Vervolging, onderdrukking en zelfs fysiek geweld tegen homo’s zijn in Rusland vandaag schering en inslag. Nochtans stond dit land ooit helemaal bovenaan in de wereldranglijst wat minderhedenrechten betreft. De Bolsjewistische Revolutie van oktober 1917 bracht ontelbare sociale rechten met zich mee. Rechten die in de meest ontwikkelde kapitalistische landen vandaag nog steeds geen evidentie zijn. De revolutie veranderde niet enkel de eigendomsverhoudingen in de Russische maatschappij maar ook de maatschappij zelf.
Grigorii Batkis, directeur van het Instituut voor Sociale Hygiëne in Moskou, schreef in 1923 een boekje met als titel ‘De seksuele revolutie in Rusland’. Daarin legt hij uit dat de seksuele wetgeving in de Sovjet-Unie een gevolg was van de oktober Revolutie. De toenmalige Sovjetwetgeving stelde dat er absoluut geen bemoeienis van de staat en de maatschappij moet zijn op het vlak van de seksualiteit, zolang niemand fysieke schade lijdt of diens belangen niet in het gedrang komen. Vormen van seksualiteit die vandaag in grote delen van de wereld nog steeds gekwalificeerd worden als morele overtredingen, beschouwde de Sovjetwetgeving als exact gelijkwaardig aan wat bekend staat als de ‘natuurlijke’ relatie tussen man en vrouw.
Ondanks alle propaganda die ons het tegendeel wil doen geloven was de Sovjet-Unie pionier op het vlak van gelijke rechten voor homoseksuelen en andere ‘minderheden’. Echtscheiding en abortus waren legaal en er was, ten minste op wettelijk vlak, vergaande gelijkheid tussen man en vrouw. Maar net zoals de revolutie van de USSR een pionier maakte waar rechten werden toegekend die in geen enkele van de ‘westerse democratieën’ bestonden, draaide de Stalinistische contrarevolutie op vele vlakken de klok decennia terug. In 1934 werden homoseksuele relaties verboden en in 1936 werd abortus terug illegaal. In 1943 werd zelf de scheiding van kinderen op basis van geslacht terug ingevoerd in het onderwijs.
De oorzaak was de mentaliteitsverandering bij de leiding van de partij en de staat in de jaren 1930 die zeer verschillend was van de partij van Lenin en Trotski in 1917 of begin jaren 1920. Na de dood van Lenin in 1924 duurde het niet lang meer vooraleer Stalin het enige origineel overblijvende lid van het centraal comité van de communistische partij was uit de periode van de revolutie. Het gedachtegoed van de eerste communisten was totaal zoek aan de top van de partij. Friedrich Engels schreef in ‘Beginselen van het Communisme’ over de invloed van de communistische maatschappijorde op het gezin; “Ze zal van de relatie tussen de beide geslachten een zuivere privé-relatie maken, die alleen de betrokken personen aangaat en waarin de maatschappij zich niet mag mengen.” In tegenstelling tot wat alle burgerlijke propaganda stelt, betekent het communisme vrijheid!
Lenin waarschuwde op het Elfde Partijcongres in maart 1922 reeds voor het gevaar van de mentaliteitsverandering bij de leiding:
Meer dan eens is het in de geschiedenis voorgekomen dat de veroveraar de beschaving van de veroverde heeft overgenomen wanneer die op een hoger niveau stond. De cultuur van de Russische burgerij en bureaucratie waren zonder twijfel armzalig. Maar helaas, de nieuwe leidende lagen staan nog lager dan hen. Vierduizend zevenhonderd verantwoordelijke communisten leiden het regeringsapparaat in Moskou. Wie leidt en wie wordt er geleid? Ik betwijfel sterk of ik kan zeggen dat het de communisten zijn die leiden…”
Ondanks de waarschuwingen van Lenin en het gevecht van Trotski tegen de bureaucratie voltrok zich gedurende decennia een vergaande contra-revolutie aan het hoofd van de CPSU en de USSR. Het monsterlijke totalitaire regime dat zodoende ontstond bracht de contra-revolutie uiteindelijk eind jaren 1980 tot haar logische conclusie: de herinvoering van het kapitalisme. Zo werd de enige overblijvende verworvenheid van de revolutie, het gemeenschapsbezit van de productiemiddelen, aan diggelen geslagen. Bureaucraten werden kapitalisten, miljoenen Russen vonden armoede en de positie van ‘minderheden’ en ‘afwijkende opvattingen’ bereikten een dieptepunt.
De verraden revolutie
De ervaring van de Sovjet-Unie toont aan dat revolutie een levend proces is waarbij verschillende krachten op mekaar inspelen en mekaar bekampen. Doorslaggevend in de richting die het proces in Rusland nam was het uitblijven van socialistische revoluties in andere landen. De revolutie was geïsoleerd in een land dat reeds aan de afgrond stond ten gevolge van een achterlijk Tsaristisch regime en een aanslepende oorlog met Duitsland. De revolutie die de hoop uitdrukte van miljoenen onderdrukten en uitgebuite massa’s degenereerde in korte tijd tot een alles verstikkend totalitair regime dat heimelijk revoluties in andere landen ging ondermijnen, internationalisme verving door nationalisme van het achterlijkste soort en een personen cultus introduceerde. Aan de hand van schijnprocessen en vergaande zuiveringen werden duizenden communisten van het eerste uur bestempeld als gevaarlijke contra-revoutionairen, opgesloten in werkkampen en fysiek geëlimineerd. De communistische internationale, opgericht door Lenin en Trotski om de socialistische wereldrevolutie te organiseren, werd in 1943 door Stalin ontbonden om de geallieerden ervan te overtuigen dat de socialistische wereldrevolutie niet meer op de agenda stond. Stalin wou op die manier de status van betrouwbaar bondgenoot verwerven. Zijn bekommernis was het beschermen van de bevoorrechte positie van de leidinggevende bureaucratie en haar ‘vaderland’ die reeds eerder uitdrukking vond in zijn theorie van het ‘socialisme in één land’. Een theorie die totaal haaks staat op de basisopvattingen van het marxisme en een negatie is van ideeën van oktober 1917.
Gebaseerd op het artikel ‘La Homosexualidad en la Rusia de ayer y hoy’ van Mikel Liñares.
