In het najaar staan de onderhandelingen voor een nieuw interprofessioneel akkoord (IPA) weer op de agenda. De regering heeft de onderhandelingen opgeschoven tot na de gemeenteraadsverkiezingen van oktober om te vermijden dat ze de verkiezingen verstoren. Dat hoeft echter niet te betekenen dat de vakbonden ook moeten wachten tot het najaar om te mobiliseren.
Met de verkiezing van Rudy De Leeuw tot nieuwe voorzitter van het ABVV zijn de verwachtingen alvast hoog opgelopen. Tijdens zijn verkiezingsspeech beloofde hij ons voor een verhoging van de brutolonen te gaan. Verantwoorde loonsverhogingen, verduidelijkte hij weliswaar, zonder aan te geven wat dat dan betekent. Maar verdere loonmatiging zou deze keer wel eindelijk gepaard moeten gaan met concrete initiatieven van de werkgevers
Om dat hard te maken zal het echter nodig zijn om te mobiliseren. Daarbij moeten we leren uit de ervaringen van de strijd tegen het Generatiepact. Want de laatste decennia is de opbrengst van de IPA’s mager geweest voor de loontrekkenden. Zij hebben steeds ingeleverd inzake loon en arbeidsomstandigheden en het patronaat kreeg miljarden cadeaus via de ‘lastenverlagingen’.
De strijd tegen het Generatiepact leert ons dat de voorbereiding cruciaal is. Hierbij moeten we niet alleen uitleggen wat de regering en het patronaat van plan zijn. We moeten ook nadenken over onze eigen doelstellingen en over de strategie.
Analyse
De strategie van regering en patronaat lijkt duidelijk. Zij blijven jammeren over hun slechte concurrentiepositie en misbruiken de index om reële loonsverhogingen te ontlopen. Het is meer dan nodig om die analyse nu al mee te geven.
We moeten uitleggen dat de aanpassing van de lonen aan de index slechts een aanpassing aan de stijging van de levensduurte is. Goed dus dat die aanpassing gebeurt want anders zouden onze lonen er op achteruit gaan. Maar met de index gaan de we er ook niet op vooruit. Daarvoor hebben we reële loonsverhogingen nodig.
We moeten ook uitleggen dat die zeker nodig zijn, gezien de inleveringen uit het verleden, de enorme toename van de werkdruk en aangezien de index ook niet alle noodzakelijke producten bevat en dus ook niet de volledige stijging van de levensduurte tegemoet komt. Ook de sociale zekerheid heeft nood aan meer inkomsten.
Bovendien is er zeker ruimte voor. Er wordt genoeg winst gemaakt. Want het mag dan wel juist zijn dat de Belgische export in hoeveelheid vermindert, in waarde is het aandeel van de Belgische export in de wereld toegenomen. De aandeelhouders van de Belgische bedrijven verdienen er dus meer aan.
Ondanks de dure olie hebben de Belgische beursgenoteerde bedrijven vorig jaar een recordwinst van 18 miljard geboekt volgens de krant De Tijd. Dat is 31 procent meer dan een jaar eerder. De drie Belgische grootbanken zagen hun nettowinst met 28 procent stijgen. De superwinsten van het Belgische bedrijfsleven gaan vooral naar de aandeelhouders. Gemiddeld hebben ze hun dividenden met een vijfde opgetrokken. In totaal werd 7,4 miljard euro aan de aandeelhouders uitgekeerd. Die winst is al ‘in the pocket’, ze moeten dus niet komen klagen over de huidige beursproblemen.
Doelstellingen
Dit betekent dat onze eisen gerust optimistisch mogen zijn. We moeten ons niet laten matigen door de loonnorm. We moeten ook vermijden dat enkele kleine inleveringen van een paar topmanagers een excuus worden voor verdere loonmatiging vanwege de loontrekkenden. Enkel een aanpassing van de lonen aan de index is niet genoeg!
Verder moet de werkdruk omlaag. Een algemene arbeidsduurvermindering naar 32 uur per week, zonder loonverlies en met evenredige aanwervingen is noodzakelijk om de druk wat van de ketel te laten.
Vanuit de ervaringen van de strijd tegen het Generatiepact dient zich ook een discussie aan over de strategie. De vragen die zich daarbij stellen, zijn de laatste maanden overduidelijk aan de oppervlakte gekomen. Gaan we nog een keer gaan wandelen in Brussel of gaan we staken en organiseren we ons om piket te staan en om zoveel mogelijk bedrijven plat te leggen? Vorig jaar vonden veel stakers het bovendien zeker geoorloofd om bedrijfsterreinen te blokkeren en om wegblokkades op te werpen.
En staken we dan maar één dag en doen we verder beroep op onze zogenaamde politieke partners of staken we door tot de finish? En wat als die politieke partners niet mee willen?
Veel lijkt er alvast nog niet te bewegen. Vanuit het ACV horen we niet veel. Binnen het ABVV zijn er enkele afdelingen bezig met een schuchtere informatieronde maar van een algemene mobilisatie kunnen we daar ook niet spreken.
Toch zijn er enkele lichtpuntjes. Er is het congres van BBTK dat verdere loonmatiging afwijst en ook de gezamenlijke verklaring met het patronaat over het concurrentievermogen bekritiseert. Er zijn ook de woorden van de nieuwe voorzitter van het ABVV. En er is het ongenoegen van de mensen. Die elementen zullen echter niet vanzelf tot resultaat leiden. Daarvoor moeten we ons beginnen organiseren. Nu al!
