De overheidsschuld zwelt onstuimig aan. De Hoge Raad van Financiën (HRF) ziet de schuld dit jaar stijgen van 88,7 tot 94,7 procent van het bruto binnenlands product (bbp), een stijging met 800 euro per seconde. Ook het tekort op de begroting ontspoort razendsnel. Volgend jaar loopt het tekort op tot 4,5 procent. Een mogelijk economische herstel zal dit tekort niet spontaan doen verdwijnen.
De crisis zorgt niet alleen voor verhoogde uitgaven maar ook voor verminderde inkomsten voor de overheid. De helft van de schuld komt van het begrotingstekort. De andere helft van de financiële transacties. België heeft de banken 25 miljard toegestoken! Met grote zekerheid kunnen we zeggen dat ze binnenkort voor extra geld zullen komen bedelen. De rente is eveneens gestegen zodat de regering meer moet betalen voor haar leningen. De banken krijgen op die manier twee keer geld toegestoken door de overheid. Ook ontzegden de regeringen de laatste 10 à 15 jaar de schatkist belangrijke inkomsten via verminderde patronale lasten, de notionele interestaftrek en de gedoogde fiscale fraude (ten belope van 30 miljard euro volgens de berekeningen van VUB-professor fiscaal recht Michel Maus).
De HRF raadt een echt paardenmiddel aan om de overheidsfinanciën te saneren. Op vier jaar tijd moet de begroting met 16 procent krimpen. Dit is ondoenbaar, vertelt de HRF zonder verhoging van de belastingen of de inkomsten van de staat. Hier bovenop komen nog gigantische besparingen. De premier probeert ons te sussen: "Er kan pas sprake zijn van een besparingsplan na het herstel." De wijze grijsaard Van Rompaey heeft dit uitgesteld tot na de verkiezingen van juni 2009. Maar wees verzekerd, een grote besparingsoefening is in de maak.
Het patronaat en de rechterzijde willen het kostenplaatje van deze ontsporing doorschuiven naar de bevolking. Vlaams minister-president Kris Peeters dringt er op aan dat "we allemaal de tering naar de nering zetten". Het Unizo, het Vlaamse KMO-patronaat, reikt een pact aan tussen 'sociale partners' en beleidsniveaus "waar iedereen zijn verantwoordelijkheid neemt". Er is ook een andere reden voor de oproep voor een nieuw sociaal pact. De schrik van een regelrechte confrontatie met de arbeidersbeweging en de bevolking. Op het Globaal Plan van 1993 reageerden ABVV en ook het ACV met de grootste 24-urenstaking in de Belgische geschiedenis. Daarom preekt de vos de passie. Het patronaat wil de vakbondsleiding al te graag strikken. De vakbondstop moet dan zogezegd zijn 'verantwoordelijkheid' nemen en de achterban overhalen weer eens de broeksriem aan te trekken.
Het ABVV ziet het juister en vraagt dat "de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen". Toch slaat de socialistische vakbond de bal mis wanneer ze hier aan toevoegt dat "alle inkomens moeten betalen". Dit is verkeerd. Dit is niet onze crisis, maar hun crisis. Er bestaat niet zoiets als een collectieve schuld voor de crisis. De crisis is veroorzaakt door de kapitalisten die er uiteindelijk in slagen op een ongehoorde manier zich nog verder te verrijken. Bonussen en stock-options worden gretig uitgedeeld onder de managers. De vijfentwintig meest betaalde fondsbeheerders waren in 2008 goed voor een collectief jaarloon van 8,6 miljard euro. De bedrijven die afdanken, blijven riante dividenden uitdelen en winsten maken. DAF, dat net 1600 mensen de laan uitstuurde, publiceerde deze week een stijging met 10 procent van haar winst in 2008. Op de werkvloer en in de huiskamer is het rechtvaardigheidsgevoel van gewone mensen erg geschoffeerd.
De 'wij'-gedachte boekt weer vooruitgang in de editorialen van de media. Hiermee willen ze ons lot verbinden met dat van de patroons en de rijke klasse. Het is aan ons om de 'wij'- en 'zij'-gedachte over te brengen. Het enige wat we met hen gemeen hebben is dat 'wij' hen winst geven en 'zij' ons uitpersen en dan op straat gooien. Tot zover die mooie ideologische naam: werkgevers. Je kan het ook anders verwoorden: wij zijn de winstgevers en zij de winstnemers.
'Zij', de patroons, de banken en de grote vermogens moeten betalen. 'Zij' en hun systeem hebben schuld aan deze crisis. 'Wij' willen de soberheidsmaatregelen niet betalen. We kunnen beginnen met de afschaffing van de notionele interestaftrek en de invoering van een vermogensbelasting. De bedrijven en de banken zullen natuurlijk dreigen met kapitaalvlucht. Daarom noodzaakt een efficiënte strijd tegen fiscale fraude de nationalisatie van de banken en een effectieve arbeiderscontrole van de vakbonden in de ondernemingen op de financiële bewegingen. De vakbonden, de SP.a en de PS dienen campagne te voeren voor deze eisen. Op 15 mei organiseert de Europese vakbonden een grote betoging in Brussel. Dit is een uitstekende gelegenheid om de verdeelde bedrijvenstrijd in België te verenigen in een grote mars tegen 'hun' crisis en voor 'onze' oplossingen.
