Alvorens ons aan een snelle eerste evaluatie van het Vlaamse regeerakkoord te wagen toch dit: het akkoord is niet gespeend van contradicties. De eerste en meest acute contradictie is dat de Vlaamse regering wenst in te zetten op 'de methode van het participatief beleid met een grote betrokkenheid van het middenveld'. Maar deze is de achterban van de toekomstige coalitiepartijen alvast niet gegund. Een regeerakkoord van meer dan honderd bladzijden waarvoor de onderhandelaars meer dan dertig dagen nodig hadden om het samen te stellen, dient plotseling te worden geëvalueerd en geconsacreerd door de achterban. Dit alles om de symbolische deadline van 11 juli te halen? Dat geeft alvast te denken over het participatieve gehalte van het beleid van de nieuwe Vlaamse regering.
SP.a Rood is in die context niet van plan om als rood schaamlapje te dienen en door een al te actieve deelname aan het haastcongres van 10 juli de nodige legitimiteit te bezorgen. Wie is er trouwens afgevaardigd voor dit congres, door wie en waarvoor? Worden gewone Vlaamse werkende socialisten geacht om vanavond vrijdag om 18 uur in Brussel te verschijnen? We pleiten er dan ook dringend voor het SP.a-congres met ten minste een week uit te stellen.
Het regeerakkoord zelf dan. Om te beginnen wordt een open deur ingetrapt door te stellen dat 'een mondiale crisis tijdelijk is'. Timing is dan echter bijzonder belangrijk. Uit het akkoord treedt de tijdshorizon 2011 naar voren: vanaf dan zou het wat beter moeten gaan. 'Meerjarenplanning' is daarom op verschillende plaatsen het scharnierwoord dat moet verhullen dat er op korte termijn voor dringende sociale noden zoals de sociale huisvesting en de jeugdzorg geen geld zal worden vrijgemaakt. De 'meerjarenplanning' moet de inspanningen dan over de economische crisis heen tillen. De vraag is echter: zal die crisis effectief in 2011 afgelopen zijn (talrijke internationale economen voorspellen het tegendeel) en zo ja, voor wie? De Vlaamse relancepolitiek is er immers vooral op gericht de bedrijven bij te staan in slechte tijden, en niet zozeer de werkenden, werklozen en gepensioneerden. Ze onderschrijft volledig de Europese doelstellingen inzake activering en het verhogen van de werkzaamheidsgraad op een ogenblik dat arbeid een schaars goed wordt tenzij we erin zouden slagen ze radicaal te herverdelen. Dat is echter niet het voornemen van de kersverse Vlaamse regering. Integendeel, zij brengt nog meer werkzoekenden op de arbeidsmarkt op een ogenblik dat het arbeidsaanbod reeds schaars is. Het gevolg kan dan ook alleen maar zijn: een degradatie van werkomstandigheden en lonen. Zoals in omfloerste termen reeds wordt aangekondigd voor de openbare diensten: 'Regelgeving mag geen hypotheek leggen op een degelijk personeelsbeleid en mag geen belemmering vormen voor efficiëntie en effectiviteit. We zullen de bestaande regelgeving in die zin evalueren en aanpassen.'
Nieuwe jobs kunnen er in die context enkel komen door de eeuwige economische wereldoorlog van allen tegen iedereen verder te zetten en te winnen. Het is geen warm en sociaal Vlaanderen dat de volgende woorden in zijn regeerakkoord neerschrijft: 'De wereld zal na deze crisis een andere wereld zijn. Onze bedrijven zullen moeten opereren in een nieuwe, hyperconcurrentiële omgeving. Het zal er daarbij op aankomen om een voorsprong te nemen door unieke producten, diensten en concepten te ontwikkelen.'
De mondiale crisis is vanzelfsprekend eindig, net zoals een bosbrand dat ook is. Maar de consequenties zullen verregaand ingrijpen in het leven van velen Dan hebben we het zeker niet over de groep van 'investeerders' die zich snel zullen herstellen, maar over de arbeiders en bedienden en niet te vergeten, hun kinderen. Zij zullen nog jarenlang de gevolgen moet torsen van de bankiers die casinootje hebben gespeeld met de centen van zij die zich noodgedwongen dag in dag uit ter beschikking van deze 'investeerders' hebben gesteld. Als men stelt dat de crisis het moment bij uitstek is om de huidige zwaktes in de economie te remediëren, waarom heeft men dan nog steeds geen nationale bank? Was dat nu net niet het pijnpunt in deze hele crisis?
De wereld na deze crisis zal geen betere wereld zijn als we zo verder doen. Dit regeerakkoord is allesbehalve een 'rood' regeerakkoord.
Men zou natuurlijk kunnen stellen dat de middelen van een overheid schaars zijn. Dat er prioriteiten moeten worden gesteld. Los van het feit dat de kwestie van de gezondheid van de overheidsfinanciën steeds weer wordt gesteld in termen van het beperken van de uitgaven (besparingen) en niet in termen van het verhogen van de inkomsten (vermogensbelasting en nationalisatie van economische sectoren), stellen we ook vast dat de Vlaamse regering het moeilijk heeft zich te concentreren op haar kernbevoegdheden. Hier laat de Vlaams-nationale agenda van de N-VA zich duidelijk gevoelen. Vlaanderen voelt zich geroepen een eigen buitenlands beleid op poten te zetten, een eigen ontwikkelingssamenwerking, ja zelfs een eigen topsportbeleid. De vraag stellen of dit alles nog 'effectief' en 'efficiënt' is - twee andere sleutelbegrippen in deze regeerverklaring - is ze beantwoorden. Het belet onze nieuwe regering niet te oreren over staatshervorming en 'klare, duidelijke bevoegdheden'.
Kersje op de taart van de voortschrijdende realisatie van de Vlaams-nationale agenda is natuurlijk de Vlaamse hospitalisatieverzekering en de aanvullende kinderbijslag. Zowel ACV als ABVV hebben er reeds op gewezen tot welke ongerijmdheden dit zal leiden, onder andere in Brussel, op het gebrek aan zin voor prioriteiten terwijl er nog altijd wachtlijsten zijn in de zorgsector, en op het gebrek aan sociale effectiviteit van dergelijke maatregelen. Deze Vlaamse programmapunten hebben dan ook alleen maar tot doel te federale sociale zekerheid te ondermijnen, waardoor op termijn de sociale bescherming van alle Belgen zal afkalven.
Op het voor Vlaanderen zo cruciale vlak van de mobiliteit daarentegen wordt geen enkele daadkracht aan de dag gelegd. Integendeel, de kool en de geit worden gespaard. Ondanks heel wat retoriek over 'duurzame mobiliteit' en het 'spaarzaam omspringen met open ruimte' worden de plannen voor het uitbouwen van een 'logistieke zone Saefthinge verder onderzocht'. De nodige daadkracht ontbreekt om dinosaurusprojecten zoals de Oosterweelverbinding en het Schipdonkkanaal definitief ten grave te dragen.
SP.a Rood meende al op 8 juni dat de SP.a er beter aan zou doen om te kiezen voor de oppositie en van daaruit een sociaal front te vormen met de vakbonden. Dit regeerakkoord geeft ons geen enkel element om het geweer van schouder te veranderen, wel integendeel.
