“Het ontwerp van interprofessioneel akkoord (IPA) is klinisch dood, nu twee van de drie vakbonden er gisteren hun veto tegen uitgesproken hebben”, schreef De Tijd eind vorige week. Dat het ABVV het ontwerp zou afschieten lag in de lijn van de verwachtingen. Er is veel kritiek op het ontwerp binnen het ABVV. Dit kwam daags na de bekendmaking van het ontwerp reeds naar buiten via persmededelingen van ABVV Metaal en BBTK. Dat ook het ACLVB en toch ook een aanzienlijke minderheid van het ACV zou tegenstemmen, is voor velen eerder een verrassing. Het toont aan dat ook heel wat leden van vakbonden die zich traditioneel meer verzoenend opstellen absoluut niet opgezet zijn met de inhoud van het voorstel.
IPA verworpen met 52,7 procent
Een meerderheid van 52,7 procent van de vakbondsachterban heeft het IPA verworpen. “Er is geen meerderheid meer voor het akkoord langs werknemerszijde”, zei ABVV-voorzitter Rudy De Leeuw. Hij kondigt alvast aan dat 4 maart een nationale dag van actie wordt, mogelijk in de vorm van een 24-urenstaking. Verschillende centrales voerden de afgelopen weken reeds regionale acties tegen het ontwerpakkoord en het is positief dat de top nu dit voorbeeld wil volgen. Beter laat dan nooit. Er is echter dringend duidelijkheid nodig over wat het juist wordt en rond welke eisenbundel er actie gevoerd zal worden. In 2005 werd ondanks de duidelijke ‘nee’ van het ABVV het Generatiepact gewoon uitgevoerd door de regering. Het was toen diezelfde vakbondstop die na de mobilisatie op gang te trekken ook terug op de rem ging staan in plaats van de beweging uit te doen breiden. Er was ondertussen weinig of niks veranderd aan dat Generatiepact.
Het hele establishment schaart zich achter IPA
De gevestigde partijen, met SP.a op kop, zingen ondertussen reeds weken in koor de lof van het IPA. Nu de vakbonden het ontwerp afgekeurd hebben, zullen ze alles in het werk stellen deze ‘sociale partners’ alsnog op andere gedachten te brengen. Want de rekening moet kloppen, of toch in elk geval zo weinig mogelijk in het rood gaan. Zonder in een technische discours terecht te komen is voor iedereen die een klein beetje inzicht heeft in economie duidelijk dat de 20 miljard uit de staatskas die gebruikt werd om de banken te redden, de notionele interest aftrek, die ondertussen reeds 10 keer meer bedraagt dan aanvankelijk begroot, en de crisismaatregelen ten voordele van de bedrijven door iemand zullen moeten betaald worden. Die iemand zijn u en ik. Dat is zowat het enige waarover de gevestigde partijen overal in het land het eens zijn. VLD vind dat het akkoord nu maar gewoon moet worden uitgevoerd. Net zoals de N-VA, die alvast liet weten vanuit de oppositie de lopende regering te willen steunen bij de integrale uitvoering van het IPA-akkoord zoals het er momenteel uitziet. De N-VA is bereid gedoogsteun te verlenen, aldus Kamerlid Ben Weyts afgelopen weekend in De Zevende Dag. De N-VA legt de wil van de meerderheid van de vakbonden en daarmee van tienduizenden Vlamingen, die men altijd beweert zo goed te willen vertegenwoordigen, gewoon naast zich neer.
Bazen houden van overleg zolang het in hun voordeel is
De N-VA zet zich de volle 100 procent achter het standpunt dat vrijdag door de bazen bekend werd gemaakt nadat twee van de drie vakbonden het ontwerp hadden afgekeurd. "De werkgevers stellen vast dat de meerderheid van de leden van de Groep van Tien het akkoord heeft goedgekeurd en vragen de regering bijgevolg de integrale toepassing ervan, dus niets meer en niets minder", aldus een gezamenlijk persbericht van het VBO, Unizo, de UCM en het Agrofront (Boerenbond, ABS en FWA).
Het is een merkwaardige logica die hier gehanteerd wordt door de patroonsorganisaties en hun vertegenwoordigers in diverse partijapparaten. In theorie zijn ze altijd vol lof als het gaat over het in België gehanteerde model van overleg. Als echter de uitkomst van dat overleg een stokje in de wielen steekt van de plannetjes die het establishment wil uitvoeren, wordt er plots gespierde taal gesproken en is er genoeg onderhandeld. ACLVB en Herwig Jorissen van ABVV Metaal stelden een nieuwe onderhandelingsronde voor maar de patroonsorganisaties willen er niet van weten. Ze vinden dat het tijd is om hun eisen eenzijdig door te drukken.
Tijd voor actie dus
Dat de democratisch façade waarachter de dames en heren van de patroonsorganisaties zich verbergen al snel barsten vertoont als er niet volledig naar hun pijpen gedanst wordt, is nog maar eens duidelijk gebleken aan de hand van dit IPA-verhaal. De patroons zijn na de opeenvolgende loonmatigingen en bevriezingen van de laatste jaren, het Generatiepact, de notionele interestaftrek en de opeenvolgende verlagingen van de zogenaamde patronale lasten een beetje te veel gewoon geworden steeds hun zin te krijgen. Ondertussen heeft die aanpak hen geen windeieren gelegd want dividenden en bonussen worden weer vlotjes uitgekeerd.
Het wordt tijd dat onze boekhouding, die van mensen die van lonen en uitkeringen moeten leven, ook eens een keertje klopt. Vijftien procent van de Belgen is arm en er komen steeds meer gezinnen in de problemen bij het afbetalen van hypothecaire leningen. Wie heel de kwestie louter technisch benadert, zal zich misschien afvragen wat dat allemaal met het IPA te maken heeft. Dat is nochtans heel simpel. Een belangrijk deel van de bevolking verkeert in financiële problemen terwijl bijvoorbeeld de 50 vennootschappen met de grootste fiscale kortingen op een totale winst van 42,7 miljard euro maar 0,2 miljard belastingen betalen. De werknemers hebben in de afgelopen dertig jaar veel ingeleverd ten voordele van bedrijven en kapitaalkrachtigen. “Het aandeel van de werknemers in de koek werd een stuk kleiner”, constateerde belastinginspecteur Marco Van Hees eind vorig jaar. Het aandeel van de lonen in het bruto binnenlands product (bbp) daalde in de eerste negen maanden van 2006 tot 37,2 procent, het laagste peil in twaalf jaar. Tegelijkertijd stegen het bruto-exploitatieoverschot (vooral bedrijfswinsten) en de inkomens van zelfstandigen tot 38 procent van het bbp. Die toename weerspiegelt vooral de hogere winsten van de ondernemingen, die een recordhoogte bereikten.
Maar het is niet genoeg, de concurrentiepositie moet beter en Europa wil dat België een geloofwaardig plan op tafel legt dat in de nabije toekomst voorziet in een begrotingsevenwicht. “Hoe langer en hoe heviger de vakbonden zich verzetten tegen een evenwichtig sociaal akkoord - inclusief een realistische loonnorm - hoe groter de kans dat de index verdwijnt”, dreigt Karel De Gucht in de Gazet Van Antwerpen van 7 februari . Hij verwijst daarmee naar de machtsgreep van Merkel en Sarkozy op de jongste Europese Top in Brussel. Duitsland wil onder meer af van de automatische loonindexering in België. Het is dus geen toeval dat er in het IPA-ontwerp gesproken wordt over aanpassingen aan de automatisch loonindexering.
Het is nu hoog tijd dat de vakbonden de oppositie tegen al deze plannen organiseert en met vastberaden actie en een offensief eisenplatform naar buiten komt. Het moet gedaan zijn toe te geven aan de angst niet meer concurrentieel te zijn met de ons omringende landen, waar men trouwens net dezelfde politiek voert zodat de lonen en werkomstandigheden in heel Europa naar beneden worden gedrukt. Vakbonden zijn voor een sociaal Europa en kunnen dus enkel loonakkoorden aanvaarden die daartoe bijdragen.
