[Dit artikel werd op 23 juni geschreven en werd in het zomernummer van Vonk gepubliceerd.]
Nu het lijk van Jurgen Conings is teruggevonden, slaakt iedereen die tegen racisme opkomt - en daarmee een potentieel doelwit is - een zucht van opluchting. Tegelijkertijd zijn we verbolgen over hoe het systeem nog maar eens een monster van Frankenstein heeft gecreëerd.
Op 18 mei werden de afscheidsbrieven van Jurgen Conings teruggevonden. Daarin werden ook terroristische dreigementen gemaakt tegen de viroloog en uitgesproken antiracist Marc Van Ranst. Die dreiging werd al maanden opgestookt door extreemrechtse politici en organisaties.
Al snel bleek dat de militaire instructeur al twee jaar lang op de terreurlijst van het OCAD stond. Even snel bleek dat de verschillende inlichtingendiensten erg licht over de dreiging waren gegaan. Conings was dan ook niet zonder bagage vertrokken. Hij had 4 raketlanceerders, een machinegeweer, een pistool en een kogelvrije vest ontvreemd uit de kazerne.
Het is niet de eerste keer dat extreemrechts zich manifesteert bij de politie, het leger en veiligheidsdiensten. Denk maar aan de zaak-Chovanec, de ‘verdwaalde kogel’ die de peuter Mawda raakte en Adil die werd doodgereden door de politie. Als reactie op de publieke verontwaardiging, geeft de chain of command blijk van een normalisering van de agressie tegenover mensen met een migratieachtergrond. Zo liet de politiecommissaris van Anderlecht na het vrijspreken van de agenten die Adil doodgereden hadden, opgelucht optekenen dat “alles nu weer normaal kon worden.” Het toont aan hoeveel een mensenleven hen waard is.
Na jarenlang de extreem-rechtse inplanting bij de ordediensten onderschat te hebben, schrokken de ‘progressieve’, maar systeemtrouwe, politici op. Kop over kop kwamen spreekbuizen van de PS, Vooruit, Groen en Ecolo hun verontwaardiging uitspreken. Ze deden dat echter op zo’n wijze, dat het probleem zodanig vernauwd werd opdat enige link met politie-agressie niet gemaakt zou kunnen worden. Ze hekelen de vlaams-nationalistische extremisten in het leger en riepen om een betere institutionele opvolging en isolering. De PS-minister van Defensie Ludivine Dedonder maakt zich sterk dat het om een recent probleem gaat.
Dat lijkt ons toch niet te kloppen:
Sedert jaren wordt er vanuit onafhankelijke nieuwssites zoals Apache aangetoond dat neonazistische groeperingen zich in het leger inplanten. Verder terug, wijst alles erop dat de terreur die de Bende van Nijvel voorkwam uit extreem-rechtse milieus in de Rijkswacht. De dood van Semira Adamu was het gevolg van een systematische repressiepolitiek tegenover vluchtelingen, een politiek die extreem-rechts tot op vandaag voedt. Conings zelf zou gediend hebben in Afghanistan en Libië. Deze imperialistische interventies zijn de ideale voedingsbodem voor neokoloniale en racistische ideeën. Denk maar aan de wijze waarop de Belgische staat het onafhankelijke Congo heeft gedestabiliseerd en de verkozen president Patrice Lumumba heeft afgemaakt.
Door de problematiek van extreem-rechtse aanwezigheid in de ordediensten dermate te vernauwen, blijven systeemtrouwe politici en de media heel vaag en negeren ze het klassenkarakter van deze instellingen. De politie en het leger maken tenslotte een fundamenteel deel uit van het burgerlijke staatsapparaat. Karl Marx schreef dat de burgerlijke staat in laatste instantie bestaat uit “speciale detachementen van mannen met wapens" die de kapitalistische productieverhoudingen verdedigen. Denk maar aan het geweld van de politie op de gele hesjes-beweging in Frankrijk en België die op brutale wijze werden onderdrukt toen ze het politieke systeem bedreigde.
Met het beweren dat er hervormingen mogelijk zijn binnen deze instanties, negeert men eigenlijk het klassenkarakter van de burgerlijke staat. Zo nemen ze het repressie-apparaat in bescherming, zodat de burgerij en de rechtse partijen er maximaal gebruik van kunnen maken op momenten dat hun orde van onderuit bedreigd wordt.
Het is dus geen toeval dat neonazi’s en andere reactionairen de hand boven het hoofd worden gehouden. Dat zulke elementen ook los kunnen slaan, wordt erbij genomen. Op zulke momenten kunnen ze toch makkelijk uitgespuwd en geïsoleerd worden als ‘lone wolfs’. Dat is precies wat er met Jurgen Conings gebeurde.
Wij houden de Belgische staat dus verantwoordelijk voor het creëren van een reactionaire terroristische dreiging, om hem vervolgens tot zelfmoord te dwingen.
Om uit deze vicieuze cirkel te komen, is er een andere samenleving nodig. Eén die niet gebaseerd is op de klassenonderdrukking en imperialistische overheersing. Een belangrijke stap in die richting, is dat links zich emancipeert van het kapitalistische staatsapparaat, en dat linkse vertegenwoordigers de rol van het staatsapparaat uitleggen in plaats van die te verdoezelen.
Wat bezielt 50.000 leden van ‘steungroepen’ op sociale media?
Het kapitalisme creëert miserie. Ook in de vele kleinere, ‘witte’ gemeenten. De groeiende onvrede begint aan de oppervlakte te komen, maar uit zich op een gecrispeerde wijze. Extreemrechtse partijen als N-VA en Vlaams Belang zijn immers de overheersende politieke aanwezigheid onder dit deel van de bevolking.
De sociaaldemocraten zijn op het einde van de 19e eeuw een politieke macht geworden door de arbeiders te organiseren, in de steden en erbuiten, op de basis van een alternatief maatschappijmodel. Vandaag blijft daar niets meer van over. Ook de vakbonden manifesteren zich steeds minder als een maatschappelijke macht om zich terug te trekken binnen de vier muren van het ‘sociale overleg’. Zo ontstaat er een leemte, die extreemrechts onder dit deel van de bevolking in Vlaanderen het beste invult.
Met deze gegevens in het achterhoofd, hoeven we te panikeren over de steunbeweging. Het gaat om mensen die zich net als Jurgen Conings verloren en achtergelaten voelen. Door de coronamaatregelen, door de dalende inkomsten en dagelijkse vernederingen op de werkvloer of met de bureaucratische instellingen wanneer er een werkloosheidsuitkering, sociale huisvesting of andere ‘hulp’ aangevraagd moet worden. Die uitzichtloosheid moét zich uiten. Als het niet op een progressieve manier kan, kunnen extreemrechtse charlatans deze frustraties voor hun agenda winnen.