De internationale beweging van klimaatstakingen heeft overal ter wereld veel indruk gemaakt. Het afgelopen jaar, tijdens verschillende wereldwijde actiedagen, liepen miljoenen jongeren in meer dan honderd landen hun schoolgebouwen uit om zich bij de demonstraties van Friday for Future aan te sluiten en onmiddellijke actie tegen klimaatverandering te eisen. Door massaal de straat op te gaan, wegen te bezetten en steden af te sluiten, hebben zij met deze demonstraties politici wakker geschud en gedwongen om de problemen te erkennen.
Deze mobilisaties hebben een nieuwe generatie het gevoel van zelfvertrouwen, kracht en een doel gegeven. Voor de demonstranten is het inzien van de nood aan massale, militante acties niet de uitzondering, maar de norm. Het woord “staking” staat bij jongeren vooraan in hun gedachten. Het is een duidelijk inzicht: als je iets wil, moet je je organiseren en ervoor strijden.
De beweging #YouthStrike4Climate heeft zich razendsnel verspreid sinds deze vorig jaar in Zweden begon met de wekelijkse protesten van de scholier Greta Thunberg. In elk land is de situatie hetzelfde: studenten, scholieren en jongeren worden politiek actief en eisen “system change, not climate change” (systeemverandering, geen klimaatverandering).
Het is duidelijk dat er dringend actie nodig is. Een drastische vermindering van uitstoot en vervuiling is essentieel en er moeten grootschalige beperkende maatregelen op touw worden gezet, zoals maatregelen tegen overstromingen en herbebossing. Echter zijn de kapitalisten en hun politieke vertegenwoordigers niet in staat om de noodzakelijke radicale veranderingen door te voeren.
We hebben mondiale acties nodig om dit mondiale probleem op te lossen, maar kapitalistische regeringen zijn volledig impotent. Sommige wereldleiders hebben een “klimatologische noodtoestand” (climate emergency) uitgeroepen, maar dit is een holle frase uit de mond van politici die de belangen van grote bedrijven vertegenwoordigen. Onder het kapitalisme nemen zij nu eenmaal niet echt de besluiten. De toekomst van de mensheid wordt in werkelijkheid overgelaten aan de grillen van de zogenaamde “onzichtbare hand” van de markt.
Greta Thunberg heeft gewezen op het feit dat wetenschappers worden genegeerd en heeft regeringen opgeroepen om te luisteren naar het bewijs en advies van de wetenschap. Activisten van Extinction Rebellion hebben gepoogd “bewustzijn te creëren” en politici te overtuigen door in het oog springende acties.
Morele argumenten, feiten en cijfers zullen echter niet in staat zijn de kapitalisten en hun politici te overtuigen. Men kan uiteindelijk niet verwachten dat deze elite in haar ivoren toren iets gaat doen om de aarde te beschermen, omdat zij er slechts op uit is om haar winsten te maximaliseren.
Grote bedrijven zullen zich er makkelijk van afmaken en, waar nodig, over reguleringen heen walsen om op kosten te besparen, hun tegenstanders weg te concurreren, nieuwe markten te veroveren en hun winsten te maximaliseren.
Kapitalistische politici kunnen niets doen tegen deze enorme verwoesting. Zij kunnen slechts voorstellen dat iedereen op individuele basis andere keuzes moet maken om de ecologische voetafdruk te verkleinen.
De “oplossingen” die hieruit voortvloeien zijn volkomen reactionair. In essentie “greenwashen” zij bezuinigingen en zeggen zij dat werkenden en de armen hun broekriem moeten aanhalen om een probleem op te lossen dat is gecreëerd door de kapitalisten en hun bedorven systeem.
Dit liberale, individualistische mantra gaat compleet tegen de feiten in. Uit een recent onderzoek is bijvoorbeeld gebleken dat honderd grote bedrijven (voornamelijk producenten van fossiele brandstoffen) verantwoordelijk zijn voor meer dan zeventig procent van de uitstoot van broeikasgassen. Dit laat duidelijk zien wie werkelijk verantwoordelijk is voor klimaatverandering.
Sommige linkse politici, zoals Alexandria Ocasio-Cortez in de Verenigde Staten, roepen op tot een “Green New Deal”, waarbij de regering de uitstoot van koolstofdioxide moet verminderen door te investeren in duurzame energiebronnen en groene banen.
Deze vage voorstellen komen neer op een keynesiaanse strategie om het kapitalistische systeem te reguleren en te beheersen, maar dat kan niet. Het kan niet worden getemd en “groen” worden gemaakt. Zolang de economie is gebaseerd op productie met het doel om winst te maken, zullen grote bedrijven de touwtjes in handen hebben.
Laat er geen twijfel over bestaan: het kapitalisme vermoordt onze planeet. De onverzadigbare honger naar winsten is verantwoordelijk voor de race naar de bodem waarbij milieunormen worden afgezwakt en leefomstandigheden verslechteren. Bedrijven die worden gedreven door de zoektocht naar winst, bepalen hoe en wat er wordt geproduceerd, maar niet volgens een vooropgezet plan. Onze economie wordt overgelaten aan de anarchie van de markt.
Niet economische groei, maar winstbejag is het probleem. Oproepen tot “nulgroei” (zero growth) of “degrowth” zijn daarom reactionair. Als er geen groei is onder het kapitalisme, spreekt men van een recessie. Dit gaat altijd ten koste van de arbeidersklasse en de armen. Een argument voor permanente recessie is een argument voor permanente bezuinigingen.
Enkel op basis van een rationele, democratische, socialistische planeconomie, waar een stijgende levensstandaard hand in hand gaat met het beschermen van de planeet, kunnen we een duurzame economie optuigen.
In de handen van particulieren genereren de grote monopolies obscene hoeveelheden afval en schade aan het milieu. Als wij ze zouden nationaliseren als onderdeel van een socialistisch plan, zouden we echter moderne groene technologie kunnen gebruiken om vervuiling en uitstoot binnen enkele jaren te verminderen én tegelijk iedereen hoogwaardige kwaliteit voedsel, onderdak, onderwijs, vervoer en gezondheidszorg kunnen bieden.
Als wij de enorme kennis van de wetenschap zouden combineren met de vaardigheden van de arbeiders, kunnen wij, op basis van democratische arbeiderscontrole, alle technologische mogelijkheden van onze samenleving dienstbaar maken aan de mensheid en de planeet.
In veel landen is de steun voor Groene partijen toegenomen wegens zorgen over het milieu en een gebrek aan vertrouwen in de traditionele partijen van het establishment, maar de leiders van deze partijen zijn in werkelijkheid liberalen die niet tegen het systeem zijn en niet inzien dat de samenleving is verdeeld in klassen met tegengestelde belangen.
Uit de conclusie dat het probleem geworteld is in het kapitalisme, volgt dat wij moeten vechten voor radicale veranderingen op klassenbasis: we moeten de strijdbaarheid en het radicalisme van klimaatstakers verbinden met de bredere arbeidersbeweging. Arbeiders en jongeren moeten samen vechten voor een sterk, socialistisch milieubeleid.
In dit opzicht zijn de komende internationale actiedagen op 20 en 27 september mogelijk een grote stap vooruit voor de beweging. Greta Thunberg heeft terecht arbeiders opgeroepen om zich bij de studenten en scholieren aan te sluiten. In sommige landen heeft deze oproep al weerklank gevonden binnen de vakbonden en hebben deze stakingen en demonstraties beloofd.
De gehele arbeidersbeweging zou als volgende stap deze voorbeelden moeten volgen en zich volledig moeten aansluiten bij de klimaatstakingen. De georganiseerde arbeidersklasse, gewapend met een socialistisch programma, is niet te stoppen. Zoals Ted Grant zei "geen lamp brandt en geen wiel draait zonder de toestemming van de arbeidersklasse".
Slechts door het kapitalisme af te schaffen en het te vervangen door het socialisme, kunnen wij op een democratische manier de middelen die de wereld ons biedt planmatig inzetten. Slechts door een socialistische transformatie van de samenleving kunnen wij, in plaats van winsten te genereren voor een parasitaire minderheid, in de behoeften van de meerderheid voorzien én in harmonie leven met het milieu.
We beschikken over de wetenschappelijke kennis en de technologie om klimaatverandering tegen te gaan, maar onder het kapitalisme vernietigen deze krachten onze planeet in plaats van deze te redden. Onze toekomst is socialisme of barbarij. Wij hebben een revolutie nodig.
- Maximale mobilisatie voor de klimaatstakingen in september!
- Studenten, scholieren en arbeiders: strijd samen!
- Het kapitalisme is het probleem - het socialisme de oplossing!
- Sluit je aan bij de Internationale Marxistische Tendens in België (of elders) !
