrond van het land wordt nog steeds leeggehaald door buitenlandse ondernemingen. Het land is het strijdtoneel van proxy-oorlogen tussen verschillende grootmachten. Als gevolg hiervan verloren miljoenen congolezen de laatste jaren er het leven. Dekolonisering handelt daarom niet enkel over het verleden, maar ook over vandaag. Een tweede, een echte onafhankelijkheid van Congo is enkel mogelijk als het zich vrijvecht van de imperialistische en kapitalistische overheersing. In deze strijd moeten de Congolese boeren, armen en arbeiders kunnen rekenen op de steun van de Belgische linkerzijde.

1)https://www.standaard.be/cnt/dmf20200614_04990737?fbclid=IwAR3rVqZDxu1y6ROmxtWMg9dAeg_a-tJDiY0LlJG6xZJHEcJOIMSR85lfSAc

Tijdschrift Vonk

layout Vonk 322 page 001

Activiteiten

Onze boeken

Onze boeken