Het ABVV heeft met 52 procent van de stemmen het voorstel voor Interprofessioneel Akkoord verworpen. Binnen de christelijke vakbond stemden drie kwart voor en in de liberale ACLVB kreeg het akkoord de steun van twee derden van het bestuur.
Deze cijfers geven echter een onvolledig beeld van de omvang van het verzet onder de vakbondsbasis tegen het IPA-voorstel. Binnen het ABVV stemde de bediendevakbond BBTK tegen net zoals de metallo’s van de CMB. In verschillende grote afdelingen van de Algemene Centrale (bouw, scheikunde, petroleum, non-profit, bewaking, cementindustrie enzovoort) werd het akkoord eveneens verworpen zoals in Antwerpen, Charleroi, Luik en Namen. Ook in de voedingscentrale bijvoorbeeld in Brussel kreeg de inhoud van het akkoord het hard te verduren. Hier stemde het bestuur na raadpleging van de militanten in de bedrijven unaniem tegen het IPA.
Een groot gedeelte van de achterban lust dit akkoord duidelijk niet. Veel meer dan de 51 procent op het Federaal Comité doet vermoeden. Een secretaris uit een industriecentrale vertelde ons dat “zelfs diegenen die voor het akkoord stemden eigenlijk tegen waren. De reden waarom ze ja hebben gestemd, is uit vrees dat de regering nog slechtere maatregelen zou opleggen.”
Syndicale achterban heeft er genoeg van
Allerlei verklaringen worden gegeven voor het ‘njet’ van de socialistische achterban. Volgens Xavier Verboven, algemeen secretaris van het ABVV, is niet het “compromis over de loonnorm of de overuren blijven hangen, maar de harde taal van de werkgevers over langer en harder werken tegen hetzelfde loon.” Hij denkt dat de militanten “emotioneel hebben gestemd”. Anderen schrijven de meerderheid aan neen-stemmen toe aan de onbegrijpelijke compromistekst van het IPA. De militanten zouden de tekst niet echt begrijpen! Een andere verklaring die circuleert is dat de spanningen tussen sommige centrales en manoeuvres tussen de verschillende apparaten schuldig zijn voor dit resultaat. Spanningen zijn er ongetwijfeld in sommige centrales en tussen centrales maar die kunnen nooit deze uitslag rechtvaardigen.
Ten slotte wordt er weer gegrepen naar de culturele breuklijn tussen Vlamingen en Walen in het ABVV. Vlamingen zouden aanhangers zijn van een pragmatisch syndicalisme terwijl de Walen een oubollige visie van strijdsyndicalisme zouden aankleven. Vooral de Vlaamse rechterzijde en het patronaat, en hun echo bij sommige Vlaamse secretarissen in het ABVV, schuiven deze uitleg naar voor.
Inderdaad, meer dan twee derden van de Waalse vakbondsmensen hebben tegen het akkoord gestemd. In Vlaanderen heeft de ja-stem wel de meerderheid behaald. Maar nipt. Nauwelijks 53 precent. Hoe verklaren we dan de neen-stem van 47 precent Vlamingen in het ABVV? Zijn dat allemaal misschien verfranste Vlamingen. En wat doen we met het kleine derde Walen dat voor het akkoord stemden? Zijn dat misschien allen ‘inwijkelingen uit het noorden’? De meerderheid van neen-stemmers in het zuiden van het land kunnen we hoofdzakelijk verklaren door de socio-economische toestand die er nijpender is dan in Vlaanderen. Het verhaal van de breuklijn tussen Vlamingen en Walen in het ABVV wordt verspreid door diegenen die een ernstige discussie over strategie in de vakbond uit de weg willen gaan. Het zijn dezelfden die het hebben over regionale CAO’s en opsplitsing van de sociale zekerheid.
Al deze verklaringen slaan de bal mis. De reden voor de verwerping van het akkoord in het ABVV is zeer eenvoudig. Ze ligt bij de inhoud zelf van de gemaakte afspraken en de harde realiteit van flexibiliteit, overuren, patronale druk en constante herstructureringen in de bedrijven tegen een achtergrond van economische groei. De bijna afwezige marge voor loonsverhoging en de verdubbeling van het aantal overuren werd door niemand gepikt. Dát is de waarheid. De mensen op de werkvloer zijn de toegevingen beu. Ze weten dat na elke toegeving het patronaat nog meer toegevingen verwacht, steeds meer en meer. Maar de pot gaat zolang te water tot ie breekt. De onstuimige betoging van 21 december getuigt hiervan. De neen-stem van het ABVV ook.
Binnen de christelijke vakbeweging stemde de belangrijke Vlaamse bediendecentrale LBC en haar Franstalige tegenhanger ook tegen. De transportcentrale ACV Transcom vond het akkoord eveneens onverteerbaar. Het is dus duidelijk niet alleen een probleem voor de socialistische militanten maar ook voor een belangrijk deel van de christelijke militanten, alhoewel ze tot nu toe in de minderheid zijn.
Hoe verder?
Wat gebeurt er nu? Het is uniek in de geschiedenis van België dat een akkoord dat na drie maanden moeizame onderhandelingen wordt gesloten uiteindelijk door één van de bonden wordt afgeschoten. Dit zegt veel over de opgestapelde socio-economische tegenstellingen en sociale frustraties die leven onder de gewone bevolking. Het Belgische overlegmodel dat wereldwijd wordt geprezen, kraakt in zijn voegen. Voor een zeldzame keer heeft de rechtse krant De Standaard gelijk. “Dit is meer dan een toevallige uitschuiver van het sociaal overleg. Het is een symbool van een essentiële evolutie. ( ) Het model is aan herziening toe ( ) het moet aangepast worden aan het nieuwe Europa en aan de globalisering. Sociale verworvenheden komen daarbij op de helling te staan.”(DS, maandag 7 februari)
Het patronaat heeft het sociaal overleg enkel nodig als het haar belangen kan dienen. De bazen willen slechts sociaal overleg als ze de vakbondsleiding kunnen strikken in een beleid van sociale achteruitgang. Aan onze kant moeten we hier lessen uit trekken. De vakbonden moeten daarom hetzelfde realisme aan de dag leggen als de bazen en zich niet wanhopig vastklampen aan overleg voor het overleg. De stemming bij een gedeelte van de arbeidersklasse is er duidelijk een van ten strijde te willen trekken tegen de arrogantie van het patronaat.
Het ACV heeft verklaard dat ze niet bereid is het IPA als enige vakbond te tekenen en roept de regering op om het akkoord integraal toe te passen. Langs patronale kant zegt het VBO dat het akkoord niet ‘heronderhandelbaar’ is. Dit betekent dat de regering nu aan zet is. Daardoor gaan de spanningen tussen de socialisten en de liberalen in de regering stijgen. Niet slecht eigenlijk als je het ons vraagt. Dit IPA is volgens ons geen sociale vrede waard. Het is ook geen coalitie waard tussen liberalen en socialisten.
Sommigen in de vakbond zullen zeggen dat nu de bal in het kamp van de regering ligt en er dus niets meer te doen valt. In tegenstelling tot wat het ACV zegt, vinden wij dat de SP.a en de PS moeten weigeren dit IPA toe te passen. Als de socialisten echt aan de kant staan van ‘de mensen’ zoals ze beweren dan doen ze dit. Het ABVV moet hiervoor oproepen en actief mobiliseren. Als dit betekent dat de regeringscoalitie springt dan is dat zo!
Sterke centrales in het ABVV en het ACV zijn verleid tot het verbeteren van het IPA in de sectoren. De onderhandelingen zullen immers binnenkort naar de sectoren verhuizen. Zo’n terugplooi op de sectoren is niet wenselijk omdat het in het nadeel is van de zwakkere sectoren.
Wij pleiten ervoor dat de draad van 21 december opnieuw wordt opgenomen en dat er op federaal en interprofessioneel vlak weer solidair wordt gemobiliseerd voor een beter IPA. Hiervoor moet het ABVV een oproep doen aan het ACV en in de eerste plaats aan deze centrales die het IPA niet zien zitten. Een beter IPA betekent minstens de verwezenlijking van de volgende eisen:
· Een loonsopslag van minimaal + 6 procent en + 250 euro voor de minimumlonen! · Stop elke verdere flexibilisering! Overuren zijn jobs. Tijdelijken en interim-werkers kunnen binnen bepaalde grenzen productiepieken opvangen. · Geen sluipende 40-urenweek maar een vaste 35-urenweek in vier dagen! · Brugpensioen moet behouden blijven vanaf 55 jaar, vanaf 52 jaar bij geval van herstructureringen.
Het hek moet van de dam met een nationale staking van 24 uren in heel het land. Een goed moment daarvoor is misschien wel 27 februari. Dan laten we deze stakingsdag samenvallen met het begin van de staking van onbeperkte duur door de mensen uit de non-profit. Durven strijden, durven winnen moet ons motto zijn!
Lees ook onze open brief aan het kloppend hart van de vakbeweging.
