Op 21 augustus 1940 stierf de grote revolutionaire strijder, theoreticus en martelaar Leon Trotski aan zijn wonden, toegebracht tijdens een brutale aanval door een stalinistische agent. Als herdenking van de moord op Trotski publiceren we een afschrift van een toespraak die Esteban Volkov, de kleinzoon van Trotski, eind juli 2003 op een school in Barcelona gaf.
Stalin en de dictatuur hielden zich in stand over de lijken van de leiders van de Russische Revolutie van 1917. Ze deden alles wat ze konden voor de uitroeiing van het bolsjewisme, van de familie en aanhangers van Trotski, en uiteindelijk ook Trotski zelf. Stalin en zijn maatjes zijn allang van het toneel verdwenen. Hun ideeën, die de ene revolutionaire beweging na de andere tot een nederlaag veroordeelden, zijn nu tot de vuilnisbak van de geschiedenis verwezen. Maar de ideeën van Trotski en van het bolsjewisme leven verder. De monsterlijke poging van de stalinisten om de vonk van de wereldrevolutie uit te roeien, door diens grootste voorstander te vermoorden, heeft gefaald. Esteban Volkov is de levende link tussen de geschiedenis en de nieuwe generatie, die de revolutionaire ideeën ontdekt van Trotski, onmisbare instrumenten om een nieuwe wereld te maken.
______________________________
In eerste instantie wil ik alle kameraden en de Fundación Federico Engels bedanken.
In het kader van de klassenstrijd is het uiterst belangrijk om de historische waarheid te herstellen in de zee van verwarring, vervalsingen en vervormingen, uitgevoerd door de onderdrukkers en uitbuiters van de wereld, in een poging om de status-quo te behouden.
Ik ben geen deskundige in religies, maar ik denk dat ze een grote waarheid bevatten, namelijk het bestaan van de hel. De enige kleine vergissing die ze maken, betreft de locatie ervan. De hel ligt niet ondergronds, maar hier aan de oppervlakte, onder de dominantie van het rijk van geprivatiseerde productie en kapitaal. In deze hel leeft driekwart van de mensheid of meer. Alle technologische en wetenschappelijke vooruitgang wordt gebruikt om de arbeiders en de natuurlijke rijkdommen efficiënter uit te buiten. De grote keuze die men moet maken, is sterven van de honger of door ‘slimme bommen’.
Een belangrijke vraag dringt zich aan ons op. Was het de moeite waard om de fantastische revolutie van oktober 1917 uit te voeren? Deze werd tenietgedaan door het stalinisme, dat op zijn beurt de dood betekende van tienduizenden mensen, net als de vernietiging van het merendeel van de revolutionaire bewegingen, waardoor de overleving van het kapitalisme in haar meest destructieve en parasitaire fase geholpen werd.
Het antwoord is duidelijk: er bestaat geen twijfel over. Om de mensheid uit de hel van het kapitalisme en het bureaucratisch totalitarisme te halen. Om tot een nieuwe samenleving te komen waarin de mensheid niet langer gebruikt wordt als een waar en waarin ze haar rechtmatige plaats inneemt. Voor dit doel is geen enkele opoffering te groot noch verloren.
Hierbij denken we aan enkele woorden van Trotski aan de Amerikaanse kameraden ter gelegenheid van de oprichting van de 4de Internationale:
“Nooit was er een belangrijkere taak op aarde, onze partij vraagt van ons dat we onszelf volledig en als een geheel inzetten. Maar in ruil daarvoor geeft ze ons de grootste verwezenlijking. Het besef dat men deelneemt aan de opbouw van een betere toekomst. En dat men een deeltje van de verwachtingen van de mensheid op de schouders draagt. En dat wij niet voor niets geleefd zullen hebben.”
Het leven van de revolutionair Leon Trotski bevestigt deze woorden. Een leven dat volledig aan de revolutie gewijd was, en dat uiteindelijk geveld werd voor de revolutie.
Trotski begreep beter dan wie dan ook de remmende rol van de bureaucratie op de revolutie. In het laatste deel van zijn leven, dat hij als het belangrijkste deel beschouwde, nam hij zich voor om een nieuwe revolutionaire voorhoede uit te bouwen, naast zijn verder durende strijd tegen het bureaucratische regime van Stalin, en om het te ontmaskeren. Zijn strijd deed de tiran in het Kremlin beven omwille van zijn moed. Dit maakte het vermoorden van LD (Trotski) tot hoofdtaak voor Stalin.
Stalin zette oneindig veel economische en menselijke middelen in om Trotski te doden, en hij bereikte zijn doel op 20 augustus 1940. Stalin en zijn handlangers nemen meer en meer de historische plaats in die hen toebehoort, namelijk de vuilnisbak van de geschiedenis, de gaanderijen van gruwel van de Nero’s en de Caligula’s.
Degene die hier spreekt, Seva Volkov, is de laatst overgebleven overlevende, de laatst overgebleven getuige van het laatste hoofdstuk van Leon Trotski’s leven in Mexico.
Het was augustus 1939 toen ik in Mexico arriveerde met de Rosmers, die goede vrienden waren van Trotski en Natalia. Ik kwam van Parijs, waar ik met de weduwe van Leon Sedov had samengewoond. Het was een grote verandering. Het leven met Jeanne was behoorlijk zwaar door de pijn van het verlies van haar man, Leon Sedov. Toen ik dertien was, arriveerde ik bij het huis – Vienna 19 – in Coyoacan, Mexico. Ik herinner het me als een kleine commune, een grote familie. Een kleine voorhoede van het socialisme, waar een sfeer heerste van werken, solidariteit, menselijke waardigheid Nu zie ik dat ze de barakken van de politieke strijd waren. Natalia en Leon Trotski werden omringd door een groep jonge kameraden uit verschillende landen, maar voornamelijk uit de VS, het waren vrijwilligers. En ze namen deel aan de huiselijke activiteiten: wachters, secretarissen
Er was altijd veel activiteit in het huis. Trotski was heel actief en levendig. Hij wist zeer goed dat zijn dagen geteld waren, en hij wilde zoveel mogelijk werk verzetten in de tijd die hem nog restte. Hij vergat de politieke vorming van de kameraden nooit. Er waren geregeld samenkomsten in de namiddag of ’s avonds in zijn kantoor, waar polemieken gevoerd werden enzovoort.
Een van de opmerkelijke eigenschappen van LD (Trotski) is zijn ongelooflijke gevoel voor humor, zijn interesse voor de kameraden, zijn menselijke warmte; maar tegelijkertijd was hij ook heel strikt op gebied van normen en orde. Op een bepaald moment liet een jonge wachter, Sheldon Hart, de deur open. Trotski, alsof hij iets voelde aankomen, zei dat deze fout niet vergeven kon worden en dat hij het eerste slachtoffer zou kunnen zijn.
Een andere eigenschap van LD die aangehaald moet worden, was zijn grote bewondering voor menselijke arbeid. Hij liet geen privileges of onderscheid toe. Ik herinner me dat er in huis eens een probleem was met een septische put; Trotski nam zelf een pikhouweel en begon het afvalwater te zuiveren.
Ik herinner me zijn antwoord toen André Malraux [Franse schrijver, aanvankelijk met communistische sympathieën, later minister in de rechtse regeringen van De Gaulle, n.v.d.r.] hem vroeg naar zijn gevoelens over de dood – om hem van streek te brengen. Trotski antwoordde kalm dat de dood helemaal geen probleem is eens een mens zijn levensdoel bereikt heeft.
Er was veel levendige activiteit in huis. Ze waren pas verhuisd van Frida’s huis [Frida Kahlo, de Mexicaanse schilderes, .n.v.d.r.]. Het huis was half vervallen. En er moest heel wat opnieuw opgeknapt worden. Een Mexicaanse kameraad, Mequiades, bouwde de kippenhokken en de konijnenkooien. En Alex Buckman, die een professionele fotograaf was en een expert op gebied van elektriciteit, installeerde het veiligheidssysteem. Het beste fotografische archief en de laatste foto’s werden door Alex Buckman gemaakt, die onlangs overleden is.
In de beschrijvingen van het huis die men elders gemaakt heeft, staan veel fouten en onjuistheden. Het huis was oorspronkelijk helemaal geen fort. We hadden enkel muren van een zekere hoogte en aan de binnenkant waren draden geïnstalleerd, die een alarm deden afgaan wanneer ze gebroken werden, maar omwille van de duiven bezorgden ze ons veel hoofdpijn.
De stalinistische pers in Mexico viel Trotski altijd aan en belasterde hem. Duizenden roebels werden uit Moskou overgebracht en vrijgevig uitgedeeld aan corrupte journalisten. Begin 1940 zagen we een vermeerdering van de lasterpraat en de aanvallen. Trotski’s commentaar was de volgende: “Het lijkt erop dat deze journalisten hun pennen gaan inruilen voor machinegeweren.” Op 24 mei kwam een bende gangsters, onder leiding van de schilder Alvaro Siqueiros, het huis binnen. Ze bezetten het huis. Er was een groep die zich achter een boom opstelde, recht tegenover de huizen van de wachters. Ze vuurden zodanig veel kogels af dat de wachters niet meer konden bewegen. Een andere groep viel LD en Natalia aan en ze schoten met een Thompson vanuit drie verschillende hoeken in de duisternis. Een van de terroristen kwam de kamer binnen waar ik sliep en opende ook het vuur. Het was een waar wonder dat Trotski deze aanval overleefde. Dit was deels door de snelle reactie van Natalia, die hem onder een tafel duwde en hem met haar eigen lichaam beschermde. Trotski was slaperig door de slaappillen die hij had ingenomen. Zijn eerste indruk was dat er een of andere Mexicaanse religieuze viering doorging met vuurwerk. Maar de geur van buskruit en de nabijheid van de aanval deden hem tot een ander besluit komen.
Ik herinner me dat we, nadat de aanvallers vertrokken waren, onmiddellijk de stem van Trotski hoorden, en hij slaagde erin om met een geweer op de schaduw te schieten die door het kanaal vlakbij het huis sloop. Kort daarna kwamen alle familieleden, alle mensen in het huis, samen. Trotski was werkelijk euforisch over zijn ontsnapping aan deze aanval op zijn leven. Ik herinner me ook dat kort daarna de telefoon rinkelde. Trotski nam hem op en begon te vloeken. Hij dacht duidelijk dat dit zijn aanvallers waren die informatie probeerden in te winnen. Maar er was een detail dat de stemming somberder maakte, namelijk het feit dat Sheldon door de aanvallers ontvoerd was.
Na de aanval werden een aantal wijzigingen aan het huis aangebracht dankzij de hulp van de Amerikaanse trotskistische partij: ijzeren deuren, nieuwe ramen, er werden torens voor de wachters geïnstalleerd. Trotski was een beetje sceptisch over het nut van al dit werk. Hij was ervan overtuigd dat de volgende aanval niet op dezelfde manier zou gebeuren. En hij had gelijk. Niemand had kunnen bedenken dat Jackson, die de partner was van Sylvia Ageloff [een medewerkster van Trotski, n.v.d.r.], een man zonder enige politieke interesse – een genereuze zakenman, vriendelijk tegen de wachters enzovoort – dat hij een geheime agent was van de GPU [de Russische staatsveiligheid, n.v.d.r.]. Hij slaagde er uiteindelijk in om de wensen van Stalin uit te voeren.
Op 20 augustus kwam ik net terug van school, via de Viennastraat, wat een lange wandeling is. Toen ik drie blokken ver van het huis was, merkte ik dat er iets aan de hand was. Ik haastte me en was ongerust. Er waren verschillende politiemannen bij de deur, die open stond. Er stond een auto verkeerd geparkeerd. Ik ging naar binnen en ik zag Harold Robbins, een van de wachters, die een geweer droeg en heel geagiteerd was. Ik vroeg hem: ”Wat gebeurt er?” En hij antwoordde: “Jackson, Jackson ” Eerst begreep ik het niet en ik wandelde verder. Ik zag een man samen met twee politieagenten, met bloed op zijn gezicht. Hij was er heel erg aan toe en schreeuwde, riep
Dit doet me altijd denken aan het gedrag van de grote stalinistische ‘helden’ in vergelijking met de manier waarop trotskisten vochten en stierven door de kogels van de GPU, terwijl ze riepen “Lang leve Lenin en Trotski!” en terwijl ze de Internationale zongen.
Toen ik het huis betrad, besefte ik wat er werkelijk gebeurd was. Natalia en de wachters waren er. En een detail dat ik me herinner is dat Trotski, zelfs in die omstandigheden, niet wou dat zijn kleinzoon moest zien wat er gebeurd was. Dit toont de menselijkheid van deze man aan.
Hij was nog voldoende bij bewustzijn om duidelijk te maken dat Jackson niet gedood mocht worden. Levend was hij nuttiger. De wachters hebben Jackson toch geslagen. En Hansen brak zowaar zijn hand terwijl hij hem in elkaar sloeg. Deze man werd er door Healy [Brits uiterst-links figuur, n.v.d.r.] van beschuldigd een stalinistische agent te zijn.
Ik wil eindigen met de laatste zinnen van Trotski’s testament.
“Het leven is mooi. Dat de toekomstige generaties het zuiveren van alle kwaad, onderdrukking, en geweld en dat ze er ten volle mogen van genieten.”
Ik vergat een zin die volgens mij heel relevant is.
“Vele nieuwe jonge kameraden zullen zich bij onze partij aansluiten zonder de nodige politieke vorming en het is de taak van de kameraden met meer ervaring om hen te trainen en te vormen.”
En dit is juist de bedoeling van deze school.
Lees ook ons artikel Het huis in Coyoacan: overpeinzingen bij de laatste jaren van Trotski.
