De uitslag van de recente verkiezingen in Groenland betekent een verwerping van de genadeloze plundering van de grondstoffen van het land door multinationals. De lage opkomst laat echter ook een onderliggende radicalisering en een ontevredenheid over het hele systeem, de politieke elite en het Deens kolonialisme zien.
De linkse oppositiepartij Inuit Ataqatigiit (IA) kwam met 36,6% van de stemmen als grote winnaar uit de bus bij de parlementsverkiezingen van 6 april. De sociaaldemocratische partij Siumut kreeg maar 29,4% van de stemmen en bleek niet in staat om haar grip op haar regeringspositie te behouden.
De uitslag was, ondanks een kleine toename van het aantal stemmers, een nederlaag voor Siumut. Siumut is al aan de macht sinds 1979, het jaar dat zelfbestuur van Groenland werd ingevoerd, met uitzondering van de jaren tussen 2009 en 2013, toen IA een regering vormde. Wat betekent deze uitslag?
De Deense en internationale media hebben deze verkiezingen met argusogen bekeken. De aandacht werd vooral gericht op het vraagstuk van het mijnbouwproject op Kuannersuit. Het bedrijf GML wilde zeldzame aardmetalen uit de berg Kuannersuit halen, wat uranium als bijproduct zou opleveren. De vraag of dit project door moet gaan, speelde een belangrijke rol in de verkiezingen: IA was tegen, terwijl Siumut vóór het project was.
Ook de kleine, liberale onafhankelijkheidspartij Naleraq was tegen het project. Samen kregen de beide partijen een meerderheid in het parlement. Op 16 april kondigden ze de vorming van een coalitieregering aan.
Tijdens de campagne voerden GML, de Groenlandse elite en buitenlandse mogendheden de druk op om het project voort te zetten. Voor veel Groenlanders gingen de verkiezingen om Kuannersuit- mijnbouw, dat wil zeggen om de uitbuiting van Groenland door het imperialisme, vertegenwoordigd door de Deense CEO van GML Jørn Skov Nielsen.
Mijnbouw en ontginning zijn niets nieuws in Groenland, maar decennialang concessies doen aan buitenlandse bedrijven hebben het land niet rijker gemaakt. Integendeel, de regering van Groenland heeft vaak de rekening moeten betalen voor opruimwerkzaamheden als de mijnen waren leeggehaald en de rijkdom uit de grond gezogen was.
Met deze verkiezingen hebben de Groenlandse massa’s aangegeven dat ze er genoeg van hebben om uitgebuit en vertrapt te worden door het imperialisme. IA wees tijdens de campagne het Kuannersuit-project het duidelijkst af en werd daardoor door gewone Groenlanders gezien als een stem tegen het imperialisme en de uitputting van de grondstoffen van het land.
De kwestie van de onafhankelijkheid van Denemarken en de relatie met dat land was ook van groot belang. Officieel wil IA op een gegeven moment volledig onafhankelijk worden van Denemarken. Samarbejdspartiet, de pro-Deense partij, haalde niet eens de kiesdrempel. De uitslag betekent dus een afwijzing van het Deense imperialisme en haar belangen in Groenland.
De verkiezingsuitslag is tevens een teken van een radicalisering die in het laatste jaar flink is toegenomen en een aantal massabewegingen heeft opgeleverd tegen de Siumut-regering. Deze radicalisering moet echter nog tot een duidelijke politieke uitdrukking komen, wat de lage opkomst bij de laatste verkiezingen verklaart. Bij de laatste parlementsverkiezingen in 2018 was de opkomst 71,9%, maar deze verkiezingen was die maar 65%, de laagste ooit. Het feit dat meer dan een derde van de Groenlanders niet ging stemmen betekent een verwerping van het gevestigde politieke stelsel en het Deense imperialisme, dat uiteindelijk verantwoordelijk is voor de slechte omstandigheden waarin veel Groenlanders leven.
Een nieuwe door IA geleide regering zal misschien een einde maken aan het Kuannersuit-project, maar niet aan de groei van het wantrouwen in het systeem. De laatste IA-regering van 2009-2013 werd afgestraft met een krimp van 10%.
Veel mensen hebben op IA gestemd omdat dit het mindere kwaad was vanwege haar sociale politiek. Tijdens de campagne legde de partij de nadruk op sociale kwesties als beter onderwijs en de immense ongelijkheid, de hoogste in de noordse landen. Om echter de beloften na te kunnen komen, zou een geheel andere politieke aanpak nodig zijn dan die van de laatste IA-regering. IA zou moeten opstaan tegen het Deense imperialisme dat, nu het belang van het land in het machtsspel in het Noordpoolgebied toeneemt, zal proberen om haar grip op Groenland te bestendigen.
De nieuwe regering zal onder grote druk komen te staan van het Deens imperialisme en de imperialistische grootmachten, die allemaal azen op Groenland vanwege haar rijkdom en haar strategische positie. Als IA haar beloften wil nakomen, heeft ze socialistisch beleid nodig dat breekt met al deze krachten. In de praktijk betekent dat breken met het kapitalisme.
De verkiezing van de nieuwe IA-regering luidt geen kalme periode in de Groenlandse politiek in. De onderliggende problemen en frustratie zullen niet alleen onopgelost blijven, maar verergeren. De komende periode wordt er een van schokken, crisis en strijd.
De uitslag betekent een grote verschuiving in de Groenlandse politiek, maar er zal weinig vertrouwen zijn in de nieuwe regering. Velen maken zich geen enkele illusie over politici en zijn terecht sceptisch. De jongeren en werkers van Groenland moeten optreden, verandering van onderop afdwingen, het Deense imperialisme en haar handlangers eruit gooien en het lot van het land in eigen handen nemen.