Bij NMBS worden begin december 2018 sociale verkiezingen georganiseerd. De desbetreffende regelgeving hangt met haken en ogen aaneen maar één ding is zeker: iedere organisatie hoe klein ook (sic) die aan de directeur van HR Rail zijn statuten geeft en de namen van de vertegenwoordigers, kan deelnemen. Er zal dus concurrentie opduiken voor de klassieke kleurenbonden. Een daarvan is Metisp-Protect. Deze organisatie, die beweert een afsplitsing te zijn van ACOD/CGSP, zou al 200 leden tellen.
De sociale verkiezingen bij het spoor zijn anders ingericht dan in de particuliere sector waar alleen representatieve organisaties kunnen deel nemen. Hierop bestaat slechts één uitzondering: voor de ondernemingsraad kunnen kaderleden die een minimaal aantal collega’s achter zich verzamelen zogenaamde “huislijsten” indienen en kan ook een corporatistische organisatie (NCK-CNC) meespelen.
De agenda van de regering is weinig subtiel. De werknemers van NMBS zijn proefkonijnen. Men zal eerst testen of deze nieuwe regeling de gevestigde bonden pijn doet en als dat zo is, zal men de wetgeving in de particuliere sector overnemen. Dit zal leiden tot een proliferatie van niet politiek geïnteresseerde organisaties.
Bij het begin van de 20e eeuw had men in Frankrijk een opstoot van dergelijke “gele” bonden. In de regel waren dit slippendragers van de werkgevers. Misschien gaan we hier dezelfde kant op. Het is bv. op zijn minst bedenkelijk dat de vicepresident van Metisp-Prospect een onderstationschef is die na verkiezing het personeel zou kunnen vertegenwoordigen. In de particuliere sector zou een dergelijke leidinggevende langs de kant van de werkgever moeten zetelen.
Voor De Morgen die de geboorte van de nieuwe spoorbond paginagroot aankondigde, is het duidelijk dat het rijk van ACOD-spoor en ACV Transcom (de twee grootste bonden) stilaan uit is. Temeer omdat Sophie Dutordoir (CEO) hen nu al buiten spel zet door regelmatig in gesprek te gaan met groepen personeelsleden. De teneur van het artikel is “waarom zou je nog lid blijven van de klassieke vakbond” en waarom niet opteren voor een nieuwe organisatie?
Gaan de gelen de verkiezingen winnen? Uiteraard. Toen kaderleden los van de representatieve organisaties konden opkomen medio jaren tachtig van de vorige eeuw behaalden de huislijsten een eclatante overwinning. Dertig jaar later schiet er echter niet veel meer van over. Vakbonden zijn immers veel meer dan organisatoren van staking. Je krijgt voor je lidgeld juridisch advies en wordt bijgestaan als dat nodig is. Het is onwaarschijnlijk dat de nieuwkomers over voldoende knowhow zullen beschikken om dit te realiseren. En eens de kiezer vaststelt dat de return on investment niet veel voorstelt, zal de interesse in ijltempo afkalven.
Mevrouw Dutordoir zou ook beter eens met haar Franse collega van SNCF overleggen. Die kan haar vertellen dat een overaanbod aan organisatie(tjes) nu niet bepaald bevorderlijk is voor een constructieve sociale dialoog. Een bijkomend punt is dat iedereen mag stemmen, niet alleen leden. Het is dus best mogelijk dat sommige organisaties wel met velen aan tafel zullen zitten maar geen slagkracht zullen hebben. Een akkoord met hen zal niets voorstellen.
Een “lichtpunt”: met Metisp-Protect zal de reiziger zeker niet meer “gegijzeld” worden. De voorzitter stelde in de media ludieke acties in het vooruitzicht. Om de minimale dienstverlening aan de kaak te stellen, waren ze al eens voor de verzamelde pers met honderd in één wagon gekropen. Gelachen! Misschien kan hij ook nog wat inspiratie halen bij Groen! Die willen een staking vervangen door een actie waarbij iedereen werkt en NMBS het loon van de “werkonwilligen-die-toch-werken” schenkt aan een goed doel. Of een pater-damiaan-staking indruk zal maken op het NMBS management en/of de regering is echter vrij twijfelachtig.
Het is maar de vraag waar we zouden staan als onze grootouders zich met dergelijke onnozelheden hadden bezig gehouden. Wat als ze in 1886 barbecues hadden georganiseerd in plaats van de fabriek plat te branden? Wat als ze in 1936 als alternatief voor de algemene staking zuurtjes hadden uitgedeeld? Dan hadden we nu twaalf uur per dag moeten werken en hadden één week vakantie per jaar. Maar elk nadeel, … Freule Dutordoir zou wel soep hebben uitgedeeld aan de families van behoeftige spoormannen en de leden van Metisp-Protect hadden daarbij zonder morren een handje bij toegestoken.
