De vakbonden verwachtten 20.000 betogers maandag 20 september. Uiteindelijk waren het er drie keer meer. 60.000 actievoerders vormden twee bontgekleurde linten langs de twee grote bruggen van de Maasstad. Zo kwamen ze het centrum van Rotterdam binnen.
De hele haven – de grootste ter wereld in totaal gewicht van goederenoverslag – lag plat. Veel havenarbeiders beslisten eveneens 24 uur lang te staken. In Vlissingen en Terneuzen hadden de avondploegen van zondag al het werk neergelegd. Bij onze noorderburen bijten de dokwerkers de spits af in het sociale protest. Niet toevallig liggen zij aan de basis van de actiegroep ‘De Maat is Vol!’, die de bonden tot grotere strijdbaarheid wil duwen. Trams en bussen reden niet. In het onderwijs werd massaal gestaakt en in de openbare diensten eveneens.
Het gemeentepersoneel, brandweerlui en ambulancepersoneel incluis, was opvallend aanwezig. Gedurende korte tijd bezetten brandweerlui vreedzaam het stadhuis. In de privé werd hier en daar ook gestaakt, zoals bij de brouwerij Heineken in Zouterleeuw. Vroeg in de ochtend hadden bouwvakkers met velen de werven van de stad verlaten en vervoegden de betogingen. In heel Zuid-Holland werden bedrijven getroffen door de stakingsoproep. De voorzitter van het FNV, de grootste vakbond, reageerde op de onverwacht hoge opkomst. "Als dit slechts een regionale bijeenkomst is, dan wordt de landelijke manifestatie op 2 oktober in Amsterdam helemaal een succes."
De teksten op de spandoeken waren overduidelijk. ‘We zijn het zat, de boel moet plat’ en ‘Prepensioen gejat, Nederland plat’. De toespraken van de vakbondsleiders in Rotterdam werden afgesloten door de slogan ‘Actie, actie, actie’, geroepen door de menigte.
Mokerslagen tegen de welvaartstaat
De ontevredenheid bij de arbeidersklasse in Nederland is zeer groot. De Troonrede voorgelezen door Koningin Beatrix ‘s anderdaags op Prinsjesdag zal niemand hebben gerustgesteld. In de zogenaamde Miljoenennota wordt het beleid van de regering voorgesteld. In het kort komt het er op neer dat de Nederlanders langer zullen moeten werken en minder verdienen.
De nullijn is van toepassing voor de loonsverhogingen in 2005. In de openbare diensten zullen loonsverhogingen als gevolg van promotie en dergelijke ook bevroren worden tijdens de hele kabinetstermijn. De wekelijkse arbeidsduur wordt opgetrokken van 36 naar 40 uur. Ook wordt er flink gesnoeid in de sociale voorzieningen. De hele filosofie achter het sloopwerk van het kabinet Balkenende II is deze van ‘zelfredzaamheid’, ‘eigen verantwoordelijkheid’ en ‘marktwerking’. Dit is het breekijzer waarmee ze komaf willen maken met collectieve voorzieningen.
De ambtenarenbond ABVAKABO, aangesloten bij het FNV, concludeerde: “De kwaliteit van de publieke sector in Nederland wordt door het kabinet hardhandig en in ontegenzeggelijk rap tempo afgebroken. De ruwe aantasting van het sociale stelsel klinkt kil door in de miljoenennota.” (ABVAKABO persbericht 21/09/04)
Neem bijvoorbeeld de situatie van de vrouw, analyseert het FNV. “Aan de moeizaam verworven economische zelfstandigheid van vrouwen wil het kabinet een einde maken. Vrouwen worden weer massaal afhankelijk gemaakt van het inkomen van hun partner.” (FNV persbericht 21/09/04) Verder wordt de ziekteverzekering ten prooi gegooid aan privé-verzekeraars. Alhoewel het prepensioen nog niet is afgeschaft, speculeert de nota op het optrekken van de pensioensgerechtigde leeftijd van 65 naar 67 jaar.
Volgens minister van Economische Zaken Brinkhorst staat het kabinet nog maar aan het begin van de hervorming van de sociale zekerheid! Na het voorlezen van de Miljoenennota waren de mensen murw geslagen en verontwaardigd over de aangekondigde maatregelen. In verschillende steden zoals Utrecht, Amsterdam, Den Haag en Rotterdam kwamen duizenden mensen opnieuw op straat. In het onderwijs voerden de leerkrachten die dag actie door de Troonrede klassikaal te bestuderen met hun studenten. Een paar dagen voordien bleek uit een onderzoek van de Volkskrant en onderzoeksbureau Motivaction dat een meerderheid van 79 procent ontevreden is over het beleid van de regering. Tegenover de filosofie van ‘eigen verantwoordelijkheid’ wil de meerderheid van de Nederlanders gewoon goede voorzieningen.
Actiebereidheid
Indien er na Rotterdam nog twijfels bestaan over de actiebereidheid, dan vegen de conclusies van een recent onderzoek er de vloer mee. De actievoorkeuren zijn als volgt verdeeld. Een werkonderbreking of kantinebijeenkomst lijkt voor 27 procent een goede actievorm. Op een vrije dag demonstreren, zoals de bonden op zaterdag 2 oktober voorstellen, heeft de steun van 23 procent van de respondenten. 16 procent kiest voor doordeweekse protestvergaderingen en demonstraties. De keuze gaat volgens de opiniepeiling van het bureau Interview-NSS naar mild protest.
Dat is echter normaal in het begin van een prille protestbeweging. Veel illusies bestaan waarschijnlijk nog. Mensen denken dat het kabinet rekening zal moeten houden met de stem van het volk. Nochtans is er een stem die veel luider en strenger klinkt in de oren van Balkenende, en dat is deze van de belangen van de bedrijfswereld, de kapitalisten dus. De vrolijke en feestelijke stemming die nog rondhing op de betoging van Rotterdam zal snel omslaan in bittere woede naarmate het duidelijk wordt dat het kabinet niet zomaar door de knieën zal gaan.
De volgende afspraak is op 2 oktober in Amsterdam voor een grote landelijke betoging. Deze moet gevolgd worden door een eerste landelijke 24-urenstaking van alle sectoren en bedrijven.
Tegelijkertijd moeten de linkse mensen in de bonden, in de SP en de PVDA werken aan een duidelijk sociaal-economisch alternatief dat verder gaat dan een nostalgische terugblik naar het Poldermodel, toen er nog ‘overleg werd gepleegd’ en de ‘koek sociaal werd verdeeld’. Deze tijd, die niet ontsnapt aan mythevorming, is voorbij en komt niet meer terug. Vandaag willen de kapitalisten en hun partijen in het kabinet de welvaarstaat afbouwen om de concurrentiepositie van hun winsten, hun dividenden, hun privilegies te handhaven. Zo’n systeem is meer en meer onverzoenlijk met de belangen van de overgrote meerderheid van de gewone mensen.
Lees ook ons artikel Nederland ontpoldert razendsnel.
