Op 10 juli jongstleden werden vijf universiteitsstudenten op een brutale manier vermoord door een bende neofascisten in de hal van een woonblok aan de universiteit van Ife in Nigeria. Wat volgt is een ooggetuigenverslag.
Ik mag van geluk spreken dat ik nog leef en in staat ben dit verslag te schrijven na wat de afgelopen dagen gebeurde. Ook ik had mijn leven kunnen verliezen bij de aanval van de neofascisten, hierbij gesteund door de autoriteiten. De activisten van de Studenten Vakbond (SV) waren hun belangrijkste mikpunt.
Slachtpartij
Zaterdagmorgen 10 juli zagen enkele studenten rond 2 á 3 uur ‘s nachts gemaskerde figuren, volledig in het zwart gekleed, rondlopen op de campus. Ze hadden meteen door dat het leden van een geheime organisatie waren die een aanval voorbereidden. De studenten gingen meteen naar de leiders van de SV en spoorden hen aan tot actie. Spijtig genoeg namen ze de waarschuwing niet ernstig. Ze waren moe omdat de SV de dag voordien een betoging had georganiseerd.
Tegen 4 uur bereikten de verdachte individuen blok 8 in de Awolowo Hall waar de SV gevestigd is. De misdadigers wilden de SV een zware slag toebrengen en de studenten angst inboezemen. Ze vonden eerst een student die lag te slapen in het portaal en jaagden hem zonder aarzelen een kogel door het hoofd. In het portaal slapen komt vaker voor omdat de universiteit weigert meer studentenhomes te bouwen. Vervolgens troffen ze de algemeen secretaris van de SV, George Iwilade, algemeen gekend onder de naam "Africa" in zijn bed. Ook hij kreeg een kogel door het hoofd. Ze maakten de klus af met een bijl om zeker te zijn dat hij dood was. Inmiddels schoten de andere leden van het doodseskader lukraak om zich heen. Toen gingen ze op zoek naar de voorzitter van de SV, Lanre Adeleke, bekend onder de naam "Legacy" en schreeuwden: "Legacy kom te voorschijn, er staat een prijs op je hoofd". Dit riepen ze naar alle activisten die op hun lijstje stonden. Gewekt door het kabaal opende Legacy de deur. Ook hem schoten ze dood. Zijn kamergenoot sprong vanuit de tweede verdieping uit het raam en slaagde erin te ontsnappen.
De gangsters zetten hun jacht op de studenten verder en riepen: "Awo jongens, kom tevoorschijn als jullie durven", "Awo jongens moeten deze school verlaten", "We zullen terugkomen" enz. Gedurende deze raid drongen ze verschillende kamers binnen en schoten op ongewapende studenten. Sommigen werden neergeschoten in de tuin. "Awo jongens" is een term die slaat op de militante studenten die in Awolowo Hall wonen. Soms brengen studentenactivisten gesnapte leden van reactionaire bendes daarheen voor ondervraging over hun activiteiten tegen de studentenvakbond. De plaats boezemt hen schrik in en ze hadden duidelijk uitgekeken naar de dag waarop ze wraak zouden nemen.
Een hels ontwaken
Die nacht sliep ik samen met zeven andere studenten in een eenpersoonskamer in Fajuyi Hall. Rond 4 uur ‘s morgens hoorden we schoten en renden naar buiten. We hadden eerder gehoord dat de bende van de "Zwarte Bijl" van plan was de studentenbeweging van Ife aan te vallen omdat het één van de campussen is waar ze niet openlijk actief kan zijn wegens de traditie die links er heeft opgebouwd gedurende jaren.
Beneden gekomen liep de PR man van de studentenvakbond naar ons toe, schreeuwend dat er mensen vermoord werden in Awolowo Hall. Hij probeerde de studenten te mobiliseren om zich tegen de aanval te verzetten. Tien minuten later hoorden we schoten vlakbij en moesten we ons verstoppen. Sommigen zochten beschutting tussen de beplanting, anderen in kamers en toiletten.
De gangsters forceerden eerst kamer 11 in blok 1. Alle bewoners lagen doodsbang op hun bed, maar ze bleven gespaard. Ze trokken naar de kamer van de financieel verantwoordelijke en een ander bestuurslid van de SV, braken de deur open, maar de twee waren gevlucht. Een student van de kamer ernaast, Eviano Ekelemu, opende de deur om te zien wat er aan de hand was. Ze schoten hem zondermeer in de onderbuik. Hij overleed 20 minuten later in de ziekenboeg van de universiteit. Die morgen vielen in totaal 5 doden. 18 mensen liepen schotwonden op.
Een student was via een bospad naar de nabijgelegen slaapvertrekken van de vrouwelijke studenten gelopen om hen te verwittigen. Hij heeft veel geluk gehad. Hij was immers één van de belangrijkste doelwitten en zag later de gangsters op het pad waarlangs hij gepasseerd was. Het duurde enkele minuten voor ik mezelf terug onder controle had
Mobilisatie
Direct na de aanval volgde een massale mobilisatie. De studenten kwamen in grote getale in vergadering bijeen. Daarna begonnen we een zoekactie naar de leden van het doodseskader. De eerste verdachten waren de autoriteiten van de universiteit zelf. We weten nu wat "onmiddellijke uitsluiting" wegens het voeren van campagnes rond heropname en het recht op onafhankelijke vereniging inhoudt.
Tegen zondag hadden de studentenmilities enkele gangsters opgepakt: één van de moordenaars en een ander lid van hun organisatie. Hun verklaring was schokkend en bracht vice-kanselier Omole in direct verband met de aanslag. Ze vertelden de autoriteiten het licht op groen hadden gezet voor deze aanval met als doel de complete leiding van de SV en andere bekende activisten te vermoorden! Ze wilden hiermee de studenten schrik aanjagen om in de toekomst nog iets te ondernemen tegen de autoriteiten en hun gangsterbendes.
Maar de laffe moordaanslag had het omgekeerde effect. In plaats van te demoraliseren, mobiliseerde ze duizenden studenten, hierbij massaal gesteund door de arbeiders en leerkrachten. De lerarenvakbond ASUU toonde samen met andere vakbonden hun medeleven en zonden solidariteitsverklaringen naar de studentenvakbond.
Massale solidariteit
De "martelaars van 10 juni" werden dinsdag 20 juni begraven op de campus voor de Awolowo Hall. De begrafenis was een emotionele gebeurtenis. 20.000 mensen woonden de plechtigheid bij: studenten, arbeiders, leerkrachten, ouders, marktkramers, journalisten,... Marktkramers uit Ife en omstreken sloten hun kramen en kwamen naar de begrafenis. Ook studentenvakbonden van andere campussen waren aanwezig. Op veel campussen werden solidariteitsbetogingen gehouden en cursussen geboycot. Tijdens de begrafenis was het duidelijk dat de aanwezige arbeiders naar een politiek alternatief op het huidige beleid zoeken.
De protesten waren vooral gericht tegen de doodseskaders. Het voltallig personeel van de universiteit organiseerde solidariteitsstakingen. De steun voor de studenten was zo groot dat de gewone activiteiten gedurende twee weken stillagen. Het personeel organiseerde massale meetings. Hadden de bendeleden geweten dat hun aanval zo’n massale beweging zou uitlokken waren ze er waarschijnlijk nooit aan begonnen.
Het protest was zo sterk dat het Obasanjo-regime op 14 juli besliste Omole af te zetten en snel te vervangen. Toen dit nieuws bekend geraakte brak een gigantisch feest uit op de campus. De Christelijke kerken hielden net een gezamenlijk gebed dat ze abrupt afbraken. Ze trokken in betoging rond de campus en zongen: "Jezus heeft Omole verwijderd!"
Beloftes
De afzetting van Omole is zeer interessant. Zijn twee naaste medewerkers konden hem niet vervangen omdat ze even gehaat zijn als hij. De voorzitter van de schooldirectie die in mei nog reactionaire resoluties goedkeurde, spoorde de directie nu aan samen te werken met de studentenvakbond.
De dag voor de begrafenis was de minister van onderwijs verplicht naar de universiteit te komen om een meeting van 5.000 studenten toe te spreken. In zijn speech sprak hij zich uit voor de heropname van uitgesloten studenten. De nieuwe vice-kanselier was ook aanwezig. De heropname van langdurig uitgesloten studenten is nu enkel een kwestie van tijd. Als de autoriteiten hun woord niet houden gaan ze grote problemen tegemoet.
Op de massameeting werd 30.000 naira opgehaald om de begrafenis te betalen. In totaal bracht de campagne 45.000 naira op. Hieraan kan je de sterkte van de beweging meten. Het was de grootste collecte ooit aan de Ife universiteit. Er waren ook andere geschenken. Een vrouw schonk de vijf doodskisten.
Organisatie
Na de aanval organiseerden we op 14 juli een brede meeting van alle linkse organisaties op de campus voor de oprichting van een eenheidsfront. We brachten er het idee naar voor om een verdedigingscorps te organiseren, naast andere veiligheidsmaatregelen studenteneisen. We stelden duidelijk dat allen die verantwoordelijk zijn voor de aanval vervolgd moeten worden. De bendeleden zijn nu volledig verdwenen uit de universiteit en de omliggende stad.
De studenten staan enorme taken te wachten. Maar met een duidelijk leiding is het mogelijk veel meer te bereiken. Helaas vormen bepaalde mensen in de leiding een bedreiging voor de nabije toekomst. Ze doen niets om de studenten te organiseren en voor te bereiden op een eventuele nieuwe aanval, maar steunen liever op het staatsapparaat. Ze begrijpen niet vertrouwen in de politie zeer gevaarlijk kan zijn. Tijdens de zoektocht naar de moordenaars bleef de politie opzettelijk achter bij het betreden van gevaarlijke plaatsen. De dag voor de begrafenis hoorden we weer het getrommel van de tamtams, een teken van de reactionaire bendes om hun komst aan te kondigen. Het kostte ons heel wat moeite om de politiemannen te overtuigen met ons mee te komen. Toen we het tamtamgeroffel benaderden hield het geluid plots op en weigerde de politie nog verder te gaan. Dit illustreert dat de studenten enkel op hun eigen kracht en de steun van de arbeiders kunnen rekenen.
De gangsterbendes zijn zich nu aan het hergroeperen en smeden plannen voor toekomstige aanvallen, hoewel dit waarschijnlijk nog niet in de nabije toekomst zal gebeuren. Wel sturen ze nog steeds doodsbedreigingen. Een activist kreeg het bericht van zijn ouders dat ze een doodsbedreiging aan zijn adres hadden ontvangen. Ook anderen kregen nieuwe doodsbedreigingen.
De gebeurtenissen aan de Ife universiteit tonen aan hoe veranderlijk de situatie in Nigeria is. Het Obasanjo-regime wil nu conflicten met de studenten vermijden. Zelfs de aftredende militaire regering van Abubakar had duidelijke orders gegeven om alle uitgesloten studenten terug toe te laten. Ze willen geen studentenbeweging provoceren omdat dit kan overslaan op de arbeidersklasse. Omole vertegenwoordigt een vleugel van de heersende klasse (momenteel een minderheid) die geen enkel compromis wil afsluiten en de repressie wil opdrijven. Zijn praktijken veroorzaakten een massabeweging in Ife. Deze gebeurtenissen zijn een duidelijke waarschuwing aan het adres van de heersende klasse van Nigeria. Alle voorwaarden voor een Indonesisch scenario zijn aanwezig. Ze zijn gewaarschuwd.
