Economie

Het Europese kapitalisme bevindt zich in een diepe crisis. Aan de horizon is het onweer te zien van de-industrialisering, militarisering en het afbreken van de sociale zekerheid in Europa.

Trump heeft zijn nieuwe handelstarieven aangekondigd op wat hij 'liberty day’ doopte. Commentatoren, politici, diplomaten en CEO's proberen zenuwachtig vat te krijgen op wat er gaat komen. Hoewel de details niet duidelijk zijn, is de richting dat wel.

Wat is geld? Waar komt het vandaan? Is het iets dat altijd zal blijven bestaan?

Meer dan dertig jaar lang hoefden de Europeanen zich geen kopzorgen te maken over de inflatie. Eind 2020 kwam hier verandering in. Het is uiteraard niet louter een Europese aangelegenheid, heel de wereld is vandaag in de ban van een torenhoge inflatie. Voor marxisten is het duidelijk: de inflatie is een reflectie van de diepe crisis van het hedendaagse kapitalisme.

In december 2022 lijkt de inflatie in België, dankzij een wat lagere energiefactuur, over de piek heen, maar het zakt slechts terug tot 10.35%. Niet vergeten: de vergelijking wordt gemaakt met december 2021, toen het leven ook al een stuk duurder was dan het jaar voordien. De conclusie is dat de inflatie torenhoog blijft. Ook andere landen kampen met dit probleem. In de Verenigde Staten kwam de inflatie (CPI) in november 2022 uit op 7.11%, in Groot-Brittannië was dat 9.38%. In de eurozone piekt de inflatie in november 2022 op 8,4%.

Per definitie betekent inflatie de devaluatie van een munt; met het zelfde geld kunnen minder goederen en diensten worden gekocht dan voorheen. De koopkracht van de lonen is dus afgenomen. Zelfs als arbeiders een hoger loon kunnen krijgen, blijft dit meestal achter bij de stijging van de huren en de rekeningen, waardoor het reële inkomen van de huishoudens daalt. Voor de bedrijven zijn de gevolgen gemengd. Sommigen (de energiebedrijven) maken net superwinsten, anderen krijgen te maken met grote problemen omdat de grondstoffen die zij gebruiken sterk in prijs zijn gestegen en zij dit niet volledig kunnen doorrekenen in de prijzen door de gedaalde koopkracht. Ook bij de bedrijven is het meestal een verhaal van de groten die winnen en de kleinsten (in het bijzonder de middenstand) die onderuitgaan.

Het loopt hélemaal uit de hand. Als een windhoos razen de energieprijzen door de inkomens en het spaargeld van de gezinnen. De steile stijging van de energieprijzen zet zich door in alle goederen en economische activiteiten. Er is geen ontsnappen aan. Twaalf maanden geleden probeerden de regeringen ons nog te sussen: de inflatie zal van korte duur zijn en beperkt blijven, beweerden ze. De verwachting was dat de pandemie ging overgaan in een nieuwe economische voorspoed. In de plaats daarvan hebben we een oorlog in Oekraïne, een blijvende verstoring van de internationale bevoorradingsketens en een inflatiestorm.

Het gecombineerde effect van de algemene inflatie, de oorlog in Oekraïne en de Russische sancties doet de gasprijzen wereldwijd de hoogte in schieten. Ook in Duitsland, de grootste Europese economie.

‘De rijken worden rijker, de armen worden armer.’ In 2022 is dat nog steeds het geval. Het ‘World Inequality Report’, een project van Thomas Piketty, geeft aan dat de inkomens- en vermogensongelijkheid de afgelopen veertig jaar gegroeid is.

De inzet van vituele sociale netwerken voor kapitalisten? “Adverteerders zouden advertenties in het dagelijks leven van de consument kunnen verweven op manieren die voorheen niet mogelijk waren.”