In de recente strijd van de Afghaanse en Ecuadoriaanse asielzoekers voor ‘papieren’ was de georganiseerde arbeidersbeweging opvallend afwezig. We denken hier in de eerste plaats aan de vakbonden ABVV en ACV.
Dit is niet altijd zo geweest en hoeft ook niet altijd zo te zijn. In de jaren '70 bijvoorbeeld was het Brusselse ABVV, toen onder leiding van René De Schutter, niet alleen de belangrijkste organisatie van mensen zonder papieren (hoofdzakelijk Spanjaarden en Noord-Afrikanen), maar eveneens dé referentie voor administratieve hulp voor regularisering. Het ABVV was toen ook de ‘drukkingsgroep’ van deze arbeiders. Tijdens een hoorzitting (1) verleden jaar vertelde de voormalige algemeen secretaris van het ABVV in Brussel dat de mensen zonder papieren “vanuit een klassenbewustzijn contact zochten met de vakbond en omgekeerd organiseerden wij ze eveneens vanuit ditzelfde besef”. Onder klassenbewustzijn wordt verstaan dat ze voelden dat ze deel uitmaakten van de plaatselijke arbeidersklasse en hun organisaties. “Het ABVV voerde toen in Brussel een belangrijke strijd voor regularisering en heeft die ook kunnen verkrijgen.”
Een late uitloper van deze houding vinden we terug bij de beperkte poging van de BBTK Brussel, onder impuls van Albert Faust, om een vakbondsafdeling op te richten voor asielzoekers en mensen zonder papieren. Dit was een paar jaar geleden.
Waarom staan de vakbonden vandaag dan zo afzijdig in de strijd van de asielzoekers? Ten eerste gaat de verrechtsing aan de top gepaard met een enge terugplooi van de vakbond weg van de informatie, vorming en mobilisatie rond brede maatschappelijke thema’s. Dat is het gevolg van de keuze voor een leden- en dienstensyndicalisme in plaats van de uitbouw van een strijdbare vakbond geschraagd door bewuste en actieve militanten. Deze koers versterkt het corporatisme en is een beleid dat voorrang geeft aan de ‘eigen sector’, ‘eigen industrie’, ‘eigen bedrijf’ enzovoort, ten koste van de interprofessionele solidariteit.
Verder is er ook nog de onmacht van de vakbondstop om met hun strategie van sociale begeleiding van de herstructureringen het verlies van jobs tegen te houden. Dat wakkert de werkonzekerheid aan bij de vakbondsleden en de vrees voor ‘concurrentie’ van illegale buitenlandse werkzoekenden op een inkrimpende arbeidsmarkt.
Maar ‘illegalen’ zijn slechts concurrenten van ‘legale’ arbeiders zolang ze ‘illegaal’ blijven. De bazen kunnen dankzij de illegaliteit van tienduizenden arbeiders slechte lonen uitbetalen onder de bestaande weddeschalen. Dankzij de illegaliteit kunnen deze arbeiders ook niet protesteren tegen lange werkuren, slechte werkomstandigheden enzovoort. Asielzoekers die niet worden geregulariseerd vallen volledig in de clandestiniteit en worden helemaal rechteloos. Het is pas door ze te organiseren in vakbonden tezamen met andere ‘legale’ arbeiders dat we de strijd kunnen aangaan tegen de uitbuiters op de werkvloer, in de huisvesting, tegen de pesterijen van de administratie en de repressie van de politie. Illegale arbeiders behoren tot de meest onderdrukte en uitgebuite groep van de maatschappij. De vakbonden moeten geen onderscheid maken tussen legale en illegale arbeiders. Deze opdeling komt enkel de racisten en de bazen ten goede.
Ten eerste moeten de vakbonden strijden voor de automatische legalisering van alle asielzoekers. Welke criteria ga je immers gebruiken om mensen te weigeren? Elke vorm van illegaliteit zou discriminatie in de hand werken, met alle gevolgen van dien. Legalisering zou hen het recht geven om zich hier te vestigen en te werken. Vervolgens zou het ABVV en ACV een actieve campagne moeten voeren om de illegalen en vluchtelingen te organiseren. Ze moeten als het ware ‘geïntegreerd worden’ in de arbeidersbeweging! Een massale sensibilisering van de eigen leden moet de vooroordelen beantwoorden die bij niet weinig arbeiders en bedienden leven. De kracht van de georganiseerde arbeidersbeweging moet ondubbelzinnig aan de kant staan van de vluchtelingen en illegale arbeiders. Hongerstakingen zoals deze van de Afghanen en andere wanhoopsacties kunnen overbodig gemaakt worden als ze kunnen rekenen op de daadwerkelijke solidariteit van de vakbonden.
Lees ook het artikel 'Vluchten kan niet meer...'
________________________
Voetnoot
(1) Colloquium georganiseerd in de Facultés Universitaires Saint Louis in juni 2002
