www.vonk.org in een nieuw kleedje
21
zo, apr

Milieu

Milieu

Kapitalistische landen zullen niets ondertekenen dat tegen de belangen en de winst is van de ondernemingen van hun land. Deze contradicties van de natiestaten hebben volledig mee gespeeld in Kopenhagen en hebben er over de jaren geleid tot de mislukking van internationale verdragen over verschillende onderwerpen, van wereldhandel tot ontwikkelingshulp.

Internationale samenwerking is duidelijk nodig om een duidelijk internationaal probleem op te lossen. Maar dit kan enkel gebeuren wanneer verdragen gesloten worden door afgevaardigden die ter verantwoording kunnen geroepen worden, en die de belangen van de gewone mensen en de planeet dienen, niet voor de winsten van de grote ondernemingen.

Door de klimaat- en milieuproblematiek zijn vooral jongeren gaan beseffen dat hun toekomst in gevaar is. Een generatie die voorheen als apathisch en ongeïnteresseerd werd gebrandmerkt, engageert zich nu voor haar toekomst en die van onze (enige) planeet.

Over de hele wereld gaan jongeren de straat op om de brandende kwestie van ons tijdperk aan te pakken: de dreigende klimaatramp. In elk land is de situatie dezelfde: een nieuwe, geradicaliseerde generatie wordt politiek actief en eist actie en systeemverandering om de vernietiging van het milieu tegen te gaan.

Marx' ecologische ideeën zijn diepgaander dan veelal wordt gedacht. Het is bijzonder dat ideeën die 150 jaar geleden zijn uitgewerkt over nota bene ecologie, een erg 21e-eeuwse thema, vandaag nog zo accuraat zijn. Ze vormen een gids voor elke actievoerder met de duidelijke boodschap: onder het kapitalisme kan er geen rationele relatie tussen mens en natuur tot stand komen.

Terwijl de scholierenstakingen in België al een minister ten val brachten, breidt de Youth for Climate-beweging zich internationaal uit. In landen als Australië, Zwitserland en Nederland vonden al grote jongerenstakingen plaats. In andere landen zijn de voorbereidingen voor de wereldklimaatstaking van 15 maart volop aan de gang.

De jeugdige onstuimigheid voor het klimaat heeft in de afgelopen weken menig volwassene beroerd. Zo ook de leerkrachten.

Voor veel mensen lijkt een revolutionaire verandering in de maatschappij een luchtkasteel, onmogelijk te realiseren tijdens hun leven. In dit opzicht ontwikkelde Trotski het concept van het “Overgangsprogramma”. Hoe zou zo’n overgangsprogramma voor het klimaat er uit zien?

De temperaturen blijven stijgen en de kapitalisten kunnen enkel machteloos toekijken. In laatste instantie is hun systeem verantwoordelijk voor deze vernietigende chaos.

Recent verscheen een belangrijk nieuw boek over ecologie en de klimaatcrisis: A Defence Of Growth, Progress, Industry And Stuff, geschreven door Leigh Phillips (Uitgeverij Zero Books, 265 blz.). Het boek is belangrijk omdat het de eerste omvattende marxistische kritiek is op het verwarde programma van de klimaatbeweging. Het boek is politiek scherp, brengt de nodige kritiek op het juiste moment, leest als een trein en is bij momenten bijzonder grappig.

Naarmate de COP21 klimaattop in Parijs naar zijn einde liep, klonken er triomfantelijke geluiden uit de coulissen die gretig door de media werden verspreid. Op zondag kwamen de zogenaamde wereldleiders unaniem met de blijde boodschap naar buiten: er zou een historisch klimaatakkoord bereikt zijn, met een bindend lange-termijnplan om een ecologisch catastrofe te vermijden. “Bingo”, zou je denken...

Bij Volkswagen is er recentelijk een groot schandaal ontstaan met betrekking tot zijn dieselauto's. Bij onder andere de modellen Jetta, Golf, Beetle en Passat bleek er vervalsingsoftware geïnstalleerd te zijn, welke ervoor zorgde dat de daadwerkelijke uitstoot van stikstofoxiden hoger was dan werd aangegeven, met allerlei negatieve effecten op het milieu en de gezondheid ten gevolge.

In november komen wereldleiders voor de 21ste keer in Parijs samen om een oplossing te vinden voor het ecologische probleem. Maar de verwachtingen zijn laag: waarom zouden ze nu wel ernstige maatregelen kunnen nemen daar waar ze de vorige 20(!) keer gefaald hebben? “Verander het systeem, niet het klimaat!”, waren de woorden van de Latijns-Amerikaanse revolutionair Hugo Chavez. Nu is het de niet mis te verstane slogan van de mobilisaties in Parijs.

Nick Deschacht houdt het boek van Anneleen Kenis en Matthias Lievens,'De mythe van de groene economie' tegen het licht.

De wereldwijde verdragen op gebied van klimaatverandering, zoals het Kyoto-protocol, zijn gebaseerd op de veronderstelling dat de markt, mits de juiste regelgeving en stimulansen, de problemen van de klimaatverandering zal oplossen. En daar knelt nu net het schoentje.

In het voorjaar werd een enquête uitgevoerd rond de vraag waar de Europeaan zich het meest om bekommert. Uit deze Eurobarometer blijkt dat hij zich in de eerste plaats zorgen maakt om armoede (68%) en in de tweede plaats om het milieu (62%).

De opwarming van de aarde is uitgegroeid tot een politiek hot item, letterlijk en figuurlijk dan. Wat sterk opvalt in de huidige kruistocht tegen het broeikaseffect is de nadruk die gelegd wordt op de individuele consument. Erik De Bruyn wijst daarentegen op het verwoestende karakter van het productiesysteem zelf.

Sceptici wijzen erop dat vooral natuurlijke processen het klimaat beïnvloeden. Een feit is dat de opwarming van de aarde en de veronderstelde invloed van menselijke activiteiten daarop uitgegroeid is tot een politiek hot item, letterlijk en figuurlijk dan.

De uitzending ‘Overleven’ op Canvas behandelde een week geleden de Genetisch Gemodificeerde Organismen. Marc Van Montagu verdedigde door dik en dun de ggo’s. Eén van de argumenten van Marc is dat men hier de honger mee uit de wereld gaat helpen. Emeritus hoogleraar Philip Polk denkt daar nochtans anders over.

De temperatuur van de aarde is aan het stijgen. Sinds de industriële revolutie, de laatste tweehonderd jaar, komen er enorme hoeveelheden broeikasgassen in de atmosfeer bij. Gedurende een tijd konden de planten en de oceanen er grote massa’s van opslorpen door de fotosynthese, waarbij water en CO2, dank zij de bladgroenkorrels in de planten, voedsel synthetiseerden voor de planten. Deze broeikasgassen zorgen nu voor een serre-effect.

Momenteel is een delegatie van Amerikaanse militairen op bezoek in Antwerpen om de haven in gereedheid te brengen voor de wapentransporten naar de toekomstige frontlijn in het Midden-Oosten. Eén van de aspecten die daarbij onder de loupe wordt genomen is de Vlaamse milieuwetgeving.

Enkele maanden geleden werden de resultaten van een grootscheeps Vlaams epidemiologisch onderzoek bekendgemaakt. Voor het eerst was niet de vervuiling in lucht, water of bodem, maar in het menselijk lichaam gemeten. De resultaten waren onthutsend, maar niet echt verbazingwekkend voor wie met de milieuproblematiek vertrouwd is: de gemiddelde Vlaming is tot in zijn diepste binnenste vervuild met zware metalen, poliaromatische koolwaterstoffen en ander fraais.