De afgelopen maand augustus werd de VS nog maar eens opgeschrikt door ‘police brutality’. Michael Brown werd doodgeschoten door de locale politie terwijl hij z’n handen oomhoog hield. Het gruwelijke incident lokte hevig protest uit. De afdeling ‘St. Louis’ van de ‘Workers International League’ - WIL vertegenwoordigt de International Marxist Tendency in de VS – nam deel aan het protest, verspreidde een pamflet en taste de stemming af door vele gesprekken met andere deelnemers. Wat volgt is een (inge)kort ooggetuigenverslag door Amerikaanse marxisten.
Zaterdag 9 augustus en zondag 10 augustus
’s Avonds, na de eerste dag van protest, werden ongeveer 120 agenten van de oproerpolitie met helikopters en K-9 eenheden ingezet. Pas nadat de politie opdaagde en de demonstranten fysiek op andere gedachten probeerde te brengen, ontstonden er conflicten. Of de rellen anders plaatsgevonden zouden hebben weet niemand, maar de politie acties zijn zeker een aanzet geweest. Voor wie Ferguson goed kent is het schokkendst van al nog het feit dat deze gebeurtenissen zich net hier voordoen, in een relatief bezadigd arbeidersstadje. Niet meteen een plek waarnaar je zou refereren met de titel “Bagdad VS” zoals de Huffington Post deed. De dag begon als een normale trage dag in de zomerse hitte van St. Louis. Bewoners van Ferguson deden boodschappen etc. Af en toe flitste er eens een politieauto voorbij met knipperende lichten, maar schijnbaar was er niets belangrijks aan de hand. Mensen hadden het over de schietpartij, maar er was nog niets abnormaals te merken. De meeste mensen in de winkels leken vooral bezorgd om hun ‘back-to-school’ aankopen. Het alledaagse leven onder het kapitalisme ging zijn ‘normale’ gangetje. Later die zondag, wanneer de berichtgeving meer details onthulde en mensen zich een beter idee begonnen te vormen van wat er gebeurd was, begon de stemming te keren. Verschillende winkels werden geplunderd die zondag. De reeks brutale moorden door de politie in de VS de afgelopen jaren, in combinatie met het afglijden van de levensomstandigheden van de arbeidersklasse en de ‘working poor’ (mensen die dikwijls verschillende jobs combineren, maar toch straatarm zijn), uiten zich in een “genoeg is genoeg!” stemming onder de bevolking van Ferguson.
Maandag 11 augustus
In de stad St. Louis en ook in het welvarende Clayton, de hoofdstad van de St. Louis County regering, en het hoofdkwartier van de politie van de Provincie wordt er betoogt. De stemming is er elektrisch. De meest gescandeerde woorden op alle marsen en protesten zijn “Handen omhoog! Niet schieten! “Met hun handen in de lucht (de houding van iemand die zich overgeeft), vestigen demonstranten de aandacht op het feit dat, volgens alle betrokken getuigen (met uitzondering natuurlijk van de politie), Mike Brown met zijn handen in de lucht werd neergeschoten. In Clayton betogen een 200-tal mensen naar het hoofdbureau van de politie.
Dinsdag 12 augustus
Toen we dinsdagavond terugkeerden naar Ferguson, zagen we hoe de hele sfeer en stemming veranderd was. We waren zelf nog nooit getuige geweest van iets gelijkaardigs, behalve misschien de strijd in Wisconsin in 2011. We reden rond in Ferguson om een protest te vinden. De protesten ontwikkelden zich spontaan. Mensen leken willekeurig rond te lopen, op drukke straten waar de meeste mensen normaal gezien rijden, niet lopen. Mensen komen uit hun huizen op straat om te zien, deel te nemen aan en te leren over wat er gebeurt.
Sinds de plunderingen hebben sommige winkels zelfgemaakte borden waarop te lezen staat dat ze nog open zijn, terwijl anderen, geplunderd of niet, gesloten zijn. De straatlantaarns zijn uitgeschakeld en het is griezelig donker. De politie heeft wegblokkades opgezet om demonstranten weg te houden. We volgen het verkeer naar Chambers Avenue, en wanneer er zich een file ontwikkelt, is onze eerste gedachte dat we in een andere wegversperring van de politie zijn gelopen. Snel wordt duidelijk dat deze verkeersopstopping een protestkaravaan is. Het eindpunt is een kerk waar een herdenking voor Mike Brown wordt gehouden.
De karavaan strekte zich uit over bijna een kilometer. De file werd deel van het protest. Vrouwen en kinderen zaten op de daken van de auto’s. Er werd getoeterd en door open raampjes werden plakkaatjes naar buiten gestoken. Sommige mensen droegen T-shirts met Che Guevara of Malcolm X erop We zagen ook verschillende mensen met het woord “revolutie” op hun shirts, in verschillende vormen/contexten die niet toevallig leken. Verder ook een of twee Amerikaanse en zwarte nationalistische vlaggen, maar geen georganiseerde politieke aanwezigheid. Het getoeter en de luide muziek veroorzaakte een ware kakofonie, maar dat leek net het punt te zijn, “Ze moeten ons horen!” De sfeer was niet zoals op een “normaal” protest. Overal langs Chambers Avenue zijn veel appartementencomplexen waar de ‘working poor’ (zoals het Canfield complex waar Brown werd neergeschoten) wonen. Ze komen op straat en gaan te voet naar de herdenking. Andere groepjes mensen protesteren waar ze staan met borden al schreeuwend op de stoep, kinderen lopen rond, etc. Het lijkt wel alsof iedereen in het gebied betrokken is. Het is een schijnbaar onsamenhangend massa-evenement.
Toen we de herdenking zelf bereikten, was de kerk omringd door een enorme menigte. Er was een soort van podium opgezet, met camera’s gericht op de menigte en mensen die wilden spreken. De sprekers waren niet de gebruikelijke “activisten”, laat staan de ‘leiders van de gemeenschap“. De sprekers die we zagen waren zwarte jongeren, die zeer gepassioneerde toespraken gaven, maar het leek alsof ze nog steeds tevergeefs op zoek waren naar echte oplossingen voor de problemen. Dat is in dit stadium te verwachten. Deze beweging is een eerste, spontane opleving. De jongeren en arbeiders weten dat ze geen armoede en politierepressie willen, maar zijn nog steeds op zoek naar wat ze willen.
Eisen zoals een “eerlijk proces voor Mike Brown’s moordenaar”, “meer zwarte vertegenwoordiging in de politie van Ferguson,” en “community controle van de politie” zijn spreekwoordelijke strohalmen waaraan men zich vastklampt. Vooral de jeugd voelt instinctief aan dat dit niet genoeg is. Er is een schreeuwende behoefte aan een revolutionair alternatief dat de arbeiders en jongeren uit deze impasse kan halen.
Zaterdag 16 augustus
Zaterdag namen we deel aan een grote protestmars in Ferguson, die deel uitmaakte van een nationale protestdag rond de moord op Mike Brown. Ondanks de “kalmerende” tactiek van de gouverneur en de wegenpolitie (state highway patrol), die de ordehandhaving had overgenomen, hadden de persconferentie door de politiechef van Ferguson, het vrijgeven van bewakingsbeelden voordat de naam van de agent bekend was en de aankondiging van een avondklok enkel het effect van een zweep die de protesten aanwakkerde.
We deelden 200 exemplaren uit van een pamflet met als titel “Kapitalisme zonder racisme is onmogelijk” Ze werden erg goed ontvangen en spontaan onthaald met opmerkingen zoals: “als dat niet de waarheid is! En “precies”. Terwijl niemand blij was met de plunderingen etc. waren velen van mening dat de protesten en onrust aangehouden moesten worden, dat ze de wereld uiteindelijk wel zouden doen luisteren en dat ze het gevoel hadden dat ze geschiedenis aan het maken waren. Dat waren de zaken die als een rode draad terugkwam doorheen de gesprekken die we hadden. Een jongere vertelde me dat hij vond dat de protesten leken op de revolutie in de Hunger Games (verfilmd fictieboek), behalve dat de politie niet zou proberen om ons nu te doden.”
De hele mars door passeerden auto’s toeterend en met borden uit hun ramen gestoken. Dit was een kenmerk van de beweging van de afgelopen week geweest, met veel mensen die op en neer reden. Er is enorm veel steun in de omgeving, mensen kijken vanaf hun portieken en ramen. Na afloop van de mars, passeerden we het afgebrande Qwik Trip tankstation dat spontaan lijkt overgenomen door demonstranten als een soort van hoofdkwartier/verzamelplaats. Mensen rijden er af en aan om water, frisdrank en voedsel te brengen. We kregen te horen dat er dagelijks om 10 uur protesten aan politiebureau van Ferguson worden gepland en er waarschijnlijk mensen zullen blijven samenkomen bij het tankstation dat is uitgegroeid tot het belangrijkste centrum van de protesten. Het is bijna een mini-Occupy kamp, maar met meer politieke duidelijkheid.
Dinsdag 19 augustus
We namen deel aan een klein ochtend protest, met slechts een dozijn of zo aanwezigen. Als we aan het praten zijn met een groep mensen komt een nogal forse politieman op ons afgestapt. We verwachtten dat hij ons opdracht komt geven om ons te verplaatsen of iets in die richting. In plaats daarvan ‘bedankte’ hij ons om rustig te zijn, met de zachtste stem mogelijk en met een blik van gedwongen oprechtheid. Hij voegde er nog enkele zinnen zoals o.a. “we maken allemaal deel uit van dezelfde gemeenschap” aan toe. Afkomstig van hetzelfde politiekorps dat in 2009 vier schadeclaims ten laste legde van een man, nadat hij was geslagen in de gevangenis van de “gemeenschap” , waarbij zijn bloed op vier politie-uniformen terecht kwam. Dit soort dingen zal niemand overtuigen.
De strijd gaat voort!
Er is een open breuk tussen de lokale vertegenwoordigers van de Democratische Partij in het gebied en de hogere partijorganen. De Democratische gouverneur van de Staat, Jay Nixon, die de Nationale Garde naar Ferguson heeft gestuurd, heeft de smeekbeden van de lokale zwarte Democraten om de aanwezigheid van de politie af te zwakken volledig genegeerd. Nadat ze met traangas werd aangevallen door de politie, tweette volksvertegenwoordiger Maria Chapelle-Nadal, “Fuck you, gouverneur!” als reactie op een van diens tweets om op te roepen tot orde en om de mensen aan te zetten om terug te keren naar hun huizen. Dit is geen weerspiegeling van een sterk en verenigd politiek establishment. Charlie Dooley, het hoofd van de St. Louis County regering, werd de zondag na de moord uitgejouwd door demonstranten en is volledig in diskrediet gebracht.
De “traditionele leiders van de zwarte gemeenschap”, zoals de Democratische Partij, NAACP en anderen spelen een zielige rol. Ze hollen de protesten achterna, maar reageren op gebeurtenissen, niet op de stemming die er heerst. Ze hebben de jeugd niets te bieden, behalve stemmen voor de Democraten, rechtszaken, lobbyen en impotente oproepen tot “evenredige vertegenwoordiging” bij de politie en in persconferenties. Bijgevolg zijn vele zwarte arbeiders en jongeren vanzelf tot het juiste besef gekomen dat niemand hen vertegenwoordigd. Een handvol individuele SEIU leden kwamen naar enkele van de meer georganiseerde rally’s, maar de vakbondsleiders hebben vrijwel niets gedaan om de machtige arbeidersklasse in en rond St. Louis te mobiliseren. De traditionele leiding weerspiegelt noch het heden, noch de toekomst, enkel het verleden. Een nieuwe generatie van arbeiders en jongeren is ontwaakt door actieve politieke betrokkenheid bij deze gebeurtenissen en ze willen nu dingen veranderen, niet langs de zijlijn blijven staan terwijl de geestelijkheid gebedsontbijten met de gouverneur of de hoofden van de politie organiseert en wacht op een oplossing die er nooit uit die hoek zal komen.
Terwijl de Amerikaanse sectie van de IMT op dit moment veel te klein is om een revolutionair alternatief leiderschap te beiden en de jongeren nu eerder actie willen i.p.v. analyse of antwoorden, kunnen en moeten we vandaag onze bakens uitzetten voor de toekomst. We moeten de arbeiders en jongeren laten weten wie we zijn en waar we voor staan. We moeten de “oude mol” van onze ideeën los laten om zich in te graven in het bewustzijn. Misschien word er nu aan voorbijgegaan door velen, maar staan ze er in de toekomst bij stil. Op die manier zullen de beste elementen uit de strijd hun weg vinden en samen met ons de revolutionaire leiding voorbereiden die zo hard nodig is. De recente gebeurtenissen zijn een geweldige illustratie van de plotse en scherpe veranderingen waarvan we weten dat ze kenmerkend zijn voor de huidige periode.
