Tussen het door oorlog verscheurde Syrië en de door kapitalistische crisis verstoorde Europese Unie ligt Turkije. Van oudsher al de poort tussen de Europa en Azië en vandaag de dag opnieuw de spil van een probleem dat de Europese elite geheel aan zichzelf te wijten heeft. Tweede hoofdrolspeler in deze tragedie is ironisch genoeg Griekenland. Een EU-lid dat door diezelfde elite vernederd en verslagen is en waarvan de werkende klasse nu de hardste klappen van de crisis op moet vangen.
Syrië, een land wiens huidige grenzen werden getrokken op de onderhandelingstafel van Groot-Brittannië en Frankrijk na het verslaan van het Ottomaanse rijk (lees: Turkije) in de Eerste Wereldoorlog; dat Syrië is nu het toneel van een oorlog tussen bijna een dozijn verschillende groeperingen. Ieders met hun eigen agenda en hun eigen ontstaansgeschiedenis. De Islamitische Staat; een reactionair islamistisch leger ontstaan uit een samengaan van Al-Qaida met oud-officieren uit de tijd van Saddam Hussein, welke jonge strijders ronselt met fabels over de jihad. Dan is er het regeringsleger van autocraat Bashar al-Assad, gesteund door het Rusland van Poetin. En natuurlijk de ‘gematigde’ rebellen die gefinancierd en getraind worden door de Verenigde Staten. In het noorden tenslotte de Koerdische rebellen die voor hun eigen autonome staat strijden.
Dit is nog slechts een basaal overzicht van de strijdende partijen; maar het geeft al een inzicht in de complexiteit van de belangen die er op de achtergrond spelen en de inmenging van buitenstaanders.
Slachtoffer van deze proxy-oorlog zijn de miljoenen burgers die door het al jaren durende geweld Syrië gevlucht zijn. Met de bemoeienis van Rusland, Amerika en de Europese Unie is deze vluchtelingenstroom alleen maar toegenomen. De bombardementen, met de intentie de Islamitische Staat schade toe te brengen, maken dagelijks meer onschuldige mensen dakloos en maken de situatie in Syrië en Irak alleen nog maar uitzichtlozer.
Afgelopen week bereikte de Europese Unie een akkoord met Turkije over de aanpak van dit vluchtelingen ‘probleem’ - welke alleen door de Europese elite en een rechts-reactionair deel van de burgerbevolking als zodanig ervaren wordt.
Een akkoord was inderdaad wenselijk geweest. Want jarenlang heeft het rijkste deel van de wereld willens en wetens vluchtelingen aan hun lot overgelaten. Duizenden zijn er gestorven tijdens gevaarlijke overtochten tussen Turkije en Griekenland. Een akkoord om te zorgen voor een veilige reis, gedegen opvang en huisvesting voor alle Syrische vluchtelingen (en ook die uit Irak en Afghanistan) was niet meer dan fatsoenlijk geweest.
Europa heeft echter gekozen voor een akkoord om hun handen van het probleem af te trekken. Als ordinair koopwaar zijn de vluchtelingen aan Turkije uitgeleverd in ruil voor zes miljard euro en de belofte om het EU-lidmaatschap van Turkije weer op de agenda te zetten. De opvangkampen in Griekenland zijn met deze deal per direct veranderd in gevangenissen en de asielprocedure voor elke vluchtelingen slechts een showproces. De grenzen worden gesloten en iedereen die nog de oversteek naar Griekenland maakt teruggestuurd naar Turkije. Massale weigering op voorhand van een hele bevolkingsgroep is volgens Europese wetgevingen illegaal; maar een dergelijke omweg staat het de EU alsnog toe deze schandelijke actie uit te voeren.
De Europese Unie heeft het geld en de middelen om alle vluchtelingen uit Syrië, Irak en Afghanistan op te vangen en in hun eigen lidstaten onderdak te bieden. Miljoenen huizen en kantoorpanden in Europa staan er leeg. De overeenkomst met Turkije stelt de EU echter de verplichting om maximaal 72.000 asielzoekers op te nemen. Een belofte waarvan we tevens nog maar moeten afwachten of deze ingelost wordt. Een vorig jaar aangenomen akkoord voor de plaatsing van 40.000 vluchtelingen is tot nog toe verwaarloosd en hiervan heeft slechts een kleine duizend ook daadwerkelijk geplaatst.
Ondertussen is het vooruitzicht voor zij die zich nu nog in Griekenland bevinden, of alsnog trachten de oversteek te maken, alleen maar slechter geworden. Zoals eerder gesteld zijn de vluchtelingenkampen nu bewaakte gevangenissen waar men deporatie naar Turkije afwacht. De leefomstandigheden zijn er erbarmelijk en de aanlevering van hulpmiddelen en hulpverleners is gedecimeerd als onderdeel van het voornemen geen asielzoekers in de regio meer op te vangen.
Turkije, onder leiding van president Erdogan, heeft in de afgelopen jaren meer en meer dictatoriale trekjes gekregen. De deal met de EU wordt gebruikt om deze ontwikkeling te versterken en te legitimeren. De persvrijheid wordt ingeperkt, de Koerdische minderheid onderdrukt en het land ruziet met Rusland over de rol van laatstgenoemde in de oorlog in Syrië, terwijl de Turkse staat zelf clandestiene steun geeft aan IS en andere fundamentalisten in Syrië. Dit alles over de rug van het gewone volk wat zich ingeklemd tussen escalerend geweld alleen maar onveiliger gaat voelen.
De deal tussen de Europese Unie en Turkije toont opnieuw aan dat de EU niets te bieden heeft aan de arbeidersklasse. Het is een verbond tussen kapitalisten die alleen hun rijkdom en macht willen veilig stellen. Alleen een socialistisch Europa kan haar grenzen openen voor iedereen die moet vluchten voor geweld of rampspoed. Een samenleving op basis van collectief eigendom en volledig democratisch leiderschap hoeft geen mensen uit te sluiten. De enorme rijkdom van Europa kan dan eindelijk benut worden om iedereen een menswaardig bestaan te bieden.
