Een ezel stoot zich geen tweemaal aan dezelfde steen… Maar om zich geen twee keer aan dezelfde steen te stoten moet de ezel wel begrijpen waarom hij dat de eerste keer gedaan heeft. Laten we ervan uitgaan dat de mens de ezel is, en het fascisme de steen. Bijna iedereen heeft al gehoord over het fascisme, maar helaas toont de realiteit aan dat zeer weinig mensen er de inhoud en de omvang van begrijpen. Het is nochtans van belang om te begrijpen hoe en waarom het fascisme is kunnen ontstaan.
Het fascisme als wapen
Zolang er een klassenmaatschappij bestaat, zal er een sociale strijd zijn. De kracht en omvang van de sociale strijd hangt af van hoe diep de contradicties tussen het kapitaal en de arbeid zijn op een welgegeven punt. Soms is het op sociaal vlak zo rustig dat men zelfs zou vergeten dat er een klassenmaatschappij bestaat, maar op andere momenten komen alle contradicties naar boven en barst de hel los. Naargelang de toestand van de klassenstrijd hanteert de dominerende klasse verschillende mechanismes om haar macht te behouden. In extreme gevallen moeten echter extreme maatregelen genomen worden.
Wanneer de arbeidersbeweging zodanig sterk wordt, dat het een revolutionaire dreiging vormt, dan roept de dominerende klasse fascistische krachten op om deze dreiging te vernietigen. Het steunen op fascistische krachten, zowel in het parlement als buiten het parlement, gebeurt slechts in laatste instantie. Te vroeg grijpen naar fascistische krachten zou een averechts effect kunnen hebben. In plaats van de arbeidersmassa te bedaren, kan het de revolutionaire beweging verder aanzwepen. Het beest van het fascisme loslaten is makkelijk, het controleren is onmogelijk. Daarom kan het fascisme niet slechts gereduceerd worden tot een instrument ter controle van de dominerende klasse. Zodra het losgelaten wordt, ontwikkelt het een zelfstandige dynamiek dat naargelang de context van de klassenstrijd verschillende vormen aanneemt. Dat het fascisme al, dan niet uitgroeit tot de beul van de arbeidersklasse hangt slechts af van de kracht van deze laatste. De arbeiders vormen volgens Trotski de enige klasse krachtig genoeg om het opkomende fascisme te bestrijden en zelfs helemaal van de kaart te vegen.
De overwinning van het fascisme is het gevolg van de nederlaag van de arbeidersklasse
De dynamiek van de klassenstrijd begrijpen is primordiaal om juiste conclusies te trekken en bijgevolg de juiste strategie toe te passen. In verschillende landen hebben de Communistische partijen, onder invloed van Stalin, een verkeerde theoretische analyse van het fascisme gemaakt. Het gevolg van deze verkeerde theoretische inschattingen waren desastreuze strategische keuzes. Het belang om een goede inschatting te maken van het fascistisch gevaar wordt het best aangetoond met de opkomst van Hitler in Duitsland. Met een gerichte strategie zou de Duitse arbeidersbeweging er in geslaagd zijn om het nazisme in haar beginfase al in de kiemen te smoren. De strategie voorgesteld door Trotski was die van de eenheidsfront. Aangezien het fascisme als primaire taak heeft om de arbeidersbeweging in zijn geheel kapot te maken, was het van belang om een eenheidsfront te vormen zodoende alle krachten van de arbeidersbeweging te mobiliseren. Helaas is het anders verlopen… De leiding van de Communistische partij is te koppig geweest om daar gehoor aan te geven. De verkeerde strategieën van de Duitse Communistische partij hebben dus een directe invloed gehad op de verzwakking van de Duitse arbeidersbeweging waardoor de weg geopend werd voor het naziregime van Hitler. Ook de sociaaldemocratie was er tegen, maar dat is een ander verhaal. De ritme van de klassenstrijd verschilt van land tot land, maar toch kan een algemene vaststelling voor ieder land getrokken worden: "De overwinning van het fascisme is altijd het gevolg van de nederlaag van de arbeidersklasse."
Het boek is dus een aanrader voor iedereen die wilt weten wat het fascisme is en hoe het te bekampen. Doordat het de verschillende ontwikkelingsfases van het fenomeen op een wetenschappelijke manier beschrijft geeft het de nodige kennis aan de lezer om de evolutie van het hedendaagse fascisme beter te kunnen inschatten. De geschiedenis bestuderen om het heden te begrijpen is van uitermate belang. Het zou ervoor kunnen zorgen dat de mensheid zich geen tweede maal tegen dezelfde steen stoot.
De theorie van het fascisme toegepast op Trump?
De verkiezingen in de Verenigde Staten zijn uitermate spannend. Dat komt doordat de kandidaten over meer gebreken dan kwaliteiten beschikken. De Amerikaanse bevolking zit dus voor een moeilijke keuze: Clinton of Trump. Beide kandidaten zijn enorm onpopulair bij een groot deel van de bevolking. Clinton is de verpersoonlijking van het Establishment en Trump blinkt uit in zijn onwetendheid. Bij elke normale verkiezing zou de kandidaat die het tegen Trump opneemt met een stalinistische score moeten winnen. Bij Clinton is dat echter niet het geval, en dat spreekt boekdelen over hoe ze gepercipieerd wordt door de Amerikaanse bevolking. Wie heel zijn carrière de belangen van de elite verdedigt, heeft moeite om de doorsnee Amerikaan te raken. Door haar inhoudsloze boodschap is Clinton verplicht om andere middelen aan te wenden. Het bestempelen van Trump als fascist is daar een voorbeeld van. Maar is Trump wel een fascist? Trump is onwetend, seksistisch, racistisch, vulgair, reactionair en bijgevolg een vijand van de arbeidersklasse. Hij is het prototype van de rechtse populist die we overal ter wereld zien opduiken. Maar dat betekent niet dat Trump een fascist is.
De hierboven geschetste voorbeelden uit de jaren '30 tonen een historische regel aan. "De overwinning van het fascisme is altijd het gevolg van de nederlaag van de arbeidersklasse." Fascisme komt slechts voor wanneer de arbeidersklasse er niet in geslaagd is om het lot van de maatschappij in eigen handen te nemen. Ook moet er in gedachte worden gehouden dat het fascisme niet zomaar iets is. "Fascisme is niet alleen een goed georganiseerde beweging die de meest conservatieve lagen van de bevolking aantrekt, maar ook de politieke uitdrukking ervan steunend op sleutelelementen van het staatsapparaat. "[1]
De vraag die dan gesteld moet worden is de volgende: is de arbeidersklasse in de Verenigde Staten verslagen geweest? Volgens ons is het antwoord negatief. De arbeidersklasse in de VS is nog niet op een bewuste manier op het politieke toneel verschenen, waardoor het haar kolossale macht nog niet heeft tentoonspreidt. De crisis heeft de Amerikaanse bevolking uit een grote slaap gehaald. Stap per stap ontwikkelt het politieke bewustzijn zich onder de jongeren en de werkenden. Het enorm enthousiasme achter de campagne van 'Socialist' Sanders is tot nu toe de duidelijkste expressie van het ontwaken van de Amerikaanse arbeidersklasse. Een enorme kracht zit verscholen in deze ontwakende arbeidersklasse. Het Establishment heeft net daardoor schrik van Trump. Ze zijn bang dat de stupiditeit van Trump de klassenstrijd versnelt door de polarisatie te verscherpen.
Wat we nu aanschouwen zijn de eerste tekenen van het afbrokkelen van de traditionele partijen en instituties door de aanhoudende kapitalistische crisis. Een overwinning van Trump is geen synoniem voor een overwinning van het fascisme. Het zal slechts de aanwakkering van de arbeidersklasse versnellen en de poort, in eerste instantie, open zetten voor een revolutionaire toekomst in de VS. Indien de arbeidersbeweging in de toekomst verslagen wordt, dan pas zal het fascisme een optie zijn. Aan ons om het niet zover te laten komen en te strijden voor een socialistisch alternatief op de kapitalistische dictatuur. Niet alleen in de VS, maar overal ter wereld.
Wil je hieraan meehelpen? Voeg je bij ons, de Internationaal Marxistische Tendens (IMT) aan.