Op 24 juni 2016 werden – naar aanleiding van een algemene staking tegen de afbraakpolitiek van de regering Michel I – over gans België stakingsposten georganiseerd. In Antwerpen was er o.a. een piket aan de Scheldelaan. Met autobanden en hout werd een vuurtje gestookt. In het verleden werd daarop door de ordediensten meestal flegmatiek gereageerd. Er werden afspraken gemaakt over het verdere verloop van de actie en iedereen hield zich daaraan. Nu werd onmiddellijk het waterkanon en de matrak bovengehaald ; Bruno Verlaeckt (voorzitter ABVV regio Antwerpen) en Tom Devoght (militant) werden opgepakt en ’s namiddags weer vrij gelaten. Het PV werd naar het parket gestuurd dat de zaak verticaal had kunnen klasseren. Maar nee, er werd tot vervolging overgegaan. Bijna 2 jaar later, op vrijdag 13 april werd deze zaak behandeld voor de Antwerpse correctionele rechtbank maar onmiddellijk verdaagd naar 15 juni. Tijd voor een balans.
In de dagvaarding wordt verwezen naar artikel 406 Strafwetboek (Sw.) dat voorziet in straffen tot 10 jaar voor al wie “kwaadwillig het verkeer belemmert”. Dit artikel werd een laatste maal aangepast naar aanleiding van de staking tegen de Eenheidswet in 60-61. Tijdens de parlementaire werkzaamheden werd er toen de nadruk op gelegd dat het niet de bedoeling was om dit artikel te gebruiken tegen syndicale acties.
In 1993 werd alleszins een aantal boeren veroordeeld door de correctionele rechtbank van Gent omdat zij met hun tractoren het verkeer hadden belemmerd toen ze protesteerden tegen een of andere maatregel van de regering. Acties van metallo’s in Tubize waarbij zelfs bulldozers werden gebruikt om de E19 af te sluiten, gaven dan wel aanleiding tot vervolging maar niemand werd op grond van het artikel 406 Sw. veroordeeld (wel op grond van bv. het toebrengen van slagen van passanten die de blokkade wilden negeren). In een persbericht van het ABVV wordt verwezen naar een uitspraak van het Antwerpse Hof van Beroep in 2004 waar deelnemers aan een filterblokkade niet werden vervolgd; als argument werd door de rechtbank aangehaald dat de actie vooraf werd aangekondigd, onderhandeld was met de bevoegde autoriteiten, de politie ter plaatse was en het opzet niet zozeer was om het verkeer te belemmeren dan wel om ruchtbaarheid te geven aan syndicale eisen. Maar zullen ook Verlaeckt en Devoght vrijuit gaan? Wat in hun voordeel werkt, is het feit dat vooral na 2000 de invloed van de grondrechten is toegenomen. Het artikel 6 alinea 4 van het Herziene Europees Sociaal Handvest bv. vooziet in een recht op collectieve actie dat ruimer is dan het stakingsrecht. Komt daarbij nog dat het Europees Hof voor de Rechten van de Mens (EHRM) zich nu ook steeds meer over stakingen en andere acties uitspreekt. Het is uiteraard koffiedik kijken of een rechter artikel 406 Sw. in het licht van de internationale regelgeving gaat interpreteren zodat de gewraakte feiten niet zullen leiden tot een veroordeling.
Als burger hebben wij recht om onze mening te uiten en de staat moet al het nodige doen om dit te faciliteren. Het chargeren tegen actievoerders zonder dat vooraf overleg werd gepleegd, is op zijn minst dubieus. Het Freedom of association Committee (FAC) van de Internationale Arbeidsorganisatie heeft reeds meermaals gesteld dat geweld alleen maar nodig is “where law and order is seriously threatened”. Het is weinig waarschijnlijk dat dit op 24 juni 2016 het geval was.
Een bijkomend punt van kritiek is dat een vakbondsleider werd geviseerd. Er stonden waarschijnlijk enkele honderden militanten ter plekke maar men pikt er de secretaris uit en stelt PV tegen hem op. Dit is vergelijkbaar met de technieken die bezettingsmachten gebruiken. Een notabele wordt aangehouden en geëxecuteerd om een voorbeeld te stellen. Misschien dat de Belgische rechter daar niet zwaar aan tilt maar dat zal wel het geval zijn als deze zaak ooit wordt behandeld door een supranationaal orgaan zoals het EHRM of het FAC.
Er wordt geïnsinueerd dat er politieke druk zou zijn om tot vervolging over te gaan. Toegegeven, de Belgische justitie heeft op dat vlak geen foutloos parcours (remember Fortisgate), maar dit is een te simplistische verklaring. Uiteraard is het de Antwerpse burgemeester die de politie heeft aangestuurd, maar dat verklaart niet alles. Iemand als De Wever is een exponent van een anti-syndicale beweging die al dertig jaar aan de gang is.
Sedert de petroleumcrisis midden jaren zeventig is de vakbond in het verweer. Werkgevers schreeuwen om flexibiliteit wat synoniem is van het afschaffen van het arbeidsrecht en de vakbonden remmen dat af. Vandaar dat alle middelen goed zijn om ze te koeioneren of erger nog, te elimineren. Medio jaren tachtig is dat in een hogere versnelling gegaan door de tussenkomst van de rechter te gebruiken in collectieve conflicten en door een reeks anti-syndicale wetsvoorstellen van hoofdzakelijk de liberale partijen. Door het verdwijnen van de socialisten uit de regering krijgen de rechtse krachten nu vrij baan om over te gaan tot het opkuisen van de arbeidersbeweging. Hierbij worden ze misschien wel (passief) geholpen door een serviele justitie. De zaak Verlaeckt/De Voght illustreert dit treffend. Hopelijk wordt op 15 juni de eer gered.
