Op 2 mei komen voor het derde achtereenvolgende jaar de homo's en lesbiennes terug op straat. Trefpunt is Brussel en Chille Deman is dan ook opnieuw voorzitter van het organiserend comité van de Gay Pride. We hadden een gesprek met hem.
Vonk: Zijn er vandaag meer homo's dan vroeger?
Chille (schatert): Onnozelaar!
Vonk: ????
Chille (serieus): Neen, er zijn wel meer homo's die zichzelf aanvaarden dan vroeger. Ze zijn dus veel zichtbaarder geworden en daarom denken veel mensen dat er nu meer zijn dan vroeger. Door het feit dat homoseksualiteit meer bespreekbaar en aanvaardbaar is geworden, aanvaarden veel jongere homo's zichzelf gemakkelijker dan vroeger. Geschat wordt dat ongeveer 10 tot 15% van de bevolking homo is...
Vonk: Toch komen er maar een 5000 opdagen op de Gay Pride...
Chille: Ja, maar het is niet omdat men zichzelf aanvaardt als homo dat men ook bereid is op te komen voor de rechten van andere homo's. Het is net als bij de hetero's. De meeste mensen hebben genoeg aan hun eigen problemen en slechts een minderheid komt op voor de eigen rechten en die van de anderen.
Vonk: Voor welke rechten komen we nu op? Wat zijn de hoofdeisen van de Roze Zaterdag?
Chille: Er zijn twee hoofdeisen. Ten eerste eisen we een wet die discriminatie verbiedt op grond van seksuele voorkeur. En ten tweede eisen we de wettelijke erkenning van het homokoppel. Voor de enen betekent dit het samenlevingscontract, voor anderen het openstellen van het huwelijk voor homo's.
Vonk: Wat verkies jij?
Chille (aarzelt): Persoonlijk vind ik het instituut huwelijk voorbijgestreefd. Maar verschillende homo's wensen te huwen en ik vind wel dat ze dat recht moeten hebben, anders worden ze gediscrimineerd. Men moet dus de keuze hebben voor welke samenlevingsvorm men kiest. Dat geldt ook voor hetero's die bv niet wensen te huwen vanwege de nadelen ervan. Deze keuze bestaat al in Nederland.
Vonk: De betogingen van de laatste jaren in Brussel trekken meer volk dan voorheen in Antwerpen. Hoe leg je dat uit?
Chille: In Brussel is er meer volk, omdat men vanuit Luik, Charleroi of Bergen nu eenmaal niet naar Antwerpen of Gent gaat, maar wel naar Brussel. Omgekeerd zouden de Vlamingen ook niet gaan betogen in Luik of Charleroi denk ik. En in Brussel komen er ook delegaties uit Nederland en Frankrijk.
Vonk: Hoe zit het met de steun vanuit de politieke wereld? Drie jaar geleden liepen toch een aantal bekende politieke figuren mee, Paula Semer, Guy Swinnen, Bertje Anciaux en zo, maar vorig jaar was het heel wat minder...
Chille: Door de affaire Dutroux hebben de meeste politiekers het vorig jaar laten afweten. In '96 hebben we voor de eerste keer een steuncomité opgericht met politici. Er was zeer veel respons, maar vorig jaar lieten ze het afweten. Dit jaar is er terug veel respons, vooral uit Wallonië.
Vonk: Heeft Tobback gereageerd?
Chille (lacht): Neen
Vonk: Kan je zeggen welke invloed de zaak Dutroux heeft gehad op de homobeweging?
Chille: Op het moment dat de zaak uitbarstte was er paniek, vooral met de zaak Di Rupo. In grote steden als Antwerpen en Brussel gaf men zich er al rap rekenschap van dat er geen heksenjacht kwam op homo's. Maar ik heb vorig jaar ook in Namen en Bergen gesproken en je voelde duidelijk dat de schrik erin zat. Anderzijds waren er in '97 op de Gay Pride 5 à 700 man méér dan in '96. Over het algemeen was er dus geen terugslag. De Di Rupo affaire is op een sisser uitgelopen, in de media werd er in het algemeen wel een onderscheid gemaakt tussen homoseksualiteit en pedofilie... Maar het blijft een groot verschil homo zijn in Brussel of in een boerengat, zeker een boerengat in Wallonië?
Vonk: Hoe komt dat denk je? Wallonië is doorgaans veel linkser dan Vlaanderen, zie naar de stemmen voor de PS, Ecolo...
Chille: t' Is veel erger in Wallonië. Er is een traditie binnen de arbeidersbeweging, zowel bij de socialistische als communistische beweging, om daar niet over te discussiëren. Homoseksualiteit werd beschouwd als iets gevaarlijk, omdat je onder druk kon gezet worden door de politie en zo... In Vlaanderen is de homobeweging véél sterker en gestructureerder. Er zijn twee federaties waarbij de FWH (Federatie Werkgroepen Homoseksualiteit) de grootste is. Zeventig organisaties zijn er lid van, tot in de kleine dorpen zijn er verenigingen. In Wallonië heb je er alleen in enkele grote steden. In Brussel zijn verschillende Franstalige verenigingen en is de discussie pas gestart om een federatie op te richten. Deze dynamiek is gedeeltelijk op gang getrokken door de Gay Pride. Dit is een positieve evolutie. Maar de Walen zijn fel in de minderheid. Ze trekken zich op aan de Gay Pride en wat er in Vlaanderen gebeurt, waar het niveau van organisatie en lobbyen veel, veel hoger is.
Vonk: Politici uit zowat alle partijen verklaren zich voorstander van een wettelijke regeling voor homoparen, toch staan we nog geen stap verder. Wie remt af?
Chille: Er was het voorstel Landuyt-Willems voor een antidiscriminatiewet en het voorstel Swinnen-Moureaux over het samenlevingscontract. Tot aan de Roze Zaterdag was alles oké, maar toen ging het Vlaams Blok met Alexandra Coolen in de tegenaanval, onmiddellijk gevolgd door het parochieblad Kerk en Leven en de hele boel zakte terug ineen. De laatste ontwikkelingen lijken op lege dozen. Zo is er de circulaire van Van de Lanotte, waarbij expliciet gesteld wordt dat ook homo's een buitenlandse partner onder hun hoede kunnen nemen. Dit is positief, maar in de praktijk betekent het niets. Want je moet minimum 35.000 frank in de maand verdienen, de betrokken partner krijgt een wel een verblijfsvergunning (die om de zes maand opnieuw moet aangevraagd worden), maar hij krijgt geen werkvergunning, wat erop neerkomt dat je hem gedurende 2 1/2 half jaar moet onderhouden. Loopt de relatie af moet hij het land uit en moet je opdraaien voor de kosten voor de reis naar zijn land van herkomst. Een hetero kan gewoon trouwen en de zaak is geregeld.
Vonk: De homobeweging wordt vooral geïdentificeerd met mannen. Wat met de lesbiennes?
Chille : Ik denk dat de mindere rol van lesbiennes gewoon de situatie in de maatschappij weerspiegelt, waar de mannen het voor het zeggen blijven hebben. Maar ook hier is er een verandering. Acht maand geleden richtten een paar vrouwen "Attirée d'Elle" op en nu telt deze organisatie al 450 leden in Brussel en Wallonië. In het organisatiecomité van de Gay Pride zitten nu zes of zeven vrouwen, vorig jaar bijna geen een. Ik ben ook actief in de internationale homogroep Ilga. Door een aantal maatregelen, waaronder positieve discriminatie, neemt het aantal vrouwen gestadig toe.
Vonk: De laatste twintig jaar is er ongetwijfeld veel vooruitgang geboekt wat homo-emancipatie betreft. Maar vrees je niet dat de klok ook kan worden teruggedraaid? In de jaren twintig en dertig kenden steden als Parijs en Berlijn een bloeiende "homoscene". Er was het instituut Hirschfield voor seksuologie, die homoseksualiteit bestudeerde en aanvaardbaar maakte. Tot de nazi's kwamen en het was gedaan.
Chille (denkt na): ...Ik denk niet dat wanneer het Vlaams Blok of een Le Pen of een andere variante op Hitler aan de macht zou komen men de mensen nog zo gemakkelijk zou kunnen opzetten tegen de Joden of homo's. Er is toch een bewustwordingsproces op gang gekomen dat moeilijk kan worden teruggeschroefd. En er zijn een aantal reglementeringen tegen de onderdrukking van homo's... Hoe dan ook, wij moeten alles doen om te maken dat homoseksualiteit een banaliteit zou worden in de maatschappij, iets normaals dat niet langer in vraag kan worden gesteld. De geschiedenis kan zich inderdaad wel min of meer herhalen. Met de crisis kan men terug naar zondebokken gaan zoeken. Maar om dit te vermijden ligt de oplossing zeker niet in het zich verstoppen, in het "discreet zijn". De enige manier is erin vliegen, zo zichtbaar mogelijk zijn, uitkomen voor je geaardheid, laten zien dat 10% homo is. Natuurlijk, als er slechts een paar hun nek uitsteken... Maar alles wat we nu doen is een bescherming tegen wat kan gebeuren op dat vlak. Een van de tien punten in ons platform is solidariteit tussen de homobeweging en alle slachtoffers van racisme: Turken, Marokkanen...
