Reeds meer dan twee maanden kent Frankrijk een vloedgolf van nationale mobilisaties tegen de wet El Khomri. Deze grondige aanpassing van de arbeidswet wil onder meer de 35-urenweek afschaffen en grootschalige ontslagen makkelijker maken. De regering van Hollande werpt keer op keer welbeproefde obstakels op om de beweging in te dijken. Keer op keer weet de beweging deze echter te overbruggen. De vloedgolf van protest, wordt zo steeds meer een springtij, waar de heersende klasse geen vat meer op heeft. De gehate regering van Hollande lijkt bevangen door paniek en gooit elke democratische schijn overboord: ze duwt de wet er bij volmacht door.
De regering van Hollande, in 2012 verkozen op basis van een programma om de besparingen te stoppen, schuwt geen enkel middel om de gehate wet door te voeren. Op 10 mei werd duidelijk dat ze beroep deed op het beruchte wetsartikel 49.3. Hiermee kan de regering tijdens een noodtoestand per decreet (volmachten) regeren. Het parlement wordt zo buiten spel gezet.
De wet El Khomri heeft echter van heinde en verre niets te maken met het bestrijden van terrorisme. De terreuraanslagen worden louter gebruikt om aanvallen op de werkende mensen te vergemakkelijken.
De eerste minister Valls ging over tot deze drastische maatregel, toen duidelijk werd dat hij niet meer kon rekenen op een parlementaire meerderheid. Vooral in de rangen van zijn eigen Socialistische Partij nam de dissidentie toe.
De springvloed
Het belangrijkste kenmerk van de beweging tegen de arbeidswet is dat ze steeds weer de obstakels te boven komt die de heersende klasse op haar weg plaatst. De reden daarvoor hoeft niet gezocht te worden in magische tactieken of organisatorische structuren - maar wel in het massale en vastberaden karakter van de actie-en stakingsdagen.
Eén van de belangrijkste obstakels voor de beweging blijft tot op dit ogenblik de reformistische leiding van de arbeidersbeweging. De erbarmelijke toestand van de PS ligt aan de oorsprong van de woede. Ook de Communistische Partij speelt geen rol van betekenis en beperkt zich tot klaagzangen in het Parlement. Sinds ze het elan van het Linkse Front (2012) heeft gebroken door tijdens regionale verkiezingen opportunistisch in zee te gaan met de Socialistische partij, weet ze amper nog echo te vinden onder de jeugd. Daarnaast stemde ze ook mee voor het uitroepen van de noodtoestand.
Het kwam op de schouders van de leiding van de CGT te liggen om de beweging te leiden. Maar ook zij vervulde die rol niet naar behoren. In plaats van aan de oorsprong te zijn van de eerste mobilisaties, gaf de nationale secretaris Philippe Martinez pas zijn steun aan de spontane mobilisaties toen de druk van onderuit te groot werd. Na de belangrijke actiedag van 31 maart, waar er 1,6 miljoen manifestanten in het hele land werden geteld, stelde de CGT voor om verder actiedagen te organiseren. Het was op dat ogenblik echter al duidelijk dat de regering niet zou zwichten voor een reeks actiedagen. Het besef onder de manifestanten groeide dat de beweging en de stakingen een doorlopend karakter moesten krijgen.
Na de spontane oproepen die in de eerste momenten de passiviteit van de leiding wisten te omzeilen, werden de « Nuit Debout» ditmaal het instrument van de beweging. Er werd opgeroepen om na de betogingen niet naar huis te gaan, maar om samen te komen om een vervolg op de beweging voor te bereiden
Deze oproep werd massaal opgevolgd en sinds de avond van 31 maart komen deze volksvergaderingen in heel Frankrijk minstens één keer per week samen. De discussies die hieruit volgden, gaven de beweging nog een uitgesproken breder kader. De strijd is immers veel ruimer dan enkel maar de wetsaanpassing. De strijd moet tegen het gehele kapitalistische systeem gevoerd worden. Fréderic Lordon, een econoom, werd het gezicht van deze radicalisering van de beweging door zijn slogan: « tegen de wet El Khomri, en haar wereld ! »
De komende weken
De beslissing van de regering om de wetshervorming per decreet door te duwen, heeft nog meer olie op het vuur gegooid. De steun voor de beweging is nu groter dan ooit; ze bestrijdt niet enkel deze onrechtvaardige wet, maar ook een onrechtvaardige regering die lak heeft aan de democratie en de wil van de overgrote meerderheid.
Tegelijkertijd zal er snel gehandeld moeten worden. Volgende week zou het decreet al gestemd worden, waardoor er snel nood is aan gebalde actie. Enkel een staking tot de finish of een “hernieuwbare staking” (zo noemt de Franse arbeidersbeweging een staking die zo lang als nodig aangehouden kan worden) zo dat ze voldoet aan de vereisten van het moment.
Opnieuw blijft de vakbondsleiding echter oorverdovend stil en weigert ze tot een algemene staking op te roepen en die te organiseren. Enkele sectoren hebben wel al aangekondigd dat ze bereid zijn om tot het einde te staken: het spoorwegpersoneel, de vrachtwagenchauffeurs, de raffinaderijen, de zeelui en mogelijk de havenarbeiders nemen hierin het voortouw. De komende dagen zullen beslissend zijn, al kan de situatie op elk ogenblik veranderen: de rechterzijde heeft geprobeerd om een motie van wantrouwen tegen de regering in het Parlement te stemmen, tot nu toe zonder succes. De enige zekerheden die we hebben, zijn dat de situatie uiterst explosief is, het politiek systeem in een institutionele crisis is beland én dat de beweging van onderuit vol vertrouwen is in haar eigen kunnen.
