Zoals gebruikelijk in de eindejaarsperiode trokken meer dan 2 miljard Chinezen naar huis om het Chinese nieuwjaar te vieren. Velen zaten in trage treinen, in overvolle wagons of op de gangen, terwijl ze door China boemelen op reizen die wel 40 uur of meer kunnen duren. Velen van hen hebben hun geboorteplaats - en in veel gevallen hun eigen kinderen en de gepensioneerde ouders die voor hen zorgen - al twee jaar niet meer gezien vanwege de reisbeperkingen naar aanleiding van de pandemie. Het zal voor velen even rusten zijn na een bewogen jaar. Het volgende ziet er niet veel rustiger uit.
Economisch
China was na de bankencrisis van 2008 de drijvende kracht achter de wereldeconomie. Maar nu kijken de burgerlijke economen met toenemende ongerustheid naar de ontwikkelingen in China. In de vrije markten van het Westen kunnen financiële crises plotseling uitbreken, waardoor regeringen en investeerders bij verrassing worden gepakt. In China, waar de staat nog steeds een belangrijke rol speelt in de economie, kan de regering politiek en financieel kapitaal in veel hogere mate gebruiken om een crisis te verzachten of uit te stellen. Dit geeft de schijn van stabiliteit, maar dit is een illusie. Aangezien China de kapitalistische weg is ingeslagen en volledig geïntegreerd is in de wereldmarkt is het onderworpen aan dezelfde wetten en deelt het dus in essentie hetzelfde lot als de rest van de kapitalistische landen.
Één van de belangrijkste factoren die de wereldeconomie van een grote ineenstorting heeft behouden na de bankencrisis van 2008 was de enorme hoeveelheden geld die de Chinese staat in de economie heeft gepompt. Dit liep op tot honderden miljarden dollars, waarvan het grootste deel naar infrastructuur en ontwikkelingsprojecten zoals de Nieuwe Zijderoute ging. Wat we nu zien is het einde van dat model. De Chinese economie vertraagt naar een magere 2,8 procent groei in 2022, het laagste niveau sinds 1990.
Er is altijd aangenomen dat China een jaarlijkse groei van ten minste 8 procent nodig heeft, om de sociale stabiliteit te behouden. Het huidige groeipercentage is daarvoor volstrekt onvoldoende. Een grote economische crisis, veroorzaakt door een instorting van de vastgoedmarkt, zou de weg vrijmaken voor grote sociale onrust.
Het XXe Congres en de macht van Xi
Het is in deze context dat we het 20ste congres van de Chinese "Communistische" Partij, waar Xi Jinping zijn greep op de macht versterkte, moeten plaatsen. Volgens de oude partijregels, zou Xi op dat moment aftreden als leider op dat congres, maar in plaats daarvan streeft hij ernaar leider voor het leven te zijn. Het is geen toeval dat Xi alle macht in zijn handen heeft geconcentreerd. China is een totalitaire staat die een kapitalistische markteconomie combineert met een partijstaat, geërfd van de oude misvormde arbeidersstaat onder Mao Zedong.
Een doorslaggevend deel van de CCP-bureaucratie anticipeert op toenemende instabiliteit, en Xi Jinping is een van degenen die pleiten voor een strengere controle op de samenleving als voorbereiding op sociale explosies. De versterking van Xi's bevoegdheden en die van de CCP in het algemeen weerspiegelen de groeiende tegenstellingen tussen de klassen. Het 20e congres is slechts een vooruitblik op dit proces.
Klassenstrijd
Begin januari, net voor de nieuwjaarsperiode, wasde arbeidersklasse in China verwikkeld in een golf van economische stakingen, protesten en demonstraties.
Er waren twee grote en uiterst militante bewegingen van arbeiders. De eerste in de Foxconn-fabriek in Zhengzhou en de andere in de miljoenenstad Chongqing in het centrum van het land. Daarnaast vonden er elders nog talrijke kleinere collectieve acties plaats. We zagenookhoe bouwvakkers op 15 januari poorten blokkeerden met bouwvoertuigen in Jiujiang; hoe bouwvakkers van de metro spandoeken ophingen om achterstallige betalingen te eisen in Guangzhou, en hoe spoorwegarbeiders soortgelijke slogans riepen in Xinyang. Van de meer dan 180 gevallen van collectieve actie die tussen december 2022 en 17 januari 2023 door het China Labour Bulletin werden geregistreerd, waren de meeste in de bouw.
Perspectieven
China geeft nu elk jaar meer uit aan interne veiligheid dan aan nationale defensie, en verhoogt beide. Xi en zijn kliek zijn zich goed bewust van de enorme gevaren van volksonrust en nemen maatregelen om daarop te anticiperen. Niettemin was hun zeer geavanceerde online controleregime niet in staat om de verspreiding van informatie te voorkomen over de recente protesten, ondanks het feit dat er maar een paar duizend mensen effectief op straat zijn gekomen. Een echte massabeweging vanuit de werkende klasse zou dit systeem meteen blokkeren.
Dat verklaart voor een groot deel de chaotische verplettering van de massale protestbeweging in Hong Kong in 2019. Als de beweging onremd had kunnen uitwaaieren, zou het zich op een gegeven moment verspreid hebben naar het vasteland. De verbluffende omvang van die beweging - voordat het gekaapt en op dood spoor gezet werd door de pro-westerse elite - geeft een glimps van hoe een proletarische revolutie in China eruit zal zien.
Napoleon zei ooit:
"China is een slapende draak. Laat haar slapen, want als ze wakker wordt, zal ze de wereld doen beven."
Er zit veel historische waarheid in die uitspraak maar we moeten een kleine verandering aanbrengen. Het Chinese proletariaat is het grootste en sterkste in de wereld. Het is een slapende draak die op het punt staat te ontwaken. Wanneer dat gebeurt, zal de burgerlijke wereld beven.
