Zo was het: the Haymarket Martyrs
Op 3 mei 1886 wordt er in de McCormickfabrieken te Chicago gestaakt. De politie schiet op de arbeiders. De volgende dag wordt een protestactie gehouden op de Haymarket. Wanneer de massa zich verspreidt, smijt iemand een bom. Een aantal politiemannen laat het leven. Wie de explosie heeft veroorzaakt, is niet geweten. Dan worden maar acht leiders van de actie gearresteerd. Er volgt een schertsproces. De openbare aanklager zegt aan de jury: “Deze mannen werden aangeklaagd omdat zij de leiders van de actie zijn. Zij zijn schuldiger dan de duizenden die hen volgen. Heren van de jury: veroordeel deze mannen, stel een voorbeeld, hang ze op en red zo onze maatschappij en onze instellingen”. Allen werden veroordeeld en vier werden opgehangen op 11 november 1887.
En zo is het
Op 24 juni 2016 werden – naar aanleiding van een algemene staking tegen de afbraakpolitiek van de regering Michel I – over gans België stakingsposten georganiseerd. In Antwerpen was er o.a. een piket aan de Scheldelaan. Met autobanden en hout werd een vuurtje gestookt. In het verleden werd daarop door de ordediensten meestal flegmatiek gereageerd. Er werden afspraken gemaakt over het verdere verloop van de actie en iedereen hield zich daaraan. Nu werd onmiddellijk het waterkanon en de matrak bovengehaald ; Bruno Verlaeckt (voorzitter ABVV regio Antwerpen) en Tom Devoght (ABVV-militant) werden opgepakt. Het PV werd naar het parket gestuurd dat de zaak verticaal had kunnen klasseren. Maar nee, er werd tot vervolging overgegaan.
Zo zou het moeten zijn
In de dagvaarding wordt verwezen naar artikel 406 Strafwetboek (Sw.) dat voorziet in straffen tot 10 jaar voor al wie “kwaadwillig het verkeer belemmert”. In de parlementaire voorbereiding van dit artikel werd er de nadruk op gelegd dat het niet de bedoeling was om het te gebruiken tegen vakbondsacties. In 1993 echter werden boeren veroordeeld door de correctionele rechtbank van Gent omdat zij met hun tractoren het verkeer hadden geblokkeerd toen ze protesteerden tegen een of andere maatregel van de regering. In 2004 heeft het Antwerpse hof van beroep deelnemers aan een filterblokkade niet vervolgd omdat de actie vooraf werd aangekondigd, er onderhandeld was met de bevoegde autoriteiten, de politie ter plaatse was en het opzet niet zozeer was het verkeer te belemmeren als wel ruchtbaarheid te geven aan vakbondseisen. Zal de correctionele rechtbank op dezelfde wijze oordelen? Er zijn voldoende argumenten om dat te hopen.
Artikel 6 alinea 4 van het Herziene Europees Sociaal Handvest (dat door België werd geratificeerd) garandeert een recht op collectieve actie. Impliceert dit niet het recht om te betogen (waarbij soms straten worden afgesloten)?
Zeer omstreden is het feit dat een vakbondsleider op de korrel werd genomen. Er stonden daar waarschijnlijk enkele honderden actievoerders en men pikt er twee uit. Als de Belgische rechter daar al niet zwaar aan zou tillen, zal dat wel het geval zijn als deze zaak ooit wordt behandeld door een supranationaal rechtsorgaan zoals het Europees Hof voor de Rechten van de Mens. Het Freedom of Association Committee van de Internationale Arbeidsorganisatie heeft alleszins al meermaals verklaard dat geweld door ordediensten in geval van vakbondsacties alleen maar toegelaten is wanneer wet en orde ernstig bedreigd zijn (wat zeker niet het geval was). Is het selectief oppakken van leiders van een vakbondsactie geen vorm van geweld?
Stop de repressie
Sedert de petroleumcrisis midden jaren zeventig is de vakbond in het verweer. Werkgevers schreeuwen om flexibiliteit wat synoniem is van het afschaffen van het arbeidsrecht en de vakbonden remmen dat af. Vandaar dat alle middelen goed zijn om ze te koeioneren of erger nog, te elimineren. Medio jaren tachtig is dat in een hogere versnelling gegaan door de tussenkomst van de rechter te gebruiken in collectieve conflicten en door een reeks anti-syndicale wetsvoorstellen van hoofdzakelijk de liberale partijen. Door het verdwijnen van de socialisten uit de regering krijgen de rechtse krachten nu vrij baan om over te gaan tot het opkuisen van de arbeidersbeweging. Hierbij worden zij geholpen door een aantal kruiperige parketmagistraten. Dit is een democratie onwaardig.
