Het Vlaams Blok haalde in juni opnieuw een electorale overwinning. Heel wat mensen, ook aan de linkerzijde, denken dat het Vlaams Blok beter in de regering opgenomen wordt. Zal een regeringsdeelname de partij verzwakken en zelfs de das omdoen? Voorstanders van het doorbreken van het cordon halen Oostenrijk als voorbeeld aan. De extreem-rechtse regeringspartij FPÖ leed daar bij de laatste Europese verkiezingen inderdaad een nederlaag. Maar welke schade kon zij reeds aanrichten door mee het beleid te bepalen en kan/zal dit nog hersteld worden? We vroegen de mening van Josef Falkinger, lid van de Oostenrijkse Jong-Socialisten en redacteur van ons zusterblad Der Funke. (lees ook Vlaams Blok doodknuffelen in de regering?)
Was er in Oostenrijk aanvankelijk ook een akkoord tussen de andere partijen om de FPÖ uit de regering te houden? En wat is het effect van hun uiteindelijke regeringsdeelname?
In Oostenrijk was er ook een akkoord tussen alle partijen om de Vrijheidspartij (de FPÖ) uit de regering te houden. Tien jaar geleden echter waren er reeds geheime afspraken tussen de FPÖ en de conservatief rechtse partij (de ÖVP) om de werkende klasse aan te vallen. Het is waar dat de FPÖ nu ingestort is, maar toch denk ik niet dat het opnemen van een extreem-rechtse partij in de regering een oplossing is. Een regering van de burgerlijke partijen is werkelijk een historisch offensieve aanval op de arbeidersklasse. De FPÖ is nu misschien wel tot een kleine partij gereduceerd, maar ondertussen zijn de werkende mensen zwaar aangevallen. De levensstandaard is nu veel lager dan voordien. Bovendien is diegene die wint bij de neergang van de FPÖ de conservatief rechtse partij. Die gaat nu veel agressiever tewerk in haar beleid dan de FPÖ.
Zijn de maatregelen genomen door deze regering omkeerbaar?
Ik denk niet dat de maatregelen ingetrokken zullen worden. Ook niet als de sociaal-democraten de volgende verkiezingen winnen en ze een coalitie aangaan met de groenen. De huidige zwart-blauwe coalitie heeft de pensioenen met veertig procent teruggeschroefd en de sociaal-democratische leider heeft reeds aangekondigd dat hij deze maatregel niet ongedaan zal maken. Hij zegt dat een hervorming van het pensioenstelsel toch nodig was. Hetzelfde met de studententoelagen en alle andere besnoeiingen in de sociale zekerheid.
Waaruit bestaat het beleid van deze rechtse regering verder?
Voordien was er vijftig jaar lang een sociaal partnerschap. Er waren veel sociaal-democraten in het staatsapparaat. Die werden allemaal ontslagen en vervangen door rechtse mensen en leden van de Vrijheidspartij. Een groot deel van de industrie, waaronder ook de spoorwegen, was staatsbezit. Bijna alles werd geprivatiseerd. Momenteel gebeurt hetzelfde met de gezondheidssector en de post.
Veel mensen denken dat het Vlaams Blok bestaat uit een bende onbekwame blaaskaken die door de mand zullen vallen bij een regeringsdeelname. Er is echter een verschil met spontane, voorbijgaande fenomenen als de lijst Pim Fortuin in Nederland. Het Vlaams Blok heeft historische banden met het fascisme en is steeds ondergronds blijven werken en groeien sinds WOII. Ze heeft goed getrainde kaderleden die opgroeiden in de fascistische beweging. Door zich in de jaren '80 te bedienen van een racistische retoriek werden ze groot. Is deze achtergrond vergelijkbaar met die van de FPÖ?
Ja, deze achtergrond is bijna net dezelfde als die van de FPÖ. Deze partij werd ook meteen na de oorlog gevormd door nazi's. Vele leden zijn uitgesproken fascisten en bewonderaars van Hitler. Ze zijn goed georganiseerd, hebben veel kaders en hebben banden met fascistische benden. Toch is de opgang van de FPÖ tegelijk een onstabiel fenomeen. Om in de regering te geraken moeten zij immers 'respectabele' mensen sturen, die door de bourgeoisie aanvaard kunnen worden. Er zijn daardoor steeds wrijvingen tussen de hardcore-rechtse basis en de regeringsleden. Er zijn zelfs splitsingen.
De Vrijheidspartij kon groot worden doordat ze veel stemmen haalde bij arbeiders uit de metaalsector. Haider beschuldigde de sociaal-democraten ervan hun ideeën verraden te hebben en deed zichzelf voor als de ware socialist. Met populistische taal overtuigde hij mensen ervan dat hij het systeem daadwerkelijk ging veranderen. Nu de FPÖ de arbeiders aanvalt, verliest zij natuurlijk die aanhang. Ze gingen van 28 naar 8 procent! De conservatieven vallen de arbeiders eveneens aan, maar zij wonnen de verkiezingen. Hun electorale basis bestaat immers niet uit arbeiders.
Probeert de FPÖ ook migranten als zondebok te gebruiken door alle economische problemen op hen af te schuiven?
Ja, zij vallen de migranten ook steeds aan. Ze wonnen echter niet door hun racistische taal. De arbeiders begonnen op hen te stemmen omdat de sociaal-democraten en de conservatieven de arbeiders begonnen aan te vallen. Er zijn veel proteststemmers. Veel mensen hadden illusies.
Is er een werkelijk verschil tussen het beleid van een zogenaamd democratische rechtse partij en het beleid van extreem-rechts?
In hun beleid is geen echt verschil. Nu bijvoorbeeld zijn de stemmen voor de FPÖ gereduceerd tot 8 procent, terwijl de conservatieven 40 procent halen. De conservatieven zien dit als een historische kans en zijn nu zelf de meest agressieve en extreme vleugel in de regering. De FPÖ daarentegen is nu ironisch genoeg de meer gematigde partij, die zelfs toegevingen wil doen aan de vakbonden. Ideologisch gezien gebeurt hetzelfde. Het is nu de conservatieve partij die een racistisch beleid wil voeren. Ze prijzen bijvoorbeeld het dictatoriaal regime van Engelbert Dollfuss, vlak voor de invasie van Hitler [Dolfuss verklaarde de socialisten illegaal en speelde daarmee in de kaart van de nazi's, door wie hij later echter werd vermoord, n.v.d.r.]. Ze vereren de dictator voor zijn moedige verzet tegen het nationaal-socialisme. In het paleis van de eerste minister vond een ceremonie plaats om de herdenking van Dollfuss te vieren. Ze prijzen dus openlijk mensen die de democratie bedreigden.
Het is nooit goed een burgerlijke conservatieve partij te steunen als tegenwicht voor extreem-rechts. Zij zullen immers de arbeiders net zo goed aanvallen en die zullen op hun beurt protesteren door volgende keer weer op extreem-rechts te stemmen. De enige manier om uiterst rechts te bestrijden is het aanbieden van een écht socialistisch programma, een écht alternatief.
De opkomst van de Vrijheidspartij was een eerste teken dat de Oostenrijkse samenleving instabiel is geworden. De mensen willen een ander soort maatschappij. De werkende klasse wil het systeem veranderen. Eerst dachten ze dat de oplossing stemmen voor de FPÖ was, nu ze weten wat hun beleid inhoudt, gaan ze over naar de openlijke klassenstrijd.
Waaraan kan je zien dat de Oostenrijkers klaar staan voor de openlijke klassenstrijd?
In de zomer van 2003 was er een algemene staking naar aanleiding van de pensioenverlagingen. Toen de spoorwegen geprivatiseerd werden staakten de arbeiders voor drie dagen. Zo waren er nog een heleboel andere conflicten. Na vijftig, zestig jaar begint de werkende klasse te revolteren en valt ze terug op de oude tradities van de klassenstrijd. Dit zal volgens mij net zo gaan in België. De opkomst van de FPÖ dwong de arbeiders die niét op deze partij stemmen om terug te vechten en op straat te komen. Toen de Vrijheidspartij in de regering werd opgenomen was er een betoging van 200 à 300.000 man in Wenen. Als bijvoorbeeld destijds Le Pen had gewonnen in Frankrijk in plaats van Chirac, zou het volk ook de straat op zijn gegaan en zou de klassenstrijd begonnen zijn. De regering Le Pen zou het niet lang uitgehouden hebben. Er zou een moeilijke strijd aangebroken zijn. Dit is misschien ook het geval als het Vlaams Blok ooit aan de macht komt in België.
Maar vergis je niet. Ik denk niet dat de andere burgerlijke partijen niet tot hetzelfde in staat zijn, zoals je dus kan zien bij de conservatieve partij in Oostenrijk. Het gaat niet alleen om het extreem-rechtse fenomeen, het gaat om het algemene beleid van de kapitalistische klasse. Zij kunnen de kapitalistische crisis niet oplossen zonder de arbeiders frontaal aan te vallen. Daarom kan je van de burgerlijke partijen in essentie geen ander beleid verwachten. Extreem-rechts zal misschien meer maartregelen nemen die de vrijheid op cultureel vlak beperken, zoals bijvoorbeeld het verbieden van bepaalde literatuur, maar dat is dan ook het enige verschil.
Er was sprake van een coalitie van de FPÖ en het Vlaams Blok in het Europese Parlement. Denk jij dat we op termijn een internationaal georganiseerd extreem-rechts offensief moeten vrezen?
Ik denk niet dat ze heel extreem-rechts kunnen organiseren. Nationalisme en internationalisme gaan nu eenmaal niet goed samen. Hoe gaan ze bijvoorbeeld het Front National en het Vlaams Blok verenigen? Ze kunnen misschien wel de Duitse rechtervleugel, de FPÖ en het Vlaams Blok verenigen.
Eén verschil tussen Oostenrijk en België is wel dat jullie een Franstalig en een Nederlandstalig deel hebben. Het Vlaams Blok kan moeilijk geïntegreerd worden in de federale regering. Toch kan het veel schade aanrichten in de steden en regio's. Ze zullen daar de sociale diensten, openbaar vervoer enzovoort afbreken. Daardoor zullen ze net zo goed ontmaskerd worden en een nederlaag lijden. De FPÖ verloor 20 procent van haar stemmen. De opgang van extreem-rechts is enkel een eerste teken dat de klassenstrijd aangebroken is.
