Bijna het volledige establishment is betrokken bij het schandaal: de rijken en de heersende klasse, huidige en voormalige staatshoofden, zakenlui en beroemdheden. In het grootste datalek in de geschiedenis werd onthuld hoe de globale elite gebruik maakt van 200 000 lege vennootschappen die gecreëerd werden door het Panamese advocatenbureau Mossack Fonseca om hun geld te beschermen in offshore belastingparadijzen tegen elke vorm van controle.
Het schandaal dat nu aan het licht komt is geen amateuristische operatie die men kan vergelijken met een paar smokkelaars die met een bagagekoffer vol geld de Zwitserse grens willen oversteken. Onder hen die zijn opgetreden hebben als tussenpersoon voor de elite vinden we een aantal van de grootste banken ter wereld, zoals HSBC, UBS, Societé Generale en Credit Suisse.
Het lekken van deze informatie roept geen vragen op over de houding van een paar rotte appels, maar betreft het systeem op zich. Op de lijst van de Fortune 500 companies, de lijst van de grootste bedrijven ter wereld, staan er minstens 29 die nu ook genoemd worden in het schandaal. De recente onthullingen zullen voor weinigen als een verrassing komen. Door de vele schandalen en de bekende belastingontduiking van de grote bedrijven zijn de verwachtingen van de werkende klasse ten opzichte van de rijken en de elite tot een ongekend dieptepunt gezakt.
Verenigd houden ze stand
De lijst van de betrokken personen met grote namen uit de politiek en het zakenleven is buitengewoon veelzeggend. Het zijn zeker niet allemaal vrienden die op deze lijst figureren. Maar dit toont aan dat politiek en tijdelijke belangen de heersende klasse kunnen verdelen, maar als het over het behoud van hun rijkdom en privileges gaat, ze aan hetzelfde zeel trekken. Eén van de betrokkenen is de president van Oekraïne, Poroshenko, maar ook personen in de entourage van Poetin. Verder wordt de vader van de Britse Eerste Minister David Cameron genoemd, de nieuwe Argentijnse president Macri, de Saudische koning Salman, de Emir van de Verenigde Arabische Emiraten, enz. De lijst bevat ook mandatarissen van de Chinese Communistische Partij en de man van de zus van de Chinese president Xi Xingping. Zelfs de zoon van Kofi Annan, de voormalige Secretaris Generaal van de Verenigde Naties, staat op de lijst.
De totale hoeveelheid kapitaal die beheerd wordt door Mossack Fonseca is nog niet bekend en zal dat misschien ook nooit zijn. Volgens de Panama Papers is Sergej Rodulgin, een man uit de entourage van Poetin, betrokken bij het runnen van een witwasprogramma van ruim twee miljard dollar. Volgens de krant The Guardian zou het totaal van kapitaal dat verdwijnt uit de ontwikkelde landen naar buitenlandse rekeningen neerkomen op zo'n duizend miljard dollar per jaar.
Het schandaal rond de Panama Papers bewijst dat het kapitalistische systeem gecorrigeerd noch hervormd kan worden. In 2008 stortte het banksysteem van IJsland in elkaar. De banken van IJsland werden genationaliseerd, maar zonder de confrontatie aan te gaan met het economisch systeem waarin die banken opereren. Wie is er eigenaar van Wintris, een offshore bedrijf op de Britse Maagdeneilanden, dat 3,5 miljoen eist van de genationaliseerde IJslandse banken en de staat? Niet minder dan de eerste minister van IJsland, Svikmundur David Gunnlaugson of beter gezegd, zijn vrouw. Binnen de 24 uur hebben 21 000 mensen (op een populatie van 320 000) een online petitie getekend om zijn ontslag te eisen. Eerst weigerde hij dat een vroeg aan de president om nieuwe verkiezingen uit te schrijven. Toen de president dit weigerde werd de druk te groot en nam hij toch ontslag.
De staat als het beheerscomité van de belangen van de bourgeoisie
Mossack Fonseca verdedigt zich door te verklaren dat zij nooit betrokken waren bij criminele activiteiten, want een rekening openen en beheren in het buitenland of een belastingparadijs is geen misdrijf. Dit is een nogal een ruwekrasse houding, maar het is vanuit kapitalistisch standpunt is ze niet onlogisch. Ook de Pakistaanse eerste minister Nawaz Sharif werd gelinkt aan Mossack Fonseca. De Minister van Informatie van Pakistan, die tussenkwam bij de zijn verdediging van Nawaz Sharif, de Eerste Minister van Pakistan, die gelinkt werd met Mossack Fonseca zei het volgende: “ Iedereen heeft het recht om met zijn vermogen te doen wat hij wil. In zee gooien, verkopen of in fondsen steken. Dit is geen misdrijf volgens de Pakistaanse wet, noch volgens het internationaal recht.”
Natuurlijk klopt dit en daardoor zal ook nooit iemand vervolgd worden voor het versluizen van geld naar rekeningen in belastingparadijzen. In feite is het bezit van enorme rijkdom niet alleen “normaal”, het wordt zelfs geprezen. Maar vanuit het standpunt van de meerderheid van de bevolking, die gebukt gaat onder de economische crisis en het soberheidsbeleid, is dit ronduit verachtelijk. Terwijl Nawaz Sharif miljoenen dollars ligt op te stapelen in Panama, moet 60 procent van zijn volk onder de armoedegrens leven. Concreet betekent dit dat die 60 procent het moet doen met minder dan 2 dollar per dag.
Regeringen van alle werelddelen beschermen niet alleen de globale financiële speculatie. Ze zijn zelf ook degenen die profijt halen uit het snoeien in de welvaartstaat, de pensioenen, de gezondheidszorg en het onderwijs. Met elk nieuw schandaal dat het daglicht ziet, spreken politici over “het reguleren van de financiële markten”, maar in de praktijk zien we dat de staat binnen het kapitalisme slechts een comité is om de gemeenschappelijke belangen van de bourgeoisie te beheren. George Osborne, de Britse Kanselier omschreef belastingontduiking als moreel verwerpelijk en toch zijn de helft van de toevluchtsoorden die door Mossack Fonseca gebruikt worden plaatsen die onder de Britse administratie vallen. David Cameron, de Britse Eerste Minister houdt volgende maand een internationale top in Londen om de strijd met belastingontduiking aan te gaan, maar weigert om een antwoord te geven of het aanbod van Mossack Fonseca heeft bijgedragen tot het vermogen van zijn familie.
Ondanks de enorme schaal van dit lek, hebben we nog geen idee van de werkelijke omvang van de volledige belastingontduiking. Mossack Fonseca is slechts één bedrijf dat deel uitmaakt van een gigantische industrie die dient om de 1% te helpen hun vermogens op te bouwen door te liegen en te bedriegen. Het zou de moeite waard zijn om de interne servers van nog tientallen andere firma's zoals Mossack Fonseca in te kijken en dan zouden hoogstwaarschijnlijk nog veel meer leden van de globale elite ontmaskerd worden. Zij zijn vandaag de dans ontsprongen omdat ze het geluk hadden dat hun advocaten niet tot de slachtoffers van het lek behoorden.
Het topje van de ijsberg
De onthullingen van de Panama Papers hebben een politieke dimensie. Het onderzoek van de gelekte documenten gebeurde door het ICIJ, het Internationaal Consortium van Onderzoekende Journalisten en heeft haar zetel in Washington DC en wordt gesponsord door onder andere Ford, Kellogg, Carnegie en Rockefeller Dit zijn allemaal bedrijven die op agressieve wijze en gedurende lange tijd de belangen hebben gediend van de Amerikaanse heersende klasse. Bovendien kan de ICIJ rekenen op de steun van het USAID, het US Agency for International Development dat “economische ontwikkeling en humanitaire assistentie biedt over gans de wereld met als doel het steunen van de buitenlandse belangen van de Verenigde Staten”. In andere woorden: het is een deel van de regering van de VS dat nauw samenwerkt met de CIA.
De resultaten van het onderzoek focussen sterk op de Russische betrokkenheid in de Panama Papers en de linken met Poetin. Ook Assad en zijn familie worden geviseerd. Maar over de betrokkenheid van Amerikaanse politici of kapitalisten wordt in alle talen gezwegen. De Amerikaanse heersende klasse is de machtigste en meest corrupte van de wereld, waardoor het hoogst onwaarschijnlijk zou zijn mochten zij niet op even grote of grotere schaal belastingen ontduiken als de nationale bourgeoisie van andere naties. Wikileaks heeft het feit veroordeeld dat het ICJJ niet alle documenten heeft vrijgegeven, zodat de hiaten die er nu zijn verder onderzocht zouden kunnen worden.
Het is mogelijk dat Mossack Fonseca's Amerikaanse cliënten later nog bekend gemaakt worden om een maximale impact te realiseren, maar het kan ook eenvoudigweg betekenen dat de Amerikaanse elite van nog andere wetgeving gebruik maakt om hun geld te verstoppen. Een andere mogelijkheid is dat de invloed van George Soros, die het ICJJ sponsort en ook miljoenen dollars heeft gepompt in de campagne voor Hillary Clinton, gebruikt wordt om het vrijgeven van informatie te verhinderen. Informatie die wel eens een enorme boost zouden kunnen geven aan de campagne van Bernie Sanders...
De Panama Papers maken nogmaals duidelijk dat de machtigen van de wereld verenigd zijn op vlak van het beschermen en doen groeien van hun rijkdom. Het enige levensvatbaar alternatief is het onteigenen van hun rijkdom en die onder democratische controle te brengen van de werkende klasse en dus van de meerderheid van het volk. Of met andere woorden: de strijd voor een socialistische maatschappij.
