De laatste 8 maanden wisselden revolutie en contra-revolutie elkaar snel af in Soedan. Kort na de val van de dictator Omar Al Bashir, viel het leger dat de macht had overgenomen op 3 juli de protesten aan. Die bloedige repressie werd echter overweldigd door nog grotere protesten, die de toepasselijke naam ‘Million March’ kregen.
De overeenkomst
Enkele weken later, begin juli, maakten de Transitional Military Council (TMC, de militaire junta) en de leiding van de revolutionaire protesten, de Forces of Freedom and Change (FFC), bekend dat ze een principeakkoord hadden bereikt na lange onderhandelingen. Die waren kort na de val van Bashir opgestart. Over een paar punten waren de twee kampen er nog niet uit. Welke zouden de bevoegdheden van de nieuwe Soevereine Raad zijn? De TMC eiste ook amnestie voor de daders van de aanval op demonstranten van 3 juni, en wilde haar brutale RSF-milities (Rapid Security Forces) niet opdoeken.
Een maand later, op 2 augustus, werd het nieuws naar buiten gebracht dat ook over deze thema’s tot een akkoord was gekomen. Er zou op 17 augustus een “Grondwettelijke Verklaring” ondertekend worden. Daarop trokken er weer duizenden Soedanezen de straat op om het akkoord te vieren.
Een vergiftigd compromis
In de overeenkomst zijn er afspraken gemaakt om de macht af te wisselen tussen de TMC en de FFC. De Soevereine raad zou de centrale instelling worden waarin 5 burgers, 5 militairen en een 11e compromispersoon die door beide partijen gekozen zou worden. Die ‘compromispersoon’ blijkt echter een gepensioneerde legerofficier te zijn...
Verder zal de raad de eerste 21 maanden voorgezeten worden door iemand van de TMC, en de laatste 18 maanden door een burger. Na meer dan 3 jaar zullen er verkiezingen georganiseerd worden – als deze überhaupt plaatsvinden.
Er zal door de FFC een ministerraad gevormd worden en een vertegenwoordiging komen van 67 procent in het parlement, met de overige 33 procent beschikbaar voor overige oppositie en politieke groepen. In totaal zullen er 300 zetels zijn, waarvan 40 procent gereserveerd voor vrouwen.
Toch zullen alle machtsorganen in handen van de TMC blijven. De veiligheidsdiensten (NISS) zullen rapporteren aan het kabinet en de Soevereine Raad. De RSF-milities zullen onder bevel blijven van de algemeen commandant van de krijgsmacht. Wat er zal gebeuren met de verantwoordelijke RSF-milities voor het geweld van 3 juni, is vooralsnog onduidelijk. Wel is afgesproken om een onafhankelijk nationaal onderzoekscomité op te zetten met hulp van de Afrikaanse Unie. Wat betreft de amnestie voor de TMC-leden van de Soevereine Raad die de moordpartijen aanstuurden, is er besloten dat zij procedurele amnestie krijgen, wat betekent dat zij alleen vervolgd kunnen worden als 2/3 van het parlement daarmee instemt.
Hoewel sommige punten een vooruitgang lijken, is dit een vergiftigd compromis. De militaire kaste is al maanden bezig om de massabeweging te doen verzwakken en te desoriënteren, om de beweging zo definitief in bloed te smoren. Deze deal biedt de TMC de kans om de contrarevolutie legaal voor te bereiden, terwijl de massa’s onder de indruk van een ‘goed akkoord’ gedemobiliseerd worden.
Imperialistische belangen
Net als het vorige regime, werpt de TMC zich op als de ideale partner van imperialistische belangen. Zo kon ze de momenten doorkomen waarop ze erg zwak stonden en de revolutie kalmeren door middel van ‘internationale onderhandelaars’.
Recent linkt de TMC zich steeds openlijker met generaal Haftar in Libië, wiens olievelden nu door 1000 Soedanese soldaten beveiligd worden, zodat die zich in alle rust op de belegering van Tripoli kan richten. Hiervoor hoopt de TMC financiële steun te krijgen van Haftar.
Saudi-Arabië geeft ook financiële steun om de Soedanese economie op te krikken. Saudi-Arabië heeft veel belangen in Soedan, o.a. omdat er duizenden Soedanese soldaten voor zijn oorlog in Jemen gebruikt worden. Een andere buitenlandse belanghebbende is de EU, die al jaren het Soedanese regime, en daarmee de RSF, betaalt om migratie te reguleren namens het Khartoum-proces dat de EU samen met de Afrikaanse Unie heeft gestart.Gemiste kansen
Er waren in juni, in reactie op de repressie, meerdere momenten waarop de oppositieleiders de massa’s naar de overwinning konden leiden. De massa’s hebben ondanks zware omstandigheden een enorme beweging opgebouwd die georganiseerd is d.m.v comités in het hele land. Deze hadden op nationaal niveau aan elkaar verbonden moeten worden, zelfverdedigingscomités moeten vormen en de revolutionaire militairen op moeten roepen om zich bij hen aan te sluiten. Vele gewone soldaten zijn anti-TMC en kunnen gemakkelijk naar de kant van de oppositie gehaald worden, mits de nodige propaganda en het perspectief dat de TMC afgezet zou worden en de legerdiscipline gebroken zou worden. Op deze manier zou het oude staatsapparaat geen middelen meer hebben om macht uit te oefenen.
Dit zou de enige manier zijn om de revolutie te doen slagen en om deze parasieten te verwijderen van alle strategische posities binnen het staatsapparaat, het leger en de economie. Het recent gesloten compromis sluit dit echter uit, en kan leiden tot demobilisatie van de protestbeweging, gevolgd door veel bloedvergieten. Het is nog niet te laat om de revolutie te voltooien, maar dan moet het principeakkoord verworpen worden en de macht overgedragen worden naar de revolutionaire comités.
