De werknemers van de Foshan Honda-fabriek in China dwongen na een staking die begon op 17 mei 35 procent loonsverhoging af. De overeenkomst, die werd bereikt op 4 juni, komt neer op een gemiddelde verhoging van het maandelijks loon met 500 yuan. Een doorsnee arbeider aan de lijn wiens loon voordien 1544 yuan bedroeg, ziet zijn/haar loon stijgen tot 2044 yuan na de loonsverhoging van 32,4 procent. De interimarbeiders, die een groot deel van de beroepsbevolking zijn en een belangrijke rol gespeeld hebben in de staking, maar een veel lager loon ontvangen, krijgen een verhoging van 634 yuan naar 900, een verhoging van meer dan 70 procent.
Dit betekent een belangrijke overwinning voor de werknemers en de eenheid die ze toonden tegenover de repressie van Honda en de officiële ACFTU vakbondsleiding. De pogingen van het bedrijf en de ACFTU-leiding om de staking te breken (pesten van werknemers, het ontslaan van twee stakingsleiders, fysieke aanvallen op werknemers, enz.) zijn mislukt. De staking genoot op nationaal niveau veel sympathie en er was een duidelijk gevaar dat ze zou overslaan naar andere delen van het land.
Een korte staking van de 1000 werknemers bij de Beijing Xingyuche Technology Company, die auto-onderdelen voor Hyundai maakt, werd al snel opgelost toen het bedrijf een loonsverhoging van 25 procent aanbood. De arbeiders waren er zich duidelijk van bewust dat deze fabriek lam leggen een domino-effect op de productie in andere Hyundai-fabrieken zou hebben (zoals in het geval van Honda Foshan). Ook was het een belangrijke stap in het organiseren van een vakbondswerking die ook in verband met andere hangende zaken kan onderhandelen met de bazen.
Wanneer de overheid zag dat repressie de beweging niet kon stoppen, greep ze in op het hoogste niveau om de staking vreedzaam te regelen door middel van aanzienlijke toegevingen aan de werknemers. Honda is actief in China via een joint venture met het Chinese staatsbedrijf Guangzhou Automobile Group. De vice-voorzitter van het bedrijf, Zeng Qinghong, ook een lid van het Nationaal Volkscongres, werd naar de Foshan-fabriek gestuurd om te proberen het geschil bij te leggen.
Nadat ze garanties van hem kregen dat de vertegenwoordigers van de werknemers niet het slachtoffer zouden worden, kozen de werknemers op een democratisch manier een commissie van 16 met een onderhandelingsmandaat om gesprekken met het bedrijf te starten. Ook professor Chang Kai, een topspecialist op gebied van arbeidsrecht, was aanwezig bij de onderhandelingen.
Het bereikte akkoord is een duidelijke overwinning voor de werknemers, maar vooral ook een duidelijke sprong voorwaarts in hun bewustzijn. Zij hebben deze overwinning verkregen door collectieve strijd en via democratisch gekozen vertegenwoordigers. Dit zal zeker een stempel drukken op de toekomst en een inspiratie zijn voor andere groepen arbeiders in heel China, die de discussie over de lessen van de stakingen voeren op tal van internetfora. Een verklaring van het ‘Arbeidersforum’ zegt duidelijk: "We zullen ons best doen om de strijdgeest van de Honda-werknemers te proberen verspreiden over ons vaderland, en de arbeiders van alle fabrieken in China jullie ontembare geest doen voelen." (uit een open brief van steun aan de Honda-werknemers). Dit is ook de reden waarom de Chinese staat veel moeite heeft gedaan om te proberen de brieven van de democratisch gekozen werknemersvertegenwoordigers voor het grote publiek verborgen te houden.
Volgens de argumentatie van de heer Chang zou het bevorderen van de oprichting van een echte syndicale vertegenwoordiging van de werknemers in feite leiden tot een afname van het aantal conflicten en een meer ‘harmonieuze’ relatie tussen arbeid en kapitaal. Onenigheid zou worden opgelost doormiddel van onderhandelingen. Deze ideeën hebben een impact op de werknemers, zoals te zien is in de verklaring die zij hebben afgelegd om hun overwinning te verkondigen: "Alleen met een echt en doeltreffend communicatieplatform tussen de twee partijen kunnen geschillen verder worden voorkomen en harmonieuze relaties tussen personeel en management ontwikkelen." De belangrijkste les die werd getrokken is echter:
"Voor de bescherming van de rechten van arbeiders en het recht op democratische verkiezing van de vertegenwoordigers van de arbeiders hebben de arbeiders van Honda Auto Parts Manufacturing Co Ltd bijna een halve maand gestaakt. Tijdens de staking kregen we steun van zowel binnenlandse als internationale gemeenschappen. De steun heeft een enorme boost gegeven aan het moreel van de arbeiders in hun strijd!"
Zodra de arbeiders hun macht doen gelden en de verbetering van hun omstandigheden eisen, wordt al het gepraat over "redelijke overeenkomsten", "effectieve communicatie" en "harmonieuze arbeidsmanagementrelaties" aan stukken geblazen en zullen arbeiders de weg van de strijd nemen, nu ze hebben geleerd dat de strijd loont.
Volgens een rapport van het Zuidelijke Werknemers Netwerk liepen onmiddellijk na de overwinning bij Honda Foshan 1.000 werknemers van een grote elektronicafabriek in Longhua, Shenzhen buiten en eisten deze een loonsverhoging van 30 procent (van 900 tot 1200 yuan per maand) en vrijaf op zondag. Hun protest werd beantwoord met geweld van bewakers en de lokale politie.
Een ander conflict dat nationaal belangstelling heeft doen ontstaan is dat van duizenden werknemers op een geprivatiseerde katoenspinnerij in Pingdingshan, Henan. Ze zijn in staking sinds het midden van mei. Met 5.000 blokkeren ze de belangrijkste toegangswegen tot de fabriek. De arbeiders protesteerden tegen corruptie tijdens het privatiseringsproces en strijden nu tegen het verlies van rechten en voorwaarden. Op 1 juni werden er zo'n 3.000 politieagenten op afgestuurd om de staking te breken. Twintig arbeidsters werden gearresteerd.
