Karel Van Bever, een arts in een huisartsenpraktijk in Zelzate, ging gedurende negen maanden undercover werken als ongeschoolde arbeider. Tijdens zijn raadpleging hoorde hij wel vaker de verhalen die de arbeiders deden over verregaande flexibiliteit, de enorm hoge werkdruk, stress enzovoort. Hij schreef een boek over zijn wedervaren van deze negen maanden. Hij vertelt over het leven van de 'nieuwe' arbeider, hoe de verregaande flexibiliteit waarover men het zo graag heeft, heel veel stress veroorzaakt en uiteindelijk ernstige schade toebrengt aan de gezondheid.
Dagcontracten voor superflexibele mensen
Hij schreef zich in bij het interim-kantoor Vedior en hij kon heel snel aan het werk bij Katoen Natie, een bedrijf in het Antwerpse. Zijn taak bestond er uit om kunststofpoeders te herverpakken. Hij moest stoffen als titaniumoxide, glasvezel enzovoort overbrengen van grote zakken naar kleine zakken of omgekeerd. De eerste drie maanden kreeg Karel dagcontracten. Dat hield in dat hij pas op het einde van de dag wist of hij 's anderdaags wel mocht terugkomen. Het uurrooster kon op elk ogenblik veranderen wat maakte dat de arbeiders nooit een sociaal leven konden uitbouwen. De arbeiders met een vast contract deden de moeite niet om de interimmers beter te leren kennen want de kans was zeer groot dat ze niet lang bleven. (op 9 maanden waren er 600 interimmers bij Karel op de werkvloer).
Vaak wordt verkeerdelijk beweerd dat arbeiders goed verdienen. De schok was groot toen hij zijn eerste loonbrief kreeg: 972 euro voor een maand keihard werken. Karel had ook altijd gedacht dat mensen die fysieke arbeid verrichten na hun dagtaak zich konden bezighouden met hun hobby's vermits ze "geen zorgen van het werk meenemen". Maar dat viel erg tegen. Karel was volledig afgepeigerd als hij zijn dagtaak er op zitten had. Hij was gewoon niet meer in staat om wat voor hobby's nog te doen.
Later kon hij iets meer dan 1280 euro per maand verdienen (nacht- en weekendpremies, vervoerskosten enz. inbegrepen). Hij kon ook niet begrijpen hoe sommigen er in slaagden om dubbele shiften te draaien. De arbeiders hadden zogezegd wel de vrijheid om dubbele shiften te weigeren maar als je dat niet deed dan liep je het risico om je job te verliezen. Overuren draaien verhoogt het risico op arbeidsongevallen. Er zijn genoeg studies die dat uitwijzen.
Veiligheid op papier
Veiligheidsvoorschriften zijn er voldoende maar vaak bestaan ze slechts op papier. Vaak vertraagt de werkkledij het tempo en als je niet zeker weet of je 's anderdaags mag terugkomen dan laat je de veiligheidskledij achterwege want je moet je deadline halen. De stofmaskertjes bemoeilijken ook het ademhalen. Veiligheidsvoorschriften zijn streng maar in de realiteit worden/kunnen ze niet toegepast door de grote personeelswissel en door de prestatiedruk. Bij brand of bij een arbeidsongeval weten de arbeiders meestal niet wat ze moeten doen. Als de arbeiders bijvoorbeeld een vorkheftruck willen gebruiken dan moeten ze eerst de veiligheidslijst overlopen: werken de remmen, lichten, enzovoort. Interimmers weten vaak niet eens dat deze veiligheidslijst bestaat. Hierdoor zijn er vaak arbeidsongevallen die hadden kunnen vermeden worden.
Karel was getuige van een zwaar ongeval: een man kreeg een loodzware vork op zijn hoofd. Het was een wonder dat hij nog leefde. Had de veiligheidslijst overlopen geweest dan had men kunnen zien dat de vork los stond en dan had men dit ongeluk, dat bijna een mensenleven had geëist kunnen voorkomen. Een ander incident gebeurde toen 3 vorkheftrucks draaiden in een gesloten ruimte. Drie arbeiders werden misselijk en kregen stekende hoofdpijn. Diagnose: CO-vergiftiging. De arbeiders moesten met hun eigen auto naar het ziekenhuis waar ze behandeld werden met zuurstof. Het duurde dagen eer de laatste naar huis mocht. Het duurde ook uren eer de familie wist wat er precies gebeurd was.
De arbeiders weten ook niet met welke soort stoffen ze in contact komen. Het zijn stoffen als titaniumoxide, glasvezel enzovoort. Er zijn ook geen studies te vinden of deze poeders op lange termijn schadelijk zijn of kanker kunnen veroorzaken (denk hierbij maar aan de vele sterftes die asbest veroorzaakt heeft).
Door het zware fysieke werk kregen de mannen ook ontstekingen door overbelasting. Ze moesten daarmee thuisblijven en rusten om dat te laten genezen maar gezien de omstandigheden kon dat meestal niet. Wie ziek was moest niet weerkeren. Zo simpel was dat. De arbeiders gingen dan naar de dokter en vroegen een spuit tegen de pijn om toch maar te kunnen werken. (In 2004 verscheen een studie waarin gesteld werd dat een 25-jarige met een hoger diploma nog 50 gezonde jaren voor zich heeft. Bij ongeschoolde mensen is dat slechts 25 jaar!)
Topman Huts weert vakbondsmensen op de werkvloer
De topman van Katoen Natie is Fernand Huts, manager van het jaar 1987 van het weekblad Trends en ex-Vlaams parlementslid van de VLD. Huts is VLD-er maar zou ook een graag geziene gast zijn bij extreem-rechtse politici en zakenlui. Hij heeft een uitgesproken hekel aan vakbonden. Om te vermijden dat vakbondsmensen een voet krijgen in Katoen Natie worden er afdelingen opgericht onder de 50 personen.
Verder is er sprake van overheidssubsidies voor de internationale projecten van Katoen Natie, die de vraag doen rijzen in hoeverre het bedrijf groeit met geld van de belastingbetaler.
Ook de het interim-kantoor (Vedior was 'Beste werkgever van 2006') zorgde geregeld voor problemen met uitbetaling: bij nazicht van de loonbrief bleek dat ze 'vergaten' een feestdag te betalen, de kilometervergoeding werd niet automatisch uitbetaald, er moest expliciet om gevraagd worden, ook al had de interimmer daar recht op.
‘Our people make the difference', pijnlijke slogan als je het mij vraagt!
Karel Van Bever is huisarts in een groepspraktijk van Geneeskunde voor het Volk in Zelzate. 'Dokter in Overall' is zijn eerste boek (geschreven in dagboekvorm).
Het boek is verkrijgbaar bij:
Karel Van Bever en uitgeverij EPO vzw
ISBN 978 90 6445 481 3
Verspreiding voor Nederland: Generaal Boekhuis BV Culemborg
