Het voelde zeer krap aan op het Muntplein in Brussel op 12 maart. Vooral wanneer 9.000 vakbondsmilitanten samenstroomden op een plein, terwijl er slechts tweeduizend verwacht werden. Sommige centrales hadden duidelijk de opgelegde quota en andere beperkende maatregelen voor deze actie naast zich neergelegd en breder gemobiliseerd. Bijvoorbeeld de vakbonden van de Waalse openbare vervoersmaatschappij, de TEC, hadden hun leden opgeroepen om te staken en naar Brussel te komen. Een goede zaak, want de oproep voor die dag was aan de makke kant. De eerste actie van het gemeenschappelijk vakbondsfront na het afsluiten van het sociaal akkoord over de lonen was dus een succes te noemen. De koortstoot rond de beschikbaarheid van de bruggepensioneerden heeft hier zeker een rol in gespeeld. Op verschillende manieren. Eerst was er de grote verontwaardiging bij de bruggepensioneerden zelf en bij mensen die hoopten er in de toekomst voor in aanmerking te komen. Plots was er sprake van actief beschikbaar te moeten zijn op een arbeidsmarkt waar er nauwelijks banen zijn voor ouderen. Werkloze 60 plussers hebben bijvoorbeeld minder dan 2 procent kans om een baan te vinden. Het is een maatregel die de de concurrentie tussen generaties opdrijft; tussen de ouders, de kinderen en de kleinkinderen onderling. Dan volgde het akkoord in de Groep van 10, dat de regeringsmaatregel in grote mate uitholde. Ten slotte probeerde een verdeelde regering het akkoord van de G10 van tafel te vegen. Een overwinning gunnen aan de vakbonden - al was het maar een gedeeltelijke overwinning - was uit den boze voor de regering. Dit alles zette kwaad bloed bij de mensen in de bedrijven en bij de vakbonden. De ene ABVV-centrale na de andere diende begin maart een stakingsaanzegging in. ‘Spontane acties van de achterban’ werden op die manier gedekt. In sommige bedrijven rommelde het en werden er acties gevoerd (Audi, Van Hool). Bij het ACV werd er ook luidop gevloekt om de houding van de regering. Dit maakte samen met het wetsvoorstel over de indexsprong (goedgekeurd door het kernkabinet) de asociale draagwijdte van Michel I concreter. De asociale maatregelen stapelen zich op, zo wil men binnenkort ook een verhoging van de BTW. Plots is er sprake van een veel dieper gat dan voorzien - 1 miljard euro of meer - in de sociale zekerheid. Tijdens de begrotingscontrole van de volgende weken zal de regering dus weer de hakmessen en de botte bijlen boven halen.
De vakbonden kondigen ondertussen ook nieuwe regionale acties aan. In Luik en Charleroi mobiliseren ze voor betogingen en die zouden best zo massaal mogelijk zijn en vergezeld worden door een stakingsaanzegging. Op andere plaatsen is er nog onduidelijkheid. Deze aarzelingen zijn niet toevallig. Ze wijzen op verschillende visies binnen en tussen de vakbonden over het sociale verzet. Zo geeft ACV Antwerpen voorkeur aan een ’emailbombardement’ in plaats van een betoging. Zowel binnen het ABVV en het ACV willen de centrales zo snel mogelijk sectoraal onderhandelen. Dit bemoeilijkt een interprofessionele strategie. Daarom ook dat er van een nieuwe interprofessionele staking nog geen sprake is. Die wordt blijkbaar angstvallig vermeden door een gedeelte van de vakbondstop. Nochtans is ze dringend nodig. Zo snel mogelijk. Voor sommigen aan de top is de ‘speeltijd (t.t.z. de periode van stakingen zoals die van afgelopen november en december) voorbij. Prioriteit is nu overleg, eventueel gekoppeld aan symbolische acties of acties die niets veranderen aan de krachtsverhoudingen. Van strijd willen ze niet meer weten. Dat is een defaitistische houding die vertrekt vanuit het foutieve idee dat een overwinning behalen op een rechtse regering onmogelijk is. Dit horen we zowel bij het ACV als in het ABVV.
De openbaren diensten trekken nu ook afzonderlijk ten strijde. 5000 militanten en delegees kwamen In gemeenschappelijk vakbondsfront samen in Brussel voor een protestactie. De socialistische vakbond van de openbare diensten - de ACOD - heeft voor 22 april een 24 uren staking aangekondigd. Dat is goed. Niet alleen tegen de besparingen in de openbare diensten en tegen de pensioenafbouw, maar ook om interprofessionele redenen, zoals tegen de indexsprong bijvoorbeeld. Mogelijk doet het ACV en het ACLVB ook mee, maar het is nog ver van zeker. 22 April zou een goede datum zijn voor een nieuwe interprofessionele 24-uren staking in heel het land. Met de aankondiging van de staking is Karel Van Eetveld alvast in een Spaanse colère geschoten! Van ‘statische betogingen’ of ‘nieuwe actievormen’ hebben de bazen niet zo veel schrik. Van stakingen echter wel. Een recente peiling in het Franstalige Libre Belgique toont weer eens aan dat de meerderheid van de bevolking de vakbondseisen voor een vermogensbelasting, tegen een BTW verhoging en tegen de indexsprong steunen. De regering heeft geen meerderheid voor haar beleid. Dit moet ons versterken in onze mobilisatie.
Het nieuwe elan voor een nieuw actieplan bestaat duidelijk. Maar de stopzetting van de acties half december en de zeer magere resultaten van het veel te lange nepoverleg hebben het vuur bij een gedeelte van de achterban doen afkoelen. We waarschuwden hier reeds eind december voor. Een massabeweging schakel je niet zomaar aan en uit zoals een lamp. De beweging verliest onvermijdelijk vuur en strijdkracht wanneer er geen duidelijke strategie is. Het is dan ook niet overal evident om de mensen weer van de ene op de andere dag warm te maken om in actie te gaan. De moeizame invulling van het nieuwe actieplan aan de top van onze vakbonden schept ook geen vertrouwen. Het vormt een ballast op het nieuwe elan. Potentieel voor strijdbaarheid is er zeker. Kijk maar naar de acties van het personeel van het Waalse openbaar vervoer of de betoging van de stadsdiensten in Antwerpen op 24 maart. Als er een duidelijk signaal en ordewoord wordt gelanceerd zijn mensen bereid er gehoor aan te geven. Een nieuwe 24-uren of 48-uren staking in gemeenschappelijk vakbondsfront is wat er nu van de vakbondstop wordt verwacht. Laat de bazen maar roepen en tieren. Laat ze maar dreigen en chanteren. Eens de mensen overtuigd en goed georganiseerd zijn, zal die druk geen effect meer op hen hebben.
