Reeds enkele jaren voorspellen wij dat er een revolutie in Iran zit aan te komen. Dit belangrijke land in het Midden-Oosten kreeg de afgelopen jaren daarom extra aandacht in onze internationale werking. We zeggen met fierheid dat we ondanks de repressie over een Iraanse zusterorganisatie beschikken.
Dat wij een revolutie in Iran voorspelden, kan je op diverse plaatsen op onze site vinden. We geven hier slechts een voorbeeld van januari 2008:
"Verder kunnen we niet genoeg het belang van de situatie in Iran onderstrepen. Het regime daar is verdeeld. Ahmadinedjad heeft geprobeerd zich te versterken op basis van de clash met de VS, die dreigt met een aanval op Iran. (...) Iran is rijp voor revolutie. Alle condities die worden genoemd door Lenin voor een revolutie zijn aanwezig: een split aan de top, spanningen bij de middenklasse, een krachtige arbeidersklasse met revolutionaire tradities, golven van belangrijke stakingen enzovoort. De enige factor die nog ontbreekt tot nu is de subjectieve factor - de revolutionaire partij. Het werk van onze Iraanse kameraden is van groot belang voor de IMT. We moeten hen steunen. De situatie in Iran is zeer gelijkaardig aan die van Rusland vlak voor de revolutie van 1905. Eens de Iraanse massa's in beweging komen, kijk dan maar uit. De komende revolutie kan verschillende kanten op, maar van één ding kunnen we zeker zijn: het zal geen fundamentalistische revolutie zijn! Na 28 jaar aan de macht zijn de mullahs volledig in diskrediet geraakt bij de massa en de jeugd. Het merendeel van de bevolking is jong, ze zullen openstaan voor revolutionaire ideeën en marxisme. De Iraanse revolutie zal de hele situatie in het Midden-Oosten veranderen. Ze zal aantonen dat verzet tegen imperialisme niet fundamentalistisch moet zijn. Ze zal een diepe impact hebben op de hele regio."
De afgelopen week bevestigde dat perspectief. We geven hier een analyse van Alan Woods, geschreven begin deze week. De daaropvolgende gebeurtenissen geven extra kracht aan zijn analyse.
Er stonden twee kandidaten paraat voor de Iraanse 'verkiezingen', maar het regime had lang voor de stemmen binnenkwamen beslist wie er zou winnen. Ondanks de milde 'loyale oppositie' van Mousavi, gebruikten grote secties van het Iraanse electoraat hun stem om oppositie tegenover het regime uit te drukken. Toen het 'resultaat' bekend werd, brak er geweld uit in de straten, dit onthulde de kokende woede en ontevredenheid onder de massa's. Een nieuwe fase in de ontwikkeling van de Iraanse revolutie kondigde zich aan.
De Franse historicus Alexis de Tocqueville schreef dat het gevaarlijkste moment voor een slechte regering het moment is waarin ze tracht te hervormen. Het is echter nog gevaarlijker wanneer ze weigert te hervormen.
De geschiedenis kent vele voorbeelden van een rotte autocratie, die na een lange machtsperiode terechtkomt in een onomkeerbaar proces van innerlijk verval. Op zo'n moment komen alle innerlijke contradicties die verborgen zaten onder de oppervlakte, plotseling boven. Er zijn steeds twee tendensen: de harde lijn en de hervormers. Die laatsten zeggen: "We moeten hervormen van bovenuit, anders worden we omvergeworpen." De anderen zeggen: "We moeten hervorming tegengaan, want eens we met verandering beginnen, worden we omvergeworpen." Beiden hebben gelijk.
Wat waar was in het Frankrijk van 1789, is ook waar voor het Iran van 2009. Na drie decennia aan de macht, is het regime van de mullahs extreem onpopulair geworden. Analisten hadden daarom verwacht dat een als 'reformist' bekeken Mousavi, goed zou scoren. Een presidentieel debat tussen Mousavi en Ahmadinejad deed de natie heropleven en in de laatste dagen vatte de campagne van Mousavi vuur, ze bracht massale optochten op de been in Teheran. Deze betogingen toonden een brandend verlangen naar verandering.
Velen verwachtten dat Mousavi de controversiële president zou verslaan indien er een hoge opkomst was, of dat hij het op zijn minst goed genoeg zou doen om een tweede ronde af te dwingen. Functionarissen spraken over een nooit eerder geziene opkomst aan de stembureaus die vrijdag, Mousavi's kans om president te worden werd dus hoog ingeschat. De verkiezingsopkomst overtrof 80 procent, zegden op zijn minst twee functionarissen zaterdag.
De economische onrust in Iran van de afgelopen vier jaar zou de steun voor Ahmadinejad zelfs in rurale gebieden tot op zekere hoogte ondermijnd moeten hebben. Toch verklaarde de regering dat hij niet alleen de verkiezingen gewonnen had, maar dat hij bovendien een gigantische 62,63 procent haalde tegenover de 33,75 procent voor Hossein Mousavi. Volgens de resultaten, die met onfatsoenlijke haast verkondigd werden, verloor Mousavi zelfs in de regio rond Teheran, zijn voornaamste basis. Deze virtuoze voorstelling van stemmenfraude was zo opzichtig dat het zelfs het Iraanse volk, dat veel gewend is, choqueerde.
Vervalste verkiezingen
De haast waarmee de verklaring werd gedaan, volstond op zichzelf al om een massale fraude te vermoeden. Iran is nog steeds grotendeels ruraal, de infrastructuur laat zo'n snelle verwerking van verkiezingsresultaten niet toe. Bij een oprechte verkiezing zou het verschillende dagen duren om alle resultaten binnen te krijgen vanuit de provincies, dorpen en verafgelegen gebieden. Toch kondigde Ahmadinejad onmiddellijk aan dat hij met een grote meerderheid gewonnen had. "De mensen in Iran inspireerden tot hoop voor alle naties en creëerden een bron van trots in de natie en stelden al diegenen die slecht wensen teleur," zei Ahmadinejad op een nationaal verspreid televisiebericht die zaterdagnacht. "Deze verkiezingen zijn een historisch moment."
Voor een despotisch regime dat alle touwtjes van de macht stevig in handen houdt, is het niet moeilijk verkiezingen te vervalsen. Nadat de bureaus sloten, kwamen volgens berichten uit Iran zelf, hevig bewapende mannen van de Iraanse Revolutionaire Garde op straat. In een gebied van noordelijk Teheran, een bolwerk van oppositieleider, reformist en ex-premier Mousavi, berichtten buitenlandse journalisten over een konvooi van minstens vijftien voertuigen gevuld met gewapende wachten, dat zich opstelde aan de kant van de weg. Het ministerie van Binnenlandse Zaken werd eveneens geblokkeerd en hevig bewaakt, aangezien het regime vreesde dat aanhangers van Mousavi daar bijeen zouden komen om te protesteren tegen de uitslag.
Ibrahim Yazdi, een leidende Iraanse dissident en minister van Buitenlandse Zaken in de vroege dagen van de Islamitische Republiek, vertelde aan de Amerikaanse journalist Robert Dreyfuss:
"Velen denken dat de verkiezingen vervalst zijn, niet enkel Mousavi. We twijfelen er niet aan. En wat ons betreft, is dit niet legaal. Er waren vele onregelmatigheden. Ze lieten de kandidaten niet toe toezicht te houden op de verkiezingen of op het tellen van de stembiljetten in de stembureaus. De minister van Binnenlandse Zaken verkondigde dat hij de finale telling zou houden en overzien op zijn ministerie met slechts twee helpers aanwezig."
"Bij vorige verkiezingen kondigden ze de resultaten aan in elk district, zodat mensen konden volgen en de validiteit van de cijfers konden inschatten. In 2005 waren er problemen: in een district met 100.000 stemgerechtigden, werd een totaal van 150.000 stemmen gemeld. Deze keer werd er geen informatie vrijgegeven over de afzonderlijke districten."
"Alles bijeen waren er ongeveer 45.000 stembureaus, waarvan 14.000 mobiel, die trokken van plaats tot plaats. Velen onder ons protesteerden daartegen. Eigenlijk zijn deze mobiele stembureaus bedoeld om in bijvoorbeeld ziekenhuizen te gebruiken. Deze keer werden ze echter gebruikt in politiebureaus, legerbasissen en op verschillende militaire domeinen. Wat die militaire domeinen enzovoort betreft, als er slechts 500 extra stemmen in elk van de 14.000 boxen gestopt zijn, komt dat samen op zeven miljoen stemmen."
"Mousavi en Karroubi (de voornaamste oppositiekandidaten) hadden eerder een gezamenlijk comité ter bescherming van de mensen hun stem opgericht. Vele jonge mensen wilden vrijwillig voor dat comité werken. De autoriteiten lieten dit niet toe. Tijdens de verkiezingsnacht sloten de veiligheidstroepen het comité. Er is dus geen manier om onafhankelijk van de regering en de Raad van Hoeders de resultaten te verifiëren."
Met een vervalst verkiezingsresultaat op zak kende Ahmadinejads brutaliteit geen grenzen. De president zei dat de verkiezingen "model staan voor de democratie" en beschuldigde "westerse onderdrukkers" ervan kritiek op het kiesproces te uiten. "Met de verkiezingen vrijdag kwamen de mensen van Iran triomfantelijk tevoorschijn," verklaarde hij. "De verkiezingen in Iran zijn echt belangrijk. Een verkiezing betekent dat er een consensus tussen alle mensen ontstaat, het kristalliseert hun eisen en wensen en het is een sprong naar hoge pieken van aspiratie en vooruitgang. Verkiezingen in Iran behoren volledig aan het volk en vormen een kijk op de toekomst, gericht op het construeren van die toekomst." Hij wijst op vooruitgang via consensus en zegt daarbij dat economische en infrastructurele hervormingen in Iran verwezenlijkt kunnen worden via een collectief proces. "Elk van ons kan de krachten verenigen," zei hij, terwijl zijn gewapend tuig mensen hun gezicht toetakelden in de straten. Tienduizenden vlaggenzwaaiende supporters van Ahmadinejad kwamen bijeen in de hoofdstad op het Valiasr-plein om de overwinningsspeech van de president te horen. Met een hoop machtsvertoon hoopte hij oppositieprotesten te onderdrukken.
"De verkiezingen van 12 juni waren een artistieke expressie van de natie, ze creëerden een nieuwe vooruitgang in de geschiedenis van verkiezingen in het land," zei ayatollah Khamenei. "De opkomst van meer dan 80 procent en de 24 miljoen stemmen voor de president vormen een echte viering en met de kracht van de almachtige God kan dit de ontwikkeling, vooruitgang, nationale zekerheid en de vreugde en opwinding van de natie garanderen."
Spontane protesten
De natie was zeker opgewonden, maar niet van vreugde. De reformistische kandidaat Mehdi Karrubi noemde de afgekondigde resultaten een "grap" en "verbazingwekkend". Terwijl Ahmadinejad de resultaten en de hoge opkomst prees, waren Mousavi en zijn aanhangers overtuigd van het bedrog en straatrellen braken uit in Teheran. Normaal zijn de straten in Teheran kalm op zaterdagnamiddag, die zaterdag echter ontstonden er spontaan demonstaties. Die weerspiegelden een enorme accumulatie van woede, wanhoop en verbittering in de Iraanse samenleving, die zwanger is van revolutie.
Khamenei gaf aan dat de Iraniërs diep moesten ademhalen in de nasleep van de verkiezingen. "De zaterdag na de verkiezingen zou steeds een dag van affectie en geduld moeten zijn," zei hij. "Zowel de aanhangers van de verkozen kandidaat als die van de andere respectabele kandidaten zouden moeten afzien van elk provocatief en twijfelachtig gedrag. De respectabele verkozen president is de president van heel het volk van Iran en iedereen, ook de rivalen van gisteren, zouden hem moeten beschermen en helpen." Deze woorden van de hoogste leider toonden de angst van het regime voor publieke onrust. Ze hadden geen ongelijk met die angst.
Demonstranten zongen: "De president begaat een misdrijf en de hoogste leider steunt hem", hoog ontvlambare taal in een regime waar de hoogste leider, Ali Khamenei, als onberispelijk wordt beschouwd. Winkels, overheidsgebouwen en bedrijven sloten vroeger toen de spanning steeg. Menigten verzamelden aan Mousavi's hoofdbureau, maar er was geen teken van Ahmadinejads voornaamste politieke rivaal. Supporters zwaaiden met hun vuist en riepen anti-Ahmadinejad slogans. Betogers staken vuilnisbakken en banden in brand en omringden zo de appartementsblokken en kantoorgebouwen in het centrum van Teheran met zwarte rook. Een lege bus ontstak in vlammen aan de kant van de weg. De politie vocht terug met knuppels, mobiele eenheden op moto's zwaaiden met matrakken, terwijl de betogers met stenen en flessen naar de agenten wierpen, daarbij roepend: "Mousavi, geef ons onze stemmen terug" en "de verkiezingen zaten vol leugens".
Meer dan 100 reformisten, waaronder Reza Khatami, de broer van voormalig president Mohammad Khatami, werden gearresteerd volgens de leidende reformist Mohammad Ali Abtahi. Hij vertelde Reuters dat ze leden zijn van Irans leidende reformistische partij, Mosharekat. Een juridisch woordvoerder ontkende de arrestaties maar zei dat ze gesommeerd waren en "gewaarschuwd werden de spanning niet te verhogen" voor ze vrijgelaten werden. De staat zet vakbondslui gevangen en martelt hen, ze slaat studenten in elkaar, maar burgerlijke politici komen er vanaf met slechts een tik.
Mensen leunden uit ramen en balkons om de zwermen demonstranten voorbij te zien marcheren in luidruchtige maar vreedzame optochten, velen onder hen aanhangers van Mousavi. Later op de avond kwam een geagiteerde en boze menigte samen op het Moseni-plein, mensen braken in winkels in, ontstaken vuren en haalden uithangborden neer. Twee groepen mensen kwamen tegenover elkaar te staan op het plein, stenen en flessen vlogen door de lucht en er werd woedend geschreeuwd, volgens waarnemers aanhangers van enerzijds Ahmadinejad en anderzijds Mousavi.
De protesten die duidelijk spontaan waren, beperkten zich niet tot Teheran. Ze braken ook in andere steden uit, onder andere in Tabriz, Orumieh, Hamedan en Rasht. Het is duidelijk dat ze door niemand georganiseerd werden en zeker niet door de reformistische leiders. De nieuwe technologie vormde een sleuteltactiek in het politiek mobiliseren van jonge mensen, maar tekstberichtjes verzenden ging al dagen niet in Iran en ook Facebook was gesloten de laatste dagen. Blijkbaar functioneert de ouderwetse methode van mond tot mond nog want de demonstranten arriveerden zaterdag massaal op de ontmoetingsplaatsen rond Teheran. Op zondag duurde de onrust voort. "Er was een kat en muis spel tussen de demonstranten en de politie," zei Samson Desta, een reporter voor CNN, die door een politieknuppel geraakt werd. "Voorlopig lijkt de politie alles onder controle te hebben, maar ik sprak met een hoop studenten en die zeggen 'Dit gaat niet verdwijnen. Ze kunnen ons nu misschien stoppen, maar we komen terug en zullen ervoor zorgen dat onze stemmen gehoord worden'."
Dit was de tweede dag van protesten in Teheran. Op zaterdag schreeuwden duizenden manifestanten "Dood aan de dictatuur" en "Wij willen vrijheid", ze zetten vuilnisbakken en politiemoto's in brand en gooiden stenen door winkelramen. Zaterdagnacht kwam er een gespannen kalmte over de straten van Teheran, maar Jon Leyne van de BBC, rapporteerde dat het tot botsingen kwam bij het bureau in Irna, Irans officiële nieuwsbureau en ook op zijn minst in een buitenwijk. Er waren eveneens nieuwe berichten over het onderdrukken van de onafhankelijke media. De kantoren van het door de Saoedi's gefinancierde Arabische tv-station Al-Arabiya werden om "ongekende redenen" gesloten, zei het kanaal. De mobiele telefoondiensten werden hersteld, maar er waren rapporten die zegden dat tekstberichten beperkt bleven en ook de toegang tot populaire internetsites werd bemoeilijkt, onder meer die tot de BBC. Deze acties getuigen niet van vertrouwen, maar wel van een extreme nervositeit vanuit het regime.
Hypocrisie van de imperialisten
Er kwam reactie in de hele wereld, landen als de VS en Canada drukten hun bezorgdheid uit omtrent de beweerde onregelmatigheden bij het stemmen. De westerse regeringen die zo uitgesproken zijn in hun kritiek op het gebrek aan mensenrechten in Iran zijn echter opvallend terughoudend over de brutale verkiezingsfraude en het geweld. Volgens een verslag van CNN, kregen bevelvoerders van het Amerikaanse leger in het Midden-Oosten berichten waarin de Amerikaanse troepen eraan herinnerd werden gedisciplineerd en voorzichtig te blijven indien ze tegenover Iraanse militairen zouden komen te staan tijdens eventuele onlusten rond de verkiezingen. Amerikaanse militaire stellingen houden rekening met een "verhoogde sensitiviteit en vrezen misschien zelfs voor potentiële interne en externe veiligheidsbedreigingen," zei een functionaris.
De kritiek vanuit Washington bleef ongewoon stil. Hilary Clinton hield haar mond dicht, het overlatend aan de 'onzichtbare man', vice-president Joe Biden, om zijn "twijfels" over "de manier waarop menigten in bedwang gehouden worden, de manier waarop mensen behandeld worden," te uiten. Hoewel hij in bedekte termen sprak, zei hij dat de VS "voorlopig" aanvaarden dat Ahmadinejad een klinkende verkiezingsoverwinning haalde. "Er zijn verschrikkelijk veel vragen over de manier waarop de verkiezingen gehouden werden," zei Biden. "We beschikken niet over voldoende feiten om een stevig oordeel te vellen." De Franse minister van Buitenlandse Zaken, Bernard Kouchner, zei dat zijn regering bezorgd was over de situatie en bekritiseerde de "ietwat brutale reactie" van de autoriteiten op de demonstraties. De EU zei in een verklaring dat ze "bezorgd is over de beweerde onregelmatigheden bij het stemmen".
Deze beleefde terughoudendheid van de imperialisten is niet toevallig. Ze zijn doodsbang voor een revolutie in Iran, die als een aardbeving doorheen het Midden-Oosten en Azië zou trekken. Meer nog, Washington hoopt opnieuw goede relaties aan te knopen met de regering in Teheran, ze hebben Iraanse assistentie nodig om een ordelijke terugtrekking vanuit Irak te verzekeren en om een gegarandeerde route voor de aanvoer naar Afghanistan te hebben. Ze heeft Iran ook nodig voor haar recentste "vredesinitiatief" rond de Palestijnse kwestie. Ze wil op zijn minst de zekerheid dat Teheran dit niet zal saboteren, hoewel Netanyahu hier reeds zelf op aan stuurt door te eisen dat de Palestijnse staat ontwapend wordt en door het recht op terugkeer voor de Palestijnse diaspora te verloochenen.
Het zijn deze factoren die Obama's genoeglijke beleid ten opzichte van de Islamitische Republiek ondermijnen, wat we op voorhand reeds voorspelden (zie The invasion of Gaza: what does it mean?). Al na een week van zijn presidentschap reikte Obama een olijftak aan Teheran aan, daarmee vragend om "haar vuist te ontspannen". Twee maanden later zond Obama een bericht aan Iran, waarmee hij voor het eerst de ayatollahs als legitieme vertegenwoordigers van het Iraanse volk erkende. Vorige maand erkende Obama het recht van de Islamitische Republiek om uranium te verrijken en in Cairo gaf hij inmenging van de CIA toe in het omverwerpen van de regering van Mossadegh, meer dan een halve eeuw geleden.
De mensen in Iran hebben veel herinneringen en weten genoeg over het imperialisme om het met heel hun hart te haten. Toen premier Mossadegh verjaagd werd tijdens de coup van 1953, georganiseerd door de CIA en de Britse inlichtingendiensten, vervingen de zogezegd westerse democratieën de Iraanse democratie door een monsterlijke dictatuur van de Shah. Zijn bloedige en corrupte heerschappij was gebaseerd op massaterreur, waarin de beruchte geheime politie Savak, een systematische campagne aanhield van moord en marteling. De zogezegde westerse democratieën steunden deze despotische marionet van het imperialisme en hadden niets te zeggen over de massale schending van mensenrechten in het land toen. Daarom dus hebben Iraniërs geen enkele reden om te vertrouwen op de goede wil van het imperialisme of om te luisteren naar haar hypocriete lofzangen op 'democratie' vandaag!
Barsten in het regime
Na de verkiezingen zoemden de geruchten over een staatsgreep door Teheran. In realiteit is dit niet nodig. Ahmadinejad heeft reeds zoveel macht in handen dat hij in feite reeds een dictatuur geïnstalleerd heeft. Bovenop de reguliere machten van de staat, controleert hij de Revolutionaire Garde, die hij gebruikte om brutaal de demonstraties de kop in te drukken tijdens het verkiezingsweekend. Ahmadinejad controleert het ministerie van Binnenlandse Zaken, het ministerie van Informatie en het ministerie voor Staatsveiligheid.
Na de verkiezingen bezetten de veiligheidstroepen de kantoren van vele kranten, om er zeker van te zijn dat hun rapportering gunstig was. Ze veranderden vele krantenkoppen. Een schitterende manier om een goede dekking over de verkiezingen te verzekeren! De wachten nemen alles over, ook vele economische instanties. Het ministerie van Binnenlandse Zaken verscherpt de controle op alle provincies. Er doen geruchten de ronde die zeggen dat Ahmadinejad erover denkt de grondwet te veranderen om zo de president toe te staan meer dan twee ambtstermijnen te dienen, zodat hij zijn presidentschap min of meer permanent kan maken. Hij speelt de coup van Louis Bonaparte na, die frauduleuze verkiezingen en parlementaire intriges combineerde met een heerschappij van terreur in de straten, uitgevoerd door de beruchte 'Vereniging van de 10de december', een verzameling tuig, criminelen en lompenproletariaat. Zijn sociale basis is ook gelijkend: de conservatieve boeren, die tegen de meer ontwikkelde steden gebruikt worden.
In theorie lijkt de situatie hopeloos. Dit is echter enkel aan de oppervlakte zo. Ahmadinejad en zijn gevolg blijven op post, maar de verkiezingen hebben Irans hoofdstad verbitterd en kwaad gemaakt. De nieuwe regering zal met serieuze problemen op alle niveaus geconfronteerd worden, vooral economisch. De laatst overgebleven illusies van de boeren zullen in duigen vallen door de ellende die de economische crisis veroorzaakt.
De afgelopen periode kon Ahmadinejad aan de macht blijven gedeeltelijk door repressie en anti-Amerikaanse demagogie, maar vooral door de olierijkdom voor publieke maatregelen aan te wenden. Dit gaf hem een zekere steun onder de bevolking, vooral bij de boeren. Nu echter dringen de crisis en dalende olieprijzen zijn manoeuvreerruimte terug. Anderzijds verliest de 'anti-imperialistische' demagogie aan kracht. Mensen kunnen geen nucleaire koppen eten!
De geschiedenis van dictatoriale en autocratische regimes toont dat het onmogelijk is om deze in stand te houden met louter repressie alleen. Eens de massa's in beweging komen kan geen enkel staatsapparaat, hoe machtig of meedogenloos ook, ze stoppen. Dat is de les van Frankrijk in 1789 of het tsaristisch Rusland van 1917 en van de Shah van Iran in 1979. Louis Bonaparte greep de macht met een coup en bleef twee decennia aan de macht, maar uiteindelijk eindigde zijn heerschappij met de Commune van Parijs. Ahmadinejad zal niet zo lang aan de macht blijven, omwille van de redenen die we reeds uitlegden. Hoe langer hij zich aan zijn macht vastklampt, hoe explosiever de situatie zal worden en hoe scherper de interne tegenstellingen in het regime zullen worden. Ondanks het machtsvertoon, worden de barsten in het regime dieper. Er zijn stemmen binnen het establishment die Ahmadinejad uitdagen. Het is niet duidelijk of hij en de Sepah (de Revolutionaire Garde) sterk genoeg zullen zijn om ervan te winnen. De hoogste leider, Ayatollah Ali Khamenei, speelt Bonaparte, balancerend tussen twee facties. Er zullen botsingen en splitsingen komen tussen verschillende facties, de reflectie van een diepe crisis van het regime zelf.
In het interview dat we reeds vermeldden, verwijst Ibrahim Yazdi naar de splitsingen binnen het regime:
"Na de laatste verkiezingen (2005), toen Ahmadinejad voor het eerst verkozen werd, rezen er veel vragen over Ahmadinejads inspanningen om de hoogste leider te isoleren. We bespraken dit openlijk. Deze keer, in de voorbereidingen voor de verkiezingen, isoleerden ze hem nog meer. Voordien bijvoorbeeld was (voormalige president) Ali Akbar Hashemi-Rafsanjani misschien wel invloedrijker dan de leider. In de optochten van Ahmadinejad nu zien we een echte breuklijn, er worden slogans als "Dood aan Hashemi" geroepen. Khamenei is ook de steun van vele hooggeplaatste geestelijken kwijt."
De lafheid van hervormers
De liberale hervormers in Iran en daarbuiten zijn in diepe wanhoop verzonken. Mousavi zweert dat hij de uitslag zal aanvechten en gebruikt daarbij woorden als "tirannie", daaraan toevoegend "Ik zal niet toegeven aan deze gevaarlijke schertsvertoning". Zelfs voor het einde van de stemmentelling, stelde Mousavi in harde woorden een brief op waarin hij vroeg de telling te stoppen omwille van de "brutale schendingen" en hij haalde uit naar wat hij een oneerlijk proces noemde.
De oppositieleider stelde dat de resultaten van "onbetrouwbare toezichthouders" de reflectie zijn van de "verzwakte pilaren die het heilige systeem vormen in Iran" en ze wijzen op "de heerschappij van autoritarisme en tirannie". Onafhankelijke waarnemers werden uit de bureaus geweerd. "De aangekondigde resultaten voor de 10de presidentiële verkiezingen zijn verbazingwekkend. Mensen stonden in lange rijen, goed wetende op wie ze stemden, ze waren dus stomverbaasd bij het horen van de tovenaars werkzaam bij radio en televisie," zei Mousavi in zijn verklaring. De krant van Mousavi, Kalemeh Sabz (de Groene Wereld) verscheen de dag na de verkiezingen niet. Een anonieme redacteur verklaarde dat de autoriteiten slecht gezind waren over Mousavi's statements. De website van de krant rapporteerde dat meer dan 10 miljoen stembiljetten geen nationale identificatienummers hadden, wat de stemmen "onopspoorbaar" maakt.
Terwijl zijn aanhangers opnieuw de straten opgingen om knuppels en traangas te trotseren, diende Mousavi officieel beroep in tegen de verkiezingsresultaten. Hij heeft de heersende Raad van Hoeders gevraagd het resultaat te verwerpen en drong er bij zijn aanhangers op aan de protesten vreedzaam en legaal te houden. "We hebben politici gevraagd om ons een nationale betoging te laten houden, zodat de mensen kunnen tonen dat ze het verkiezingsproces en de resultaten verwerpen," stelde Mousavi. De Raad van Hoeders is een grondwettelijk orgaan van zes geestelijken en zes juristen. Het functioneert als Irans electorale autoriteit en heeft ook andere bevoegdheden. Ayatollah Ali Khamenei is echter de hoogste leider en die heeft reeds verklaard dat de verkiezingen eerlijk verlopen zijn en beval de drie verslagen kandidaten en hun aanhangers "provocatief" gedrag uit de weg te gaan.
De door de oppositie geplande massademonstratie tegen de electorale fraude, is verboden. De legale en constitutionele weg is dus geblokkeerd. Democratische rechten kunnen enkel nog via de revolutionaire weg verworven worden. Volgens Mousavi behoort Iran tot "de mensen en niet de valsspelers". Er wordt zelfs gezegd dat hij zou oproepen tot een nationale staking. Woorden zijn echter goedkoop en de burgerlijke reformistische leiders zijn banger van een beweging van onderuit dan van Khamenei zelf.
De rol van de werkende klasse
Net als de Russische Cadetten (liberalen) zijn de liberale hervormers in Iran doodsbang voor een revolutie. Ibrahim Yazdi vertelde zijn Amerikaanse interviewer: "Natuurlijk zijn we bezorgd over spontane reacties. De Iraanse jeugd werd geëngageerd en gemobiliseerd. Over heel het land zijn er al gewelddadige botsingen geweest. Wij gaan niet akkoord met geweld want dit zal een excuus vormen om de oppositie te onderdrukken." En: "We zijn niet op ontwrichting uit. We willen de grondwet niet veranderen. We willen wel een levensvatbare politieke kracht creëren die invloed kan uitoefenen." Deze woorden tonen de werkelijke psychologie van de reformistische leiders in Iran. Ze zouden gekopieerd kunnen zijn uit gelijk welke krant van de Russische liberalen in februari 1917.
De echte historische analogie echter is niet het Rusland van 1917, maar eerder dat van 1905 of zelfs voordien. Zoals de Russische revolutie voor 1905, staat de Iraanse nog in haar kinderschoenen. Ze heeft nog een lange weg te gaan, wat niet slecht is gezien vanuit het standpunt van de Iraanse marxisten, die tijd nodig hebben om hun krachten op te bouwen. Zoals de Russische arbeiders voor 1905 is de Iraanse werkende klasse vooral jong en onervaren. De oude generatie arbeidsactivisten, die vooral stalinistisch geschoold was, is grotendeels verdwenen, gedecimeerd door de repressie en gedesoriënteerd door de slechte politiek van haar leiders. Het zal tijd en de ervaring van zowel overwinningen als nederlagen vragen, vooraleer de werkende klasse tot de conclusie komt dat ze de macht moet grijpen. Laten we ons herinneren dat in januari 1905, het Russische proletariaat voor het eerst op het toneel van de geschiedenis verscheen met een vreedzame betoging, geleid door een priester, met religieuze iconen in hun handen en een petitie voor de tsaar op zak. Een bloedige botsing was voldoende om hen op het revolutionaire pad te brengen binnen de 24 uur. We kunnen gelijkaardige, plotse en scherpe veranderingen in Iran verwachten.
De campagne van Mousavi motiveerde vele mensen, vooral de jeugd uit de middenklasse en de vrouwen (aan wie hij meer rechten beloofde). Deze hoop is nu verbrijzeld. De politie en de 'Revolutionaire Garde' gaven de jeugd een schitterende les over de waarde van de Iraanse democratie, ze gebruikten daarbij knuppels, vuisten en laarzen. De situatie blijft explosief. Zonder duidelijk programma, perspectief en leiderschap, leiden de doelloze protesten en rellen nergens toe. De huidige golf van onrust zal daarom waarschijnlijk voorlopig uitdoven, maar ze zal in een latere fase terugkomen met meer geweld.
De hervormers treuren en klagen over de verkiezingsnederlaag, maar in realiteit hebben de verkiezingen niets opgelost voor het volk, de werkende klasse of het regime zelf. Het afgeleefde regime is als de oude man van de zee, die op de schouders van Sinbad klom en weigerde er nog af te komen. De verkiezingen zijn gewoon een nieuwe harde levensles. Hopelijk overtuigt die de arbeiders en de jeugd ervan dat ze de oude man van de zee enkel van hun schouders kunnen werpen via radicale maatregelen.
De echte zwakte van de beweging voor democratie is dat het machtige Iraanse proletariaat nog niet krachtdadig beweegt zoals in 1979. Na vele jaren van repressie waarin de arbeidersbeweging een kopje kleiner gemaakt werd, moet de werkende klasse eerst haar krachten hervinden. Zoals een atleet die lange tijd inactief was, moeten de Iraanse arbeiders hun spieren strekken en trainen voor ze terug in actie schieten. Er waren reeds vele stakingen rond economische thema's. De druk van onderuit bouwt zich op. Deze druk is zichtbaar in het House of Labour, een organisatie door het regime opgericht om de arbeiders te controleren. Recentelijk heeft de officiële krant van het House of Labour zelfs een artikel van Lenin gepubliceerd. Hoe tijden veranderen!
Iran is een heel jong land, de gemiddelde leeftijd is er 27. Die mensen herinneren zich geen tijd voor de mullahs aan de macht waren. Lang geleden beschouwde men de mullahs als niet te corrumperen, dit in contrast met de gedegenereerde pro-westerse monarchie van de Shah. Maar dat was lang geleden. Na decennia aan de macht worden de mullahs als corrupt ontmaskerd en het regime verliest haar autoriteit. Ahmadinejad moest supporters met bussen aanvoeren vanuit het binnenland om zijn massaoptocht te kunnen houden. Zijn echte basis is de Revolutionaire Garde, maar zelfs zij verlangen niet meer naar de terreur van vroeger. Het meest significante aan de rellen na de verkiezingen was niet dat ze onderdrukt werden, maar wel dat zoveel mensen bereid waren de straat op te komen om de staat en haar repressieve krachten te verslaan. Dit betekent dat de dagen van het regime geteld zijn.
Het zal uiteindelijk uitmonden in een crisis. Het zal een crisisregering zijn die haar volle ambtstermijn niet zal uitzitten. De politieke en sociale verdeeldheid zal groter worden. De arbeiders zullen militanter worden en zullen zich eerst uitdrukken in algemene stakingen voor betere lonen en werkomstandigheden, zoals we reeds zagen in de afgelopen jaren. Later zullen de stakingen en demonstraties een politiek karakter krijgen. De arbeiders moeten nu dringend georganiseerd worden, er moeten een coherent programma, beleid en vaandel zijn. Dit kan enkel het rode vaandel van het socialisme zijn.
Het is heel natuurlijk dat de studenten een sleutelrol spelen in deze fase van de revolutie. Dat is zeer gelijkend op de situatie van Rusland in 1901-1903 of in Spanje 1930-1931, net voor de val van de monarchie. Trotski schreef toen:
"Wanneer de burgerij bewust en koppig weigert zelf de oplossing te bieden voor de taken die voortkomen uit de crisis in de burgerlijke samenleving, wanneer het proletariaat nog steeds onvoorbereid lijkt om dit zelf op zich te nemen, dan wordt het voortouw vaak door de studenten genomen... De revolutionaire of semi-revolutionaire activiteiten van de studenten wijzen erop dat de burgerlijke samenleving door een diepe crisis gaat...
"De Spaanse arbeiders gaven blijk van een volledig correct revolutionair instinct toen ze hun steun verleenden aan de manifestaties van de studenten. Ze begrijpen dat ze dit moeten doen onder hun eigen vaandel en onder leiding van hun eigen proletarische organisatie. Dit moet door het Spaanse communisme gegarandeerd worden, en daarvoor is een correct beleid nodig.
"Deze weg vooronderstelt voor de communisten een besliste, franke en energieke strijd voor democratische slogans. Dit niet begrijpen zou de grootste fout van het sektarisme zijn... Wanneer de revolutionaire crisis in een revolutie transformeert zal het onvermijdelijk de burgerlijke grenzen overschrijden, en bij de overwinning, zal het de macht aan het proletariaat moeten overdragen."
(Trotski, Problemen van de Spaanse Revolutie, mei 1930)
De kracht van de Iraanse marxisten is klein, maar groeit dagelijks. Ze moeten behendig democratische eisen met overgangseisen combineren en de dagelijkse strijd verbinden met het idee van een socialistische revolutie. Op die manier zullen ze bij een steeds bredere laag arbeiders en studenten aansluiting vinden, want zij zijn op zoek naar een fundamentele verandering in de samenleving. De toekomst van Iran ligt op de revolutionaire weg en de Iraanse revolutie zal de wereld door elkaar schudden.
Op onze internationale site verschijnen dagelijks artikels over Iran.
Verder kan je ook terecht op de site van de Iranian Workers Solidarity Network.
