Het 53e congres van de CGT (voormalige communistische vakbond), dat eind maart werd gehouden, betekende een keerpunt in de geschiedenis van deze confederatie. De 942 afgevaardigden waren verdeeld over een linkse en een rechtse vleugel, die vier dagen lang met elkaar in conflict kwamen. Vooral de linkervleugel bleek sterker en offensiever dan ooit, ook al slaagde de rechtervleugel erin de leiding in handen te houden en een van haar eigen mensen, Sophie Binet, als algemeen secretaris aan te stellen.
Op de eerste dag van het congres, maandag 27 maart, stonden veel afgevaardigden op het podium om democratischer procedures te eisen dan die welke door het congresbureau waren voorgesteld. De toon was gezet. Maar de echte donderslag kwam op de tweede dag: aan het eind van een zeer levendig debat werd het activiteitenverslag van de uittredende leiding - dat wil zeggen het document waarin haar balans wordt beschreven - met 50,3 procent van de stemmen verworpen. Dit is uniek. Voor Philippe Martinez en de uittredende leiding is het een enorme afwijzing. Maar het is ook en vooral een zeer duidelijke waarschuwing aan de nieuwe leiding, dat niet fundamenteel verschilt van het vorige. De interne polarisatie in de CGT zal niet snel ophouden. Integendeel: ze zal in de komende maanden en jaren alleen maar toenemen, want ze is een gevolg van de toenemende klassenpolarisatie in de samenleving in het algemeen.
Strategische impasse
De verwerping van het activiteitenverslag sanctioneert het volgende feit: met uitzondering van de strijd tegen de CPE (2006) heeft de CGT de afgelopen twintig jaar alleen maar nederlagen gekend op nationaal niveau, met name in 2003 (pensioenen), in 2010 (pensioenen), in 2014 (pensioenen), in 2016 (arbeidswetgeving), in 2017 (arbeidswetgeving) en in 2018 (opsplitsing van de SNCF). In 2020 was het de gezondheidscrisis die Macron ervan weerhield zijn "op punten gebaseerd pensioen" in te voeren. De strijd tegen deze hervorming was in januari 2020 duidelijk afgenomen, aangezien de ononderbroken staking van de spoorwegarbeiders geïsoleerd bleef.
Om deze lange reeks nederlagen te verklaren, klaagt het activiteitenverslag over "vakbondsverdeeldheid", betreurt "de marginalisering en versplintering van het syndicalisme" - en beschuldigt halfslachtig de linkervleugel van de CGT van de verantwoordelijkheid. Kortom, de confederale leiding schuift alle verantwoordelijkheid van zich af, terwijl het centrale probleem duidelijk gelegen is in haar eigen extreme gematigdheid en in de strategische impasse die zij elke grote vakbeweging oplegt. Laten we het probleem samenvatten. Aan de crisis van het wereldkapitalisme wordt een relatieve achteruitgang van het Franse kapitalisme toegevoegd, dat al vele jaren op alle markten achteruitgaat. Bijgevolg heeft de Franse heersende klasse objectief gezien behoefte aan drastische tegenhervormingen zoals de huidige pensioenhervorming. Zij zijn niet bereid om terug te krabbelen met "actiedagen", hoe massaal ook. Om de regering te doen terugkrabbelen voor een grote tegenhervorming is een sterke beweging van hernieuwbare stakingen nodig die een groeiend aantal sleutelsectoren van de economie omvat. Dit is nu een gegeven. Helaas is dit nergens te vinden in het activiteitenverslag en
het oriëntatiedocument van het 53e CGT-congres. De leiding sprak liever over "vakbondsverdeling". Voor de rest geeft ze niet op: ze heeft grote "actiedagen" nodig, enz. Deze strategische impasse gaat gepaard met een extreme programmatische matiging. De confederale leiding van de CGT streeft niet naar de omverwerping van het kapitalisme, maar alleen naar:
"een andere verdeling van de rijkdom (...), een rechtvaardiger maatschappij, met respect voor het milieu en een wereld van vrede". [1]
Het probleem is dat op basis van het kapitalisme de ongelijkheden alleen maar kunnen toenemen, de onrechtvaardigheden verergeren, de milieucrisis toeneemt en de imperialistische oorlogen zich vermenigvuldigen. Een groeiend aantal militanten van de CGT begrijpt dit en eist dat hun confederale leiding een veel radicaler programma verdedigt, een programma van breuk met de gevestigde orde. Dit kwam op het congres tot uiting in amendementen die het oriëntatiedocument wilden radicaliseren. Een aantal van deze amendementen werd aangenomen tegen het advies van de vertrekkende leiding in.
"Unité CGT”
Zoals we al zeiden, was de linkervleugel op het congres sterk aanwezig en in het offensief. Dat heeft allereerst te maken met de groeiende ontevredenheid aan de basis van de CGT. Maar het houdt ook verband met het feit dat de linkervleugel zich steeds meer organiseert. Sinds december 2019 leiden vooraanstaande kaders van deze linkervleugel - waaronder Olivier Mateu, secretaris van de UD van Bouches-du-Rhône, en Emmanuel Lépine, secretaris van de FNIC CGT - een gestructureerde stroming: "Unité CGT".
In de aanloop naar het congres verdedigde Unité CGT de kandidatuur van Olivier Mateu voor de functie van algemeen secretaris van de confederatie met een “Bijdrage aan de debatten”, waarvan de inhoud veel radicaler was dan het Oriëntatiedocument van de aftredende leiding. De “Bijdrage aan de debatten” verdedigt onder andere het idee van een "dubbele taak" van de CGT, die:
"het dagelijks werken aan de verbetering van het leven van de arbeiders (arbeidstijd, lonen, arbeidsomstandigheden, enz.) oplegt en tegelijkertijd deze strijd koppelt aan de emancipatie van de arbeiders, door middel van de onteigening van de kapitalisten."
Dit document preciseert dat het noodzakelijk is te strijden voor de nationalisatie van verschillende sleutelsectoren van de economie:
"Banken, vervoer, energie, farmaceutische laboratoria, grote industriële sectoren."
Het "feministische" argument
In de aanloop naar het congres organiseerden de kameraden van de Unité CGT meer dan een twaalftal debatten in het hele land. Veel vakbondsactivisten namen eraan deel. Verschillende van deze debatten werden gefilmd en gepubliceerd door Unité CGT. Wij zijn het niet eens met alle ideeën die Olivier Mateu verdedigde, maar wie deze debatten bekijkt zal zien dat ze van een goed niveau waren en op de inhoud gericht. Hetzelfde kan niet gezegd worden van de argumenten die Philippe Martinez en de aftredende leiding hebben gekozen om de kandidatuur van Olivier Mateu en de kameraden van Unité CGT in het algemeen te bekritiseren.
Maandenlang verdedigden Philippe Martinez en zijn entourage de kandidatuur van Marie Buisson - die tijdens het congres uiteindelijk werd verworpen ten gunste van Sophie Binet - met een steeds herhaald argument: zij is een vrouw. Ze beschuldigden Olivier Mateu en zijn kameraden er publiekelijk van de strijd tegen de onderdrukking van vrouwen te verwaarlozen. Kortom, de vertrekkende leiding van de CGT heeft haar toevlucht genomen tot het slechtst mogelijke argument, een argument dat helemaal niets te maken heeft met de strijd tegen vrouwenonderdrukking, een "argument" dat in werkelijkheid niets anders is
dan een cynische manoeuvre om de linkervleugel goedkoop in diskrediet te brengen ten gunste van de rechtervleugel - waar Marie Buisson deel van uitmaakt.
Vele kameraden, waaronder een aantal vrouwen, hebben krachtig geprotesteerd tegen dit manoeuvre. Maar het is een feit: eens te meer speelden "feministische" argumenten een totaal reactionaire rol binnen de arbeidersbeweging. En helaas trapte een deel van "radicaal links" erin - te beginnen natuurlijk met de NPA, die het nodig vond om bij deze gelegenheid "de virilistische tradities van het syndicalisme" aan te klagen.
We hebben nu een vrouw aan het hoofd van de CGT: Sophie Binet. Is dat goed nieuws? De Macronisten vinden van wel, niet omdat ze een vrouw is, maar omdat ze uit de rechtervleugel van de CGT komt. Zo zag de Macronistische afgevaardigde Marc Ferracci het na haar verkiezing als:
"Goed nieuws voor de sociale dialoog."
Met andere woorden, goed nieuws voor de "onderhandelingen" over toekomstige tegenhervormingen.
Paul Christophe, ook een Macronist, verklaarde:
"Niemand kan wensen dat het radicalisme zich opdringt aan de CGT", zei hij. "We kunnen alleen maar blij zijn een hervormer aan het hoofd van de CGT te zien"
Kortom: vanuit het oogpunt van de bourgeoisie - die haar offensief tegen de arbeidersklasse, inclusief de vrouwelijke werknemers, wil voortzetten - is de verkiezing van Sophie Binet veel beter nieuws dan die van Olivier Mateu. Vanuit ons oogpunt is het precies andersom. Het is geen kwestie van geslacht, maar van klasse.
Conclusie
Wegens plaatsgebrek kunnen we hier niet ingaan op het milieuvraagstuk, dat een belangrijke rol speelde in de confrontatie tussen de linker- en rechtervleugels op het congres. We komen hier later op terug.
Bij gebrek aan een alternatief werd de beleidsnota van de aftredende leiding met 73% van de stemmen aangenomen. Maar vanuit het oogpunt van het machtsevenwicht binnen de CGT is de verwerping van het activiteitenverslag veel belangrijker. Het was de genadeklap voor de kandidatuur van Marie Buisson.
Unité CGT is aanzienlijk versterkt uit dit historische congres gekomen. In dit opzicht is het opmerkelijk dat de overgrote meerderheid van de "extreem-linkse" organisaties in Frankrijk geen rekening houdt met deze gebeurtenis. Dit is een nieuwe illustratie van het feit dat "extreem links" in kwestie los staat van de echte arbeidersbeweging.
Révolution (de Franse sectie van de IMT) van haar kant zal naar vermogen blijven deelnemen aan de strijd om de CGT een revolutionaire oriëntatie te geven. De toekomst van de Franse arbeidersbeweging en het succes van de strijd om de arbeiders aan de macht te krijgen in dit land staan op het spel. 1) Eerste paragraaf van het oriëntatiedocument van de aftredende leiding.