Onderaan op een van de kleurrijke composities van de Amerikaanse kunstenaar Winston Smith prijkt een uitspraak van de Amerikaanse filosoof John Dewey: “De regering is de schaduw geworpen over de samenleving door big business.”
Deze uitspraak vat in enkele krachttermen samen wat Smith sinds de jaren '70 omzet in krachtige collages opgebouwd uit verschillend beeldmateriaal dat hij terugvond in diverse tijdschriften. Deze vriendelijke kunstenaar vertrouwde me nochtans toe dat sommige van zijn beelden er eerder toevallig in terecht zijn gekomen. Zo krijgen we Lenin te zien met een konijntje in z'n handen. Dit zou volgens Smith verwijzen naar het verleden, misschien wel als een warme herinnering aan de Oktoberrevolutie. De toevalligheid in zijn werk is er echter nooit zonder de visuele uitdrukking van zijn verzet tegen het kapitalistisch systeem.
De ultieme realiseringen van de Amerikaanse droom worden door Smith in beeld gebracht door bijvoorbeeld een aantal glimlachende mannen die het geld uit de bomen plukken alsof het niets is. Ergens anders zien we weer een vrolijke bende die kruiwagentje speelt door achter het geld aan te zitten. Winston Smith is ook bekend voor zijn hoesontwerpen zoals die van de onnavolgbare Dead Kennedys met voorman Jello Biafra (de Dead Kennedys zijn een legendarische punk-rockband uit de jaren tachtig, toen punk-rock nog tegen het systeem was). Zo heeft hij er een ontworpen voor D.O.A., een later muziekproject van Jello Biafra, met de titel 'het leven zoals we het kennen'. We krijgen hier een grote Romeinse arena te zien waar een vernietigingsderby wordt gehouden.
De veelal kleurrijke composities zijn steeds surrealistisch getint met een wirwar van beelden uit alle tijden. We zien Neanderthalers die het Amerikaanse vrijheidsbeeld aanvallen met stenen. Sommige collages doen denken aan werken van Jan van Eyck en misschien wel een Magritte, maar dan omgevormd in een surrealistische wereld waar het primitieve, het onbeholpene of het onschuldige het moet afleggen tegen de overheersing van het technologische met al haar verschrikkelijke wapens. Of we zien hoe in 'betere tijden' een reusachtige stoere Amerikaanse soldaat New York verdedigt. Je ziet lachende mensen die een beloftevolle toekomst tegemoet gaan dankzij de deugden van het kapitalisme. Het vrijheidsbeeld, de kerstman en andere heilige figuren reiken hierbij al lachend de mens allerhande supertechnologische wapens toe om de o zo begeerde vrede wereldwijd te bewaren.
Zijn werk doet vaak denken aan al die oude reclame- en filmaffiches overgoten met die typische onheilspellende of heroïsche sfeer van horror, sciencefiction en heldenfilms. Smith is nog een van de weinige Amerikaanse grootheden die op vurige wijze zijn misnoegdheid laat blijken over de Amerikaanse politiek. En dit doet hij dan ook met een voortreffelijk vakmanschap zoals het de kunstenaar zou moeten betamen. Zijn werk zit vol humor en bevat elke keer opnieuw een ernstige virulente politieke boodschap die eensluidend is: smash capitalism!
Tot zondag 7 november kan men de overzichtstentoonstelling van Smith gratis gaan bezichtigen in het cultureel centrum Luchtbal, gelegen in de Columbiastraat 100 te Antwerpen, van 10 tot 17u. Als je met een glas in de hand wil genieten van het prachtige werk van Smith, vergeet dan niet jezelf af te vragen wat je zelf kan doen om je te verzetten tegen de huidige waanzin. En dat begint meestal met kleine dingen die het leven er niet moeilijker op zullen maken. Dan komt de strijd...
