De quote bovenaan, deze bijdrage is van de hand van… Henry Ford. Voor Stephen Odell, de huidige CEO van Ford Europe, lijkt geld echter wel de enige drijfveer. Hij geneert zich niet om ondanks vroeger gedane beloften over werkzekerheid, duizenden te broodroven louter en alleen voor de poen. Hoewel de procedure van de Wet-Renault nog maar net werd opgestart, is het voor iedereen duidelijk dat niets de sluiting nog kan tegenhouden. Het rouwproces is al op gang gekomen. Het journaille vult de krantenpagina’s met achtergrondinformatie, meningen van experts enzovoort. De lamentaties van de politici vullen de gangen van de tv-studio’s. Op het vlak van de argumenten is er voor elk wat wils. Vlaamse werkgevers wijzen met een beschuldigende vinger naar buitenlandse bedrijven, voor de groene jongens en meisjes is het dan weer de schuld van de globalisering en natuurlijk moppert iedereen – de NV-A op kop – over Di Rupo die de loonkost zou moeten verlagen.
In de verwarring was er maar één persoon die het hoofd koel hield, namelijk Meryam Ketir. Gevraagd naar de reden van de liquidatie antwoordde ze: “Je kan in België mensen te gemakkelijk aan de deur zetten”. De nagel op de kop. Het volstaat de procedure van de wet-Renault te volgen en er wordt de werkgever geen strobreed in de weg gelegd. Vandaar dat minister Steven Vanackere in het avondnieuws somber opmerkte dat Odell zich ertoe beperkte om zijn lesje - ingefluisterd door zijn advocaten - op te dreunen. Had hij soms iets anders verwacht?
De sluitingsprocedure die we in België moeten volgen, is zeer elementair. De vakbonden krijgen van de werkgever informatie en kunnen proberen hem gedurende een sperperiode van gedachten te laten veranderen. Wedden dat dit eens te meer niet lukt? Het in gang zetten van de procedure van de wet-Renault is immers in het verleden steeds een kroniek van een aangekondigde dood geweest.
In andere Europese landen zal het uiteindelijke resultaat wel hetzelfde zijn – namelijk sluiting – maar de procedure is vaak veel omslachtiger (waardoor het minder evident is om de deur toe te doen). Ook de terugbetaling van overheidssteun is nauwelijks/slecht geregeld. Het volstaat om het boekje te volgen om de portemonnee niet boven te moeten halen. Het is me dan ook echt niet duidelijk waarom de minister-president steeds verwijst naar juridisch advies als hij weet dat hij toch geen euro belastinggeld zal terugzien.
Zelfs werkgevers die de deur van een levensvatbaar bedrijf willen sluiten, kunnen niet verontrust worden. In Frankrijk daarentegen komt de rechter in een dergelijk geval vaak tussen om stokken in de wielen te steken en een aantal politieke zwaargewichten van o.a. de PS lanceren met de regelmaat van een klok initiatieven om sluitingen te bemoeilijken of te verhinderen. Begin dit jaar diende François Hollande – toen nog net geen president - een wetsvoorstel in “tendant à garantir la poursuite de l’activité des établissements viables” (Assemblée nationale n° 4412 van 28 februari 2012). We zien het in België nog niet zo snel gebeuren dat een politicus van enig kaliber zich hieraan zou wagen, laat staan dat een dergelijk voorstel een kans zou maken om meer te zijn dan een fait divers.
Tot slot nog meer slechts nieuws. Er werd gisteren gespeculeerd - o.a. door een éminence grise van de KULeuven - dat de woordbreuk van Ford de onderneming wel eens veel geld zou kunnen kosten. Ik heb de tekst niet gezien, dus ik kan daar geen zinnige uitspraken over doen, maar het is weinig waarschijnlijk dat Ford zijn overeenkomsten niet dubbel en zelfs driedubbel zou laten checken door gerenommeerde advocatenkantoren. Rekening houdende met het feit dat in geval van beroepsfout deze zelf opdraaien voor de kosten, is het weinig waarschijnlijk dat alles niet waterdicht zou zijn. Ik heb alleszins al veel collectieve arbeidsovereenkomsten gezien waarin de werkgever werkzekerheid garandeert, maar – zelfs niet in kleine lettertjes – een aantal ontsnappingsclausules formuleert. De kans dat ook nu het venijn in de staart zit, is dus zeer groot.
