Het geduld van de werknemers van de autogigant is op. Op 20 november begon een algemene staking van onbepaalde tijd in de Valeo-fabrieken in Chrzanów, Trzebinia en Myślowice in Polen. Na het mislukte laatste-kansoverleg en een serie waarschuwingsstakingen verlieten de werknemers de productielijnen. Niet alleen een loonsverhoging van 1000 PLN maar — zoals de werknemers zelf stellen — ook het herstel van hun waardigheid staat op het spel.
“Respect begint bij het loon”
Stipt om 6:00 ‘s ochtends klonken er fluiten en sirenes aan de poorten van de fabriek van Valeo Lighting Systems in Chrzanów, in plaats van het gebruikelijke lawaai van machines. Honderden werknemers, gekleed in vakbondsvesten, weigerden het werk op te nemen en verzamelden zich voor de ingang met spandoeken. De slogans zijn eenduidig: “Genoeg met de uitbuiting”, “We zijn mensen, geen robots”, en cruciaal voor het protest: “Respect begint bij het loon”.
De directe aanleiding voor de escalatie van het conflict is het gebrek van een loonakkoord met de directie van het bedrijf. De vakbond die de actie coördineert, WZZ “Sierpień 80”, eist:
• Een basisloonverhoging van 1000 PLN (€236) bruto voor elke werknemer;
• De verhoging van de toeslag voor werk in het vierploegenstelsel (van de huidige 280 PLN of €66 naar 600 PLN of €141);
• Het invoeren van een anciënniteitstoeslag en het verbeteren van de sociale omstandigheden.
Uit de verslagen van de werknemers blijkt dat het loon van velen van hen rond het minimum valt, ondanks hun jarenlange ervaring en de moeilijke werkomstandigheden waaronder ze werken.
“Mensen vallen flauw van de warmte bij de machines, en om een pauze moeten we smeken. We worden bij elke stap gecontroleerd, zelfs bij een toiletbezoek wordt de tijd gemeten. Dit is een werkkamp, geen moderne fabriek”, rapporteert een van de protesterende werknemers.
Van waarschuwing tot lamlegging
De weg naar een algemene staking was lang. Midden november (12-14/11) vonden in de fabrieken waarschuwingsstakingen plaats — een stilstand van twee uur per dienst. Deze waren bedoeld als “gele kaart” voor het bestuur van de fabriek. Toch brachten de onderhandelingen geen doorbraak. Het bestuur van Valeo oordeelde dat de eisen in hun huidige vorm onhaalbaar waren, en wees daarvoor naar de moeilijke situatie in de auto-industrie.
De beslissing over de algemene staking viel na een referendum waarin, volgens de vakbondsleden, meer dan 90% van de werknemers stemde voor deze radicale manier van protest. De actie betrof niet alleen de grootste fabriek in Chrzanów (productie van verlichtingssystemen), maar verspreidde zich ook naar afdelingen in Trzebinia en Mysłowice. Zo dreigde de toeleveringsketen van de grootste automerken van Europa verstoord te raken.
Standpunt van het bedrijf: “Onverantwoordelijk in een tijd van crisis”
Het bestuur van Valeo benadrukt in een verklaring dat het het recht op staken respecteert, maar noemt de staking “onverantwoordelijk”.
“Het bestuur rekent erop dat het ons kan uitzitten, dat we uit geldnood het werk weer opnemen. Maar wij hebben niets meer te verliezen, want van onze huidige lonen kunnen we toch niet overleven”, stelt Katarzyna Jamróz, de leider van het protest.
Als het bestuur niet naar de onderhandelingstafel terugkeert met een nieuw voorstel, zou de staking in Chrzanów wel eens kunnen uitgroeien tot een van de grootste arbeidersprotesten in 2025 in de Poolse industrie.
De werknemers van Valeo vertrekken volgende week dinsdag (25 november) naar het hoofdkantoor in Frankrijk.
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Dit artikel verscheen eerst op de website van de vakbond https://www.wzz.org.pl/wpis/strajk-generalny-sparalizowal-valeo
