We zien momenteel overal in Europa een heropleving van de arbeidersbeweging. Dit geldt ook voor ons buurland Duitsland, waar de arbeiders stakingen gewoonlijk uit de weg gingen, maar waar ze nu gemeengoed zijn geworden.

De huidige ontwikkelingen in Duitsland zijn het resultaat van de aanvallen van de kapitalistische klasse en hun marionetten in de regering en het parlement. De aanvallen die tot de huidige situatie hebben geleid begonnen in juni 2010, toen Duitsland na de financiële crisis van 2008 een bezuinigingsbeleid invoerde, waarbij de uitkeringen voor de armen en de uitgaven voor gezondheidszorg en infrastructuur werden verlaagd, terwijl tegelijkertijd ook bepaalde openbare diensten werden geprivatiseerd.

Dit beleid ligt ten grondslag aan veel van de woede van de Duitse arbeidersklasse, die na 13 jaar gezien hebben welke gevolgen het heeft gehad voor hun land en levensstandaard, met name in de gezondheidszorg, waar elke maand een ziekenhuis of ziekenhuisafdeling sluit. Daarbij komt inflatie, nog verder toegenomen als resultaat van de door covid-19 vergrote ongelijkheid en werkloosheid en de oorlog in Oekraïne. De voedselprijzen zijn 15,4% gestegen en de gasprijs maar liefst 154%! De woede heeft een kookpunt bereikt.

Veel stakingen zijn van werknemers in de publieke sector, die klagen over onderbezetting, doordat er niet genoeg personeel is als gevolg van de bezuinigingen, privatiseringen en het gebrek aan steun van de regering. Dit probleem is het schrijnendst in ziekenhuizen, scholen en kinderdagverblijven. In plaats van te klagen over de stakingen, is de bredere bevolking in het algemeen uiterst solidair met hen, aangezien zij de kwaliteit van hun gezondheidszorg en onderwijs hebben zien dalen terwijl de kosten zijn gestegen.

Een soortgelijk verhaal speelt zich af in de transportsector, waar de infrastructuur ook gestaag in verval is geraakt. Dankzij hun grote mate van vakbondsvorming konden de werknemers in deze sector op 27 maart een van de grootste stakingsdagen in de Duitse geschiedenis organiseren. Tijdens de zogenaamde ‘Mega-Staking’ lag bijna al het vervoer in Duitsland stil, van de bussen tot de spoorwegen en de luchthavens. 24 uur lang stond het land stil, en het enige wat bewoog waren de wielen van de geschiedenis, nu de arbeidersklasse dichter bij het bereiken van haar historische missie komt.

Het moreel onder de stakers is hoog en velen beginnen te beseffen hoe het huidige systeem hen in de steek heeft gelaten, en hoe het dat zal blijven doen als ze het laten voortbestaan. Wat weerhoudt hen er dan van om het te vervangen? Het antwoord is: het aarzelende leiderschap van de arbeiders.

Sociaal partnerschap?

Sinds het naoorlogse tijdperk is het principe van ‘sociaal partnerschap’ de filosofie van de Duitse vakbondsleiding, gebaseerd op het idee dat vakbonden moeten samenwerken en een dialoog moeten aangaan met de bazen. Dit onjuiste idee stamt uit de tijd dat de economie groeide en de werkgevers het zich konden veroorloven concessies te doen aan de werknemers. Tegenwoordig is dat niet meer het geval. De opeenvolgende crises hebben iedereen in de economie in een onzekere positie gebracht, en de aandeelhouders die hun winsten willen verhogen wijzen niet alleen de eisen van de werkers af, maar nemen ook eerder gedane concessies terug.

Dit veranderde klimaat vraagt om een andere strategie, maar de vakbondsleiding voelt zich comfortabel in haar huidige positie. In plaats van het geld van de vakbonden te riskeren door zinvolle stakingen te steunen, vermijdt ze die liever en leidt ze nutteloze onderhandelingen. De werkers zijn echter bereid te staken en hun moreel is extreem hoog. Ze hebben begrepen dat de bazen alleen maar om winsten geven, en door te staken verlagen ze de winst en dwingen ze de werkgevers tot actie. Dit heeft de leiding gedwongen verder te gaan dan zij zou willen; er zijn waarschuwingsstakingen gehouden en er is gedreigd met langere stakingen.

De tegenstelling tussen de acties van de leiding en het moreel van de arbeiders is duidelijk geworden bij de stakingen bij de Hamburger Hochbahn, het bedrijf dat verantwoordelijk is voor het openbaar vervoer in Hamburg. De arbeiders eisten een loonsverhoging, die het bedrijf zelfs na een waarschuwingsstaking afwees. In plaats van op te roepen tot langere stakingen of overleg met de leden, besloot de leiding van de vakbond ver.di, een van de grootste in Duitsland en betrokken bij vele andere geschillen in het hele land, opnieuw onderhandelingen aan te gaan en hun eisen af te zwakken!

Verdedigers van het kapitalisme beweren dat het huidige systeem het vermogen heeft om ieders leven te verbeteren, maar de huidige ontwikkelingen hebben aangetoond dat het systeem niet in staat is om de levensstandaard van de bevolking te blijven verhogen. Zoals met alle vroegere systemen die hun grens bereikten, moet het worden vervangen. Dit is de enige manier om permanent een beter leven voor de werkende klasse te garanderen: door de nationalisatie van de private scholen en ziekenhuizen, en van de banken en grote industrieën.

Deze doelen kunnen alleen bereikt worden door een sterke arbeidersbeweging. Daarom pleiten wij voor een sterke leiding in de vakbonden die niet bang is om stakingen uit te roepen, die probeert de strijd in verschillende sectoren van de economie te verenigen en die beslissingen neemt op basis van democratische discussies onder de leden.