Het jaar 2021 begon met een knal. Voor het geval iemand nog twijfels had, de gebeurtenissen van gisteren [6 januari] hebben de diepte van de crisis van het Amerikaanse kapitalisme blootgelegd - en dit is nog maar het begin. Zelfs in de roerige jaren voor en na de Amerikaanse Burgeroorlog hebben wij nooit gezien dat het Capitool-gebouw werd binnengevallen door demonstranten - en nota bene werden zij aangemoedigd door de huidige president! Er werden antiterrorisme-noodprotocollen geactiveerd terwijl er traangas door de gangen trok en er zelfs één persoon werd neergeschoten en om het leven kwam. Zoals voormalige president G.W. Bush zei, dit zijn de scènes die wij zouden verwachten in een “bananenrepubliek” - dus in een land dat vernietigd werd door Amerikaanse imperialistische interventie, niet in de buik van het beest zelf.
Het Amerikaans kapitalisme en zijn instituties zijn als een door termieten geplaagd huis - en de rot verspreidt zich snel. Het lijkt misschien structureel sterk aan de oppervlakte, maar zodra je op de veranda stapt slaat je voet door de vloer heen.
De dialectiek legt uit dat dingen veranderen in hun tegengestelden. Decennialang was de Verenigde Staten de meest standvastige en stabiele van de grote kapitalistische landen. Nu kijkt de hele wereld toe terwijl rechtse relschoppers tekeer gaan in één van de drie belangrijkste federale overheidsgebouwen. Zoals een Potemkin-dorp, uitgestald is het feit dat de “almachtige” instituties van de Amerikaanse overheid veel zwakker en meer krachteloos zijn dan zij lijken.
De fundamentele crisis van de kapitalistische productiewijze heeft geleid tot een enorme sociale instabiliteit en neergang in de “citadel” van het wereldimperialisme. Dit wordt weerspiegeld in sterke polarisatie, in combinatie met enorme politieke verwarring. De vervormde verdeeldheid binnen de arbeidersklasse is het gevolg van de impasse van het kapitalisme en het gebrek aan stoutmoedige klassenonafhankelijke politici en vakbondsleiders. Als de decennialang opgehoopte woede van de arbeidersklasse gericht zou zijn op het oprichten van een nieuwe massapartij en de kracht van de vakbonden benut zou zijn om te vechten voor alle arbeidersbelangen op een klassenbasis, dan zouden 2020 en de situatie vandaag de dag er geheel anders hebben uitgezien.
We hebben vele sterke en dramatische veranderingen gezien in recente jaren en er zullen nog vele komen. De chaos, verwarring en het gebrek aan voldoende leiderschap over de situatie zorgen voor vele obstakels voor de arbeidersklasse. Maar het geeft ons ook veel kansen. Lenin legde uit dat de eerste voorwaarde die aantoont dat de samenleving een pre-revolutionaire periode binnentreedt, is dat de heersende klasse verdeeld is en niet langer meer kan regeren op de traditionele manier.
Keer op keer, over de laatste paar honderd jaar, hebben wij gezien dat wanneer de heersende klasse verlamd is en onderling in strijd is, de massa's een kans zien en de bres bestormen, in een poging om fundamentele verandering te bereiken. Maar, wat wij gisteren zagen waren niet de werkende massa’s die opstonden om hun lot in eigen handen te nemen en de samenleving te veranderen. Ondanks hun waanideeën van revolutionaire grootsheid, waren de Confederate-vlaggenzwaaiende deelnemers verre van revolutionair. Dit was een contrarevolutionaire bende die een kans zag om herrie te schoppen, door een belangrijke institutie van de wereldimperialistische reactie te bestormen, in een poging om deze nog verder naar rechts te duwen.
Chaos op Capitol Hill
Het was verwacht dat 6 januari, de dag waarop het Congres gepland had om de stemming van het kiescollege in een gezamenlijke zitting te certificeren, een dag van spanningen zou zijn in Washington. Dit was het hoogtepunt van Trumps poging om de verkiezing als frauduleus te bestempelen en de president organiseerde daarvoor een “Save America March” die samenviel met certificatiestem.
De bijeenkomst bracht enkele duizenden van zijn meest fervente aanhangers naar voren, van wie velen uit landelijke gebieden uit het hele land kwamen, waaronder honderden gewapende militieleden, Proud Boys en andere reactionaire extreemrechtse elementen.
Dezelfde Trump die zo fel gekant was tegen de Black Lives Matter-beweging en zo ver ging dat hij in juni een militaire onderdrukking eiste, richtte zich nu op een kleine oceaan van MAGA-petten, Amerikaanse vlaggen, Trump-spandoeken, Confederate-vlaggen en Blue Lives Matter-vlaggen. Hij riep zijn aanhangers op om op Pennsylvania Avenue te marcheren en hun woede te tonen richting het Amerikaanse Congres. Trumps persoonlijke advocaat Rudy Giuliani riep op tot een "trial by combat" (strijdproces).
In plaats van de gemilitariseerde scènes van oproerpolitie en Nationale Gardetroepen die tijdens de Black Lives Matter-protesten elk gebouw en elke straathoek in Washington patrouilleerden, varieerde de politieaanwezigheid van totaal onvoorbereid tot openlijk sympathiek. Ze hadden zeker niet de aantallen en apparatuur die ze gebruikten tegen de BLM-demonstranten, ondanks de zeer openlijke planning van gewelddadige acties op rechtse websites in de weken voorafgaand aan de mars.
Kort voor twee uur, net toen pro-Trump Congresleden bezwaar maakten tegen de verkiezingscertificering van de verkiezingen in Arizona, raasde de menigte buiten het Capitool langs de schamele politiebarricades en zwermde ze door het regeringsgebouw, waarbij er muren en ramen sneuvelden. Het laatste nieuws overspoelde de koppen van de wereldwijde nieuwsmedia. Miljoenen mensen zagen de menigte door de ramen springen en door de gangen van het Capitool marcheren, terwijl Senatoren op de grond hurkten en met spoed naar beschermde kamers werden gebracht.
De demonstranten stroomden het gebouw binnen en de Congresvergadering werd daardoor tot een halt geroepen. Ze bezetten en plunderden de kantoren van wetgevers, waaronder het kantoor van voorzitter Pelosi, van wie de correspondentie en plakkaten als trofeeën in beslag werden genomen. Er werd traangas ingezet en de FBI en andere gewapende agenten werden ingeschakeld om het gebouw te heroveren. De volledige Nationale Garde van Washington DC, een troepenmacht van 2700 troepen, en 650 troepen van de Virginia Nationale Garde werden gemobiliseerd om de orde te herstellen. Enkele uren later stuurde de gouverneur van New York Cuomo nog eens 1.000 troepen van de New Yorkse Nationale Garde om rust te brengen in Capitol Hill. Er waren ook kleine ondersteunende pro-Trump-demonstraties en invasies van overheidsgebouwen in een handjevol statelijke hoofdsteden in het hele land, maar niets op het niveau van de DC-protesten.
Trump en zijn diehard aanhangers in het Congres hadden vrijwel zeker niet gepland dat de menigte het Capitool zou binnenvallen - maar ze speelden met vuur. Trump had extreemrechts hartelijk aangemoedigd toen het door Charlottesville, Virginia marcheerde. In het presidentiële debat in de herfst uitte hij de beruchte woorden tegen de Proud Boys: “stand back and stand by" (blijf op je plaats en sta paraat). Trumps aanvalshonden waren het echter zat om op hun plaats te blijven staan, trokken zich los van hun riem en renden snauwend en grommend naar de vijanden van hun meester om hen neer te slaan.
Was dit een poging tot bonapartistische staatsgreep?
Dit zijn natuurlijk dramatische gebeurtenissen! Maar als marxisten moeten we een gevoel voor proportie behouden. Dit was geen georganiseerde opstandige staatsgreep die op het punt stond de Amerikaanse regering omver te werpen en een fascistisch regime op te leggen om de arbeiders en linkerzijde te verpletteren. Verre van dat! De arbeidersklasse blijft de overgrote meerderheid in dit land en zou dit vuilnis met haar pink opzij kunnen vegen eens ze gemobiliseerd is om voor haar eigen belangen te vechten.
Het bonapartisme, vernoemd naar Napoleon Bonaparte, kan in de samenleving ontstaan na een periode van diepe en langdurige instabiliteit, wanneer de klassenstrijd heeft geleid tot een impasse en wederzijdse uitputting. In dergelijke omstandigheden kunnen individuen tevoorschijn komen die boven de klassen lijken uit te stijgen, eerst manoeuvrerend en leunend op de ene klasse of laag en daarna op een andere, waarbij de orde en de "heerschappij van het zwaard" opnieuw wordt opgelegd met de steun van het staatsapparaat.
Om dit te bereiken moet de toekomstige bonapartist de steun hebben van belangrijke delen van het leger. Trump heeft dit niet. Slechts drie dagen eerder publiceerden alle tien nog levende voormalige ministers van Defensie een gezamenlijke verklaring in de Washington Post, waarin ze de verkiezingsuitslagen verdedigden en waarschuwden dat militaire betrokkenheid bij de verkiezingen "ons op gevaarlijk, onwettig en ongrondwettelijk terrein zou brengen". Als het leger zou worden opgeroepen, zou het zijn om van Trump af te komen, niet om hem als dictator te installeren!
De Proud Boys, 'Q-Anon'-complottheoretici en de rest van extreemrechts zijn niet genoeg om een dictatuur te vestigen, noch maken ze deel uit van het staatsapparaat (hoewel sommige individuele leden zeker in het leger en de politie zitten). Zelfs zonder organisatie en leiderschap zouden deze numeriek onbeduidende en slecht georganiseerde sociale krachten snel kunnen worden gesmoord door massale actie van de arbeidersklasse - hoewel er geen twijfel over bestaat dat ze op individuele schaal echte schade kunnen aanrichten en dat zelfs een kleine hoeveelheid kanker kan uitzaaien tot iets dodelijkers als het niet vroeg wordt behandeld. Deze dreiging is echter alleen een realistisch perspectief als de arbeidersklasse er de komende tien jaar niet in slaagt de macht over te nemen, en pas na een reeks ernstige nederlagen. Een beweging door de "zweep van de contrarevolutie" in deze richting zou in dit stadium zelfs nog meer instabiliteit creëren en zou de arbeidersklasse wakker schudden.
Er wordt een ongelijke en tegengestelde reactie voorbereid - ongelijk omdat de krachten voor sociale vooruitgang veel groter zijn dan de regressieve pogrom-aanjagers in de Amerikaanse samenleving. De meerderheid van de miljoenen die rechtstreeks deelnamen aan de George Floyd-beweging of de eisen en acties vanuit hun huis ondersteunden, zijn de echte revolutionaire toekomst voor dit land. Het is slechts een kwestie van tijd voordat de beweging op een nog hoger niveau weer in het offensief gaat.
De wilde, wonderlijke wereld van Donald Trump en de verdeeldheid binnen de Republikeinse Partij
Het onderwijsstelsel, de burgerlijke politici, de mainstream media, de kerk en alle andere instituties van het kapitalistisch bewind vallen ons continu aan met de lijfspreuk dat Amerika het meest democratische land is dat bestaat en ooit zal bestaan. Marxisten accepteren deze banaliteiten niet. Wij moeten de wereld analyseren zoals ze werkelijk is.
Hoewel per ongeluk, heeft Trump eigenlijk geholpen om de waarheid aan het licht te brengen. De Amerikaanse “democratie” is niet gebaseerd op het principe van “één persoon, één stem”, als we even de legers van lobbyisten en bedrijven met hun miljardendonaties achterwege laten. Wat de meeste mensen denken en willen heeft geen directe invloed op het beleid van de overheid. Alle keuzes die worden gemaakt door regeringsinstanties, worden gemaakt binnen en ter verdediging van het kapitalistische systeem. In tijden van economische en sociale crisis geeft dit hun weinig beweegruimte.
De kapitalistische klasse houdt zich bovenal bezig met de belangen van het systeem als geheel, voor het heden en voor de toekomst. Ze begrijpt dat als mensen geloven dat ze daadwerkelijk inspraak hebben, ze eerder de uitspraken van het grootkapitaal zullen accepteren. Maar een diepgeworteld wantrouwen van de status quo doordringt zowel links als rechts. Nu meer en meer mensen beginnen in te zien hoe de zaken er werkelijk voor staan, is er minder stabiliteit voor het behoud van het kapitalisme en zijn er meer vooruitzichten op een verandering van dit systeem.
Maar Trump geeft alleen om zijn directe eigen belangen. Zijn egoïstische gedrag trekt echter de sluier weg die de realiteit van de klassendictatuur lang verborgen heeft gehouden voor de meerderheid. Dit is de bron van het voortdurende conflict tussen Trump en de meerderheid van de heersende klasse waar hij zelf toe behoort.
Trump heeft de legitimiteit van het Amerikaanse verkiezingsstelsel actief ondermijnd sinds zijn kandidaatstelling voor het presidentschap. Hoewel hij in 2016 de stem van de Electoral College won en daardoor president werd, verloor hij de popular vote met drie miljoen. Hij was niet tevreden met dat hij zijn vele vernederde tegenstanders had verslagen en de machtigste man op aarde was geworden. Hij hield vol dat er sprake was van massale kiezersfraude en beweerde dat hij ook de volksstemming had gewonnen. In voorbereiding op de verkiezingen van 2020 beweerde hij dat hij alleen zou kunnen verliezen via massale fraude. Hij weigerde te beloven dat hij een vreedzame overdracht van de macht zou bewerkstelligen.
Sinds november omringt Trump zich met adviseurs die zijn waanideeën voeden. Nadat Chris Krebs, een Republikein die was aangesteld om toezicht te houden op de technologische veiligheid rondom de verkiezingen, de geldigheid van de verkiezingsuitslag beaamde, werd hij zonder scrupules ontslagen. Zelfs Minister van Justitie William Barr, een Trump-soldaat als geen ander, werd weggestuurd toen hij publiekelijk verklaarde dat hij geen bewijs van fraude heeft gezien.
Het "respect" dat Trump heeft voor de wil van de kiezers werd duidelijk in zijn recente telefoongesprek met de staatssecretaris van Georgia, Brad Raffensperger. Ondanks het feit dat hij een rechtse Republikein en Trump-aanhanger is, hield Raffensperger toezicht op de presidentsverkiezingen in Georgia en verdedigde hij de stemmentelling, ook al gaf deze aan dat Biden had gewonnen. Trump eiste dat Raffensperger de 11.780 stemmen “opnieuw moet berekenen” en dat hij de 11.780 stemmen moet “vinden” die Trump nodig had om de balans te doen doorslaan.
Trumps vastberadenheid om te vechten en in het Witte Huis te blijven heeft de verdeeldheid binnen de Republikeinse Partij vergroot. Deze verdeeldheid bleef op een laag pitje nadat hij in 2016 het partij-establishment had platgewalst: de partij werd bijeengehouden en zelfs versterkt door zijn overweldigende aantrekkingskracht. Zelfs met een nederlaag in 2020 hield hij de partij in zijn greep. Maar door zijn verliezers-driftbui zijn velen uiteindelijk gedwongen om partij te kiezen: voor of tegen de fundamentele instellingen van het kapitalistische bewind.
De kapitalistische klasse, die Trump over het algemeen nooit als een betrouwbare vertegenwoordiger van hun klassenbelangen zag, spreekt nu maar al te graag haar afkeuring uit over de president. Dit omvat de Amerikaanse Kamer van Koophandel, historisch gezien de stem van het grootkapitaal, en de National Association of Manufacturers (NAM), die 14.000 grote bedrijven vertegenwoordigt. De NAM drong er bij vice-president Pence op aan om "serieus te overwegen" om Trump te af te zetten voordat hij de laatste twee weken van zijn termijn kan afronden. Zelfs de New York Post - een spreekbuis van Rupert Murdoch - die Trump door dik en dun steunde, riep hem uiteindelijk op om de verkiezingsuitslag te aanvaarden.
De weg vooruit
In het midden van een pandemie en economische recessie kunnen we de enorme potentiële kracht van de arbeidersklasse niet uit het oog verliezen. De arbeidersklasse is de overgrote meerderheid van het land, en zonder hen wordt er niets geproduceerd of getransporteerd. De arbeidersklasse is niet alleen in staat om de kapitalistische economie tot stilstand te brengen, maar is ook de enige sociale kracht die het trumpisme kan verslaan en de samenleving fundamenteel kan transformeren.
De arbeidersklasse moet worden gemobiliseerd om te vechten voor een programma van gedurfde sociale eisen, zoals een gegarandeerd minimumloon van 1000 dollar per week, een einde aan de uitzettingen en een limiet op de huurprijzen van niet meer dan 10% van het inkomen. Gezien de omvang van de crisis, zouden deze eisen miljoenen mensen kunnen enthousiasmeren en een massale weerklank krijgen als ze serieus worden aangejaagd door miljoenen arbeiders in de vakbonden. Dit zou ook de cynische pogingen van Trump ondermijnen om zich te positioneren als een "vriend van de arbeidersklasse".
Een massabeweging die voor deze eisen vecht zou de reactionaire partijpolarisatie doorbreken en de arbeiders op basis van klasse verenigen. Dit kan niet gebeuren zonder leiderschap. De huidige vakbondsleiders hebben een dergelijk perspectief niet naar voren geschoven, ondanks de groeiende onvrede en het groeiende klassenbewustzijn onder de jonge generatie arbeiders. Marxisten moeten samenwerken met degenen die momenteel bezig zijn met de opbouw van oppositienetwerken in de vakbonden, om de arbeidersstrijd te doen verrijken met revolutionaire marxistische ideeën. Miljoenen arbeiders bewegen zich richting de klassenstrijd, wat blijkt uit de honderden wilde stakingen die sinds de pandemie zijn uitgebroken en de pogingen om nieuwe vakbonden te organiseren op grote werkplekken als Google.
Hoewel Trump nog maar een aantal dagen president is, wordt er op grote schaal gesproken over afzetting of over het inroepen van het 25e amendement, dat voorziet in het ontslag van een president die niet meer in staat is om zijn functie uit te voeren. De COVID-19-pandemie raast door, met een ongelijke uitrol van het vaccin en bijna elke dag een recordaantal doden. Na hun late overwinning in Georgia hebben de Democraten nu beide kamers van het Congres en het presidentschap in handen. Nu er een economische recessie op komst is, zullen ze op de proef worden gesteld. Nu is er geen ernstig excuus om geen maatregelen te nemen die meer opleveren dan louter een verzachtende omstandigheid voor miljoenen noodlijdende arbeiders.
De situatie ontwikkelt zich snel. We zullen de komende dagen en weken zorgen voor extra updates en analyses. Maar één ding is duidelijk: alleen klassenonafhankelijkheid en strijdbare actie kunnen de weg voorwaarts wijzen. De zwakte van Amerikaans links houdt rechtstreeks verband met het feit dat het grootste deel ervan probeert tegemoet te komen aan en samen te werken met de Democraten. Dit is de aanpak die tot de huidige ramp heeft geleid. Het is nog niet te laat om het roer om te gooien! Gewapend met een revolutionair perspectief en een klassenonafhankelijk programma en organisatie kan de arbeidersklasse het leiderschap opbouwen dat zij nodig heeft om een einde te maken aan de huidige en toekomstige verschrikkingen van het Amerikaanse kapitalisme. Vecht voor een regering van de arbeiders! Alleen het revolutionair socialisme verslaat het trumpisme!
We zijn getuige van de aanhoudende doodsstrijd van de Amerikaanse burgerlijke democratie en het wereldkapitalisme als geheel. Dit alles vindt plaats in de existentiële schaduw van versnelde klimaatverandering. De historische taak van de marxisten is het opbouwen van de subjectieve factor die de arbeidersklasse kan inspireren en stimuleren in haar missie om het stinkende lijk van het kapitalisme te vervangen door een wereld van revolutionaire democratie en materiële overvloed. Het moleculaire proces van revolutie en bewustzijnsverandering duwt miljoenen mensen in deze richting. Als je het eens bent met deze ideeën, nodigen wij je uit om je aan te sluiten bij de IMT.
