Groot-Brittannië zit in een diepe crisis, niet enkel een economische, maar een politieke en sociale crisis die het land op haar grondvesten doet daveren. De dagelijkse onthullingen in de Daily Telegraph over het misbruik van publieke fondsen en corruptie door parlementsleden van alle grote partijen, zorgden voor een golf van publieke verontwaardiging op een moment dat ontslagen, inbeslagnames en loonsinlevering dagelijkse kost zijn. Deze ongelofelijke gebeurtenissen zorgen voor grote veranderingen in de Britse maatschappij.
De stemming van de Britten bereikte al een hoogtepunt door het redden van de banken met belastingsgeld. Dit zorgde reeds voor een enorme woede ten aanzien van mensen als Sir Fred Goodwin, het hoofd van de Royal Bank of Scotland, die verantwoordelijk was voor de afdanking van duizenden werknemers, maar zelf naar huis ging met een pensioenfonds van 16 miljoen pond. Normaal gezien wordt dit soort corruptie onder de mat geveegd, uit schrik dat dit het hele systeem zou ondermijnen. Maar af en toe zien we een glimp, een reflectie van de onderliggende crisis van het kapitalisme zelf.
Nu is er een continue stortvloed van onthullingen over parlementsleden die geld claimden voor een tweede hypotheek, het onderhoud van hun zwembad en allerhande luxueuze zaken, terwijl ze de werklozen verwijten van de staat te profiteren. Regeringsministers zijn ook betrokken, waaronder Hazel Blears, secretaris van de gemeenschappen, Geoff Hoon, minister van Transport en de minister van Financiën, Alistair Darling. Twee Labourleden van het Hogerhuis worden tijdelijk hieruit gezet omdat ze geld hebben aanvaard in ruil voor parlementaire vragen. De stemming wordt grimmiger met elke nieuwe revelatie en door de hypocrisie van het establishment en haar politici, die geen idee hebben van hoe normale werkende mensen leven. Harriet Harman, voorzitter van het Huis, pleitte ervoor dat mensen "niet het idee krijgen dat alle parlementsleden corrupt zijn en dat het systeem verrot is." Nochtans is dat de algemene publieke perceptie. Ze zien ministers leven in villa's terwijl ze een tweede woonst claimen of belastingsgeld gebruiken om winst te maken in de immobiliënsector, terwijl duizenden huizen van gewone Britten in beslag genomen worden.
"De heersende stemming van de Britten deze week was meer dan uitzonderlijk", zegt Matthew Engel in de Financial Times. "Het enige vergelijkbare is de hysterie die volgde op de dood van prinses Diana, 12 jaar geleden."
"Toen richten de pijlen van de Britten zich op het koningshuis, door haar onwil enige emoties of rouw te tonen. De massa die zich voor de begrafenis verzamelde aan Westminster Abbey, was hierdoor al zodanig opgedraaid, dat toen Earl Spencer, Diana's broer, op het einde van de begrafenis had opgeroepen tot gewapend verzet, ze hem hadden gevolgd en de monarchie omver hadden geworpen."
Rond Diana's begrafenis ontstond er een stemming in het land die een anti-establishment-karakter aannam. Dit ondermijnde de status van de monarchie als toekomstig reservewapen van de reactie. Er is een gelijkaardige stemming op dit moment, gevoed door de pers en dit helpt het politieke establishment te ondermijnen. De voorpagina van de Daily Mail op vrijdag toonde een Wild-West-achtige poster met daarop de meest geviseerde parlementsleden, onder de titel: "Sleep ze voor de rechter!" Een zondagskrant organiseerde een lezerswedstrijd "Leef gratis zoals een parlementslid - al uw rekeningen een jaar lang betaald!" Net zoals de rioolpers gebruik maakte van Diana's dood om meer kranten te verkopen, zo kloppen ze deze situatie op om hun dalende winst omhoog te krijgen. Maar hierdoor maken ze ook krachten en gevoelens vrij die ze niet kunnen controleren - gevoelens die zich steeds meer richten tegen het establishment. Dit heeft niet enkel een impact op de werkende klasse, maar ook op de middenklasse.
Terwijl de rijken rijker worden onder deze regering van New Labour, en de werkende mensen de economische crisis onder ogen zien, hebben onze parlementsleden zich goed laten verwennen ten nadele van de belastingsbetaler. Onder de schijnbaar kalme stemming aan het oppervlak van de maatschappij, ontwikkelt zich een woede en verontwaardiging die nu uitbarst omwille van deze parlementaire schandalen. In het BBC programma 'Question Time' donderdag 14 mei, werden de parlementsleden uit het panel bedolven onder woedende reacties. Ze moeten gevreesd hebben dat ze gelyncht werden. Bezorgd over waartoe dit zou kunnen leiden, waarschuwde de Financial Times dat "de algemene woede niet zal verdwijnen zonder een soort catharsis. In 1997 zorgde de begrafenis hiervoor. Het was een einde en geen begin." Vandaag is dit "het schandaal in het hart van de Britse politiek" en is er geen vanzelfsprekend einde in zicht.
Het is geen toeval dat de pillaren van het kapitalistische establishment, de monarchie, de kerk en het parlement, alledrie momenteel in zware crisis zitten. Waar de heersende klasse het meest voor vreest, is een radicale ommezwaai in het politieke bewustzijn. De mensen zijn de leugens en hypocrisie die ze al jaren te slikken krijgen, beu. Ze zeggen "genoeg is genoeg". Dit zijn de zaden van de revolutie, waarbij kleine, kwantitatieve veranderingen de situatie op een kwalitatieve manier omvormen. De professionele politici van vandaag worden veracht en verafschuwd door de gewone mensen. De status van het parlement is, zoals die van de monarchie, extreem laag. Ze worden niet vertrouwd. Zoals we al zeiden, zorgt dit voor abrupte en scherpe veranderingen in de situatie, waarbij deze revelaties een katalysator kunnen worden voor de algemene onvrede in de maatschappij.
De politici - en ook de strategen van het kapitaal - zijn bang dat deze zaak gevaarlijk uit de hand begint te lopen. Ze probeerden eerst de schuld door te schuiven naar de beheerders, die de parlementsleden hadden gedwongen geld aan te nemen. Dan probeerden ze het systeem te hervormen, waarin ze niet geslaagd zijn. Wat ze ook doen, het zal niet helpen om het publieke vertrouwen terug te krijgen. Het is te weinig en te laat, en toont een veel diepere malaise in de klassenmaatschappij. Nu reeds rollen er koppen van ministers. Het is zo serieus geworden dat de Metropolitan Police en de 'Crown Prosecution Service' een 'uitgavenpanel' zal oprichten om klachten te onderzoeken en te zien of vervolging of verder onderzoek noodzakelijk is. Dit verhaal zou wel eens kunnen voortduren tot de algemene verkiezingen in 2010.
Brown spoedt zich om de uit de hand gelopen situatie naar zijn hand te zetten. Ook Cameron (Conservative Party) probeert wanhopig het initiatief te nemen, maar kan dit niet omdat er ook Tory-parlementsleden beschuldigd zijn. Een van hen, Douglas Hogg, gaf de schoonmaak van zijn dak als kost in. Anderen deden hetzelfde met tennisvelden, zwembaden, huishoudsters en kandelaars. Dit alles onderstreept hun decadente leefstijl. Er gaan nu stemmen op om het geld terug te betalen, maar de schade is reeds berokkend. Anderen, zoals Shahid Malik van Labour, werden gedwongen ontslag te nemen uit het kabinet, maar protesteerden dat ze niets verkeerds gedaan hadden, en dat het geld "legaal het hunne" is. Met tegenzin is het geld dan toch terugbetaald en aan liefdadigheidsinstellingen gegeven. Maar dat excuus behoort tot een andere periode, van voor het schandaal abrupt publiekelijk werd. De publieke status van parlementsleden is lager dan die van de rioolpers.
De stemming onder parlementsleden was er een van verbijstering en angst. Angst dat de mensen hun pijlen op hen persoonlijk en op hun partijen zullen richten. Een Tory-parlementslid moest regelmatig huilen omwille van de vijandige e-mail die ze kreeg. Een ervan zei: "Waarom pleeg je niet gewoon zelfmoord?"
Niemand weet waar dit zal eindigen. Veel parlementsleden zullen aftreden voor de volgende verkiezingen, uit angst voor de wraak van hun electoraat. "Waarom zouden ze het nog doen?", zei een woordvoerder van de partij. "Het misbruik, de commentaren aan het adres van hun partners en familie, de kinderen die gepest worden enzovoort."
"Dit is de grootste constitutionele crisis sinds de afzetting van Edward VIII", zei een Labour-parlementslid. Maar het is veel serieuzer dan dat. Het hele politieke establishment zit met de handen in het haar. Labour, de regeringspartij die dus de meeste zittende parlementsleden heeft, zal waarschijnlijk de grootste klappen krijgen. Het is geen toeval dat dit net nu aan het licht komt, nu er binnenkort verkiezingen aankomen. De reden hiervoor was het ondermijnen van de Labour-regering en het voorbereiden van een sterke Tory-regering. Maar het plan kwam terug als een boemerang, aangezien alle parlementsleden aandeel hadden in de corruptie, ook die van de Tories. Erger is dat het gehele politieke establishment nu onder vuur ligt. Dit is erg gevaarlijk, bekeken vanuit het standpunt van de heersende klasse.
De politieke schandalen in Italië in het midden van de jaren '90 resulteerden in de ineenstorting van de Christen-Democraten, de burgerlijke partij die het land geregeerd had sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog. Die crisis was op dat moment erg gevaarlijk, aangezien hierdoor oncontroleerbare krachten vrijkwamen die het hele politieke apparaat bedreigden. Er waren gelijkaardige gevaren tijdens de Dreyfuss-affaire in Frankrijk op het einde van de 19de eeuw. Doordat een militaire doofpotoperatie aan het licht kwam, barstte een algemene woede los tegen het leger en het establishment en het kwam tot een sociale crisis. Het gaf aan hoe rot het regime was en het kapitalistische systeem in z'n geheel in vraag werd gesteld. Lenin legde al uit dat met een moedige socialistische leiding, de situatie had kunnen uitmonden in een revolutie.
Er is een andere kant aan het huidige Britse schandaal. De economische crisis van het kapitalisme heeft ervoor gezorgd dat regeringen ontzettende sommen lenen die terugbetaald en dringend ingelost moeten worden. Dit zal in de nabije toekomst enorme besparingen in de publieke sector betekenen. In Groot-Brittannië is er sprake van een besparingsprogramma voor meer dan 20 jaar! De Tories maken zich nu al klaar voor hun nieuw gevonden rol. Om deze besparingen mogelijk te maken zal de kapitalistische klasse een sterke regering nodig hebben. Voor hen betekent dit een sterke Tory-regering die hun belangen zal verdedigen.
Dit schandaal heeft dit een pak moeilijker gemaakt voor de burgerij: "De mediastorm over uitgaven van parlementsleden zal het erg moeilijk maken voor een nieuwe conservatieve regering om kosten te besparen in de publieke sector", schreef de Financial Times onlangs. "De Tory-leider is bezorgd", vervolgde het artikel, "dat de onthullingen over de door belastingsgeld gesponsorde levensstijl van zijn parlementsleden het een conservatieve regering erg moeilijk zullen maken om hervormingen door te voeren voor een steeds sceptischer wordend publiek." "Dit maakt het enkel moeilijker voor politici om moeilijke beslissingen te nemen over publieke fondsen", zei een conservatief minister. "Dat betekent dat we moeten werken in een vijandigere omgeving."
Dit is een erg groot probleem voor de heersende klasse. Ze moeten hervormingen en kostenbesparingen doorvoeren die ongezien zijn sinds de jaren '30. Een sterke regering zal nodig zijn om dit werk uit te voeren, aangezien dit voor een gigantische oppositie zal zorgen. Maar dit schandaal ondermijnt zowel Labour als de Tories. Een recente poll gaf aan dat beide partijen verliezen. Hoewel de Tories waarschijnlijk zullen winnen bij de volgende verkiezingen - gezien de desillusie onder aanhangers van Labour - is de autoriteit van het parlement danig ondermijnd. Dit zal ook zo zijn in het geval van een Tory-regering, zoals Cameron goed beseft. Die zal niet over het nodige gezag beschikken, zelfs al is het een verkozen regering. Dit zal de oppositie tegen deze regering opzwepen en hun opdracht enkel moeilijker maken. De volgende Tory-regering zal dus een crisisregering zijn. Cameron heeft al duidelijk gemaakt dat zij het offensief zullen inzetten van zodra ze verkozen zijn. Hij zei dat Thatcher verkeerd was met het uitstellen van haar grove maatregelen tot in 1981, waardoor ze twee waardevolle jaren verloren had. Maar hun bewegingsvrijheid zal erg beperkt zijn deze keer, gezien de schade die dit schandaal toebrengt aan hun gezag.
Onmiddellijk strenge besparingen doorvoeren, zal hen echter evenmin redden. Het zal de werkende klasse in actie doen schieten en een nieuw hoofdstuk openen voor de klassenstrijd in Groot-Brittannië. Het kan niet uitgesloten worden, gezien hun zwakheid, dat ze ten val gebracht zullen worden, net zoals de Heath-regering in 1974. Wat er ook gebeurt, het zal de haat van de werkende klasse oproepen en een periode van klassenstrijd inluiden, niet gezien voor tientallen jaren.
Dit schandaal zal blijven plakken, wat ze ook doen. De heersende klasse ziet wat de marxisten zien, namelijk de onvermijdelijkheid van een sociale explosie in Groot-Brittannië. De huidige crisis is slechts een teken aan de wand van wat er te gebeuren staat op een hoger niveau. In deze turbulente periode zal de werkende klasse de socialistische omvorming van de maatschappij op de agenda zetten. Dat is de echte les van deze ongeziene gebeurtenissen.
