Gedurende de laatste paar weken hebben de westerse media een hysterische campagne gevoerd over de vermeende ‘vervolging’ van de rijkste man van Rusland, Michail Khodorkovsky. Er is heel wat geschreven over ‘de terugkeer van het Sovjettijdperk’, ‘het einde van de democratie’, ‘repressieve maatregelen tegen zakenmannen’ en zo verder.
Dit is het echte gezicht van de zogezegde ‘democratische media’. Wanneer een van hen – een corrupte oligarch die zijn fortuin verdiend heeft door het plunderen van rijkdommen opgebouwd door Russische arbeiders – in de gevangenis belandt, wijden ze pagina’s en pagina’s aan die gebeurtenis. Maar diezelfde media maakten zich niet veel zorgen toen Yeltsin en zijn aanhangers honderden van hun Russische medeburgers doodden in 1993. Meer nog, ze verstopten de omvang van wat er toen gebeurd was vrijwillig voor de massa.
Sindsdien hebben ze de eerste Tsjetsjeense oorlog die in 1995 begon, omschreven als een ‘Russische interne aangelegenheid’ en ze negeerden ook de massale fraude tijdens de presidentsverkiezingen in 1996. Wanneer echter de rijkste man van Rusland gearresteerd werd en naar de gevangenis gestuurd, schreeuwden ze moord en brand over de ‘bedreiging van de democratie’!
Wat ze nog niet willen erkennen is dat de evolutie van Rusland in de richting van bonapartisme niet onder Poetin, maar onder Yeltsin begon. Dan rechtvaardigen ze het met het idee dat het een noodzakelijk kwaad was om ‘de communistische dreiging te bestrijden’. Natuurlijk vormen Poetins manoeuvres geen bedreiging voor het kapitalistische systeem in Rusland. Khodorkovsky is niet de enige miljardair in Rusland, en de meeste van die mensen voelen zich zeer goed onder Poetins heerschappij. Wat Poetin doet is bewegen in de richting van bonapartisme, maar het zal een burgerlijk bonapartisme worden, dat wil zeggen een politiek regime gemodelleerd met het oog op de verdediging van het zich ontwikkelende kapitalistische systeem. Een deel van dit proces kan inhouden dat men klappen gaat uitdelen aan de machtigste oligarchen, maar dat is in geen geval een voorteken van een terugkeer naar een centraal geplande Sovjeteconomie.
Breuk in de CPRF
Gedurende de voorbije dertien jaar vormde de CPRF (Communistische Partij van de Russische Federatie) de enige echte massale oppositie in het land, en zelfs de enige echte partij in Rusland. De andere Russische ‘partijen’ waren tijdelijke, kortstondige organisaties op poten gezet door verschillende zakengroepen of organisaties van de regerende bureaucratie, zoals men nu nog ‘Verenigd Rusland’ of zijn voorganger ‘Rusland Onze Thuis’ heeft (wat eerder een verzinsel is van de bureaucratie dan een echte partij).
Onlangs was er echter een breuk in de CPRF. Een groep bureaucraten van de CPRF weigerde de CPRF-leider Gennady Zyuganov te erkennen en organiseerden een alternatief partijcongres waar ze een andere partijleider verkozen, de gouverneur van het district Ivanvsk, Vladimir Tikhonov. Het is duidelijk voor alle Russische waarnemers dat het Kremlin en Poetin achter deze scheiding zaten. De staatsmedia steunden de groep die afscheidde op verscheidene manieren. De partij stond onder druk van de autoriteiten, en de leiding was gecompromitteerd. Natuurlijk waren diegenen die voor de afsplitsing instonden geen echte communisten met echte kritieken op Zyuganovs revisionisme. Tikhonov wordt voorgesteld als de zogenoemde ‘Rode Gouverneur’. In werkelijkheid is hij in zijn eigen district een welbekende voorstander van het kapitalisme in zijn meest brutale vorm.
Mr. Zyuganov betaalt een prijs voor zijn beleid. Hij betaalt de prijs voor zijn samenwerking op lange termijn met de autoriteiten. Zyuganov had altijd de rol willen spelen van 'His Majesty's opposition' en hij heeft nooit echt een serieuze strijd gevoerd tegen de groeiende kapitalistische macht in Rusland. De Russische heersende klasse heeft echter een zeer kort geheugen. Hun visie is dat het goed is om het soort oppositie van Zuganov te hebben, maar het is zelfs beter om helemaal geen linkse oppositie te hebben.
Dit is vandaag zeker het geval, op een moment dat het regime een van de meest ernstige aanvallen op de Russische werkende klasse plant. De regering plant de schrapping van sociale subsidies voor 20 miljoen Russische gepensioneerden, gehandicapten en oorlogsveteranen en ook om de sociale uitkeringen drastisch in te perken. Nu al komen overal in Rusland duizenden mensen op straat om te protesteren tegen deze ‘hervormingen’. Dit verklaart waarom de Russische bourgeoisie nu meteen de CPRF wil uitschakelen. Wat zou Zyuganov kunnen doen? Hij zou een beroep kunnen doen op de partijmassa, hij zou een beroep kunnen doen op de werkende klasse. Maar hij weigert dit te doen. Hij is een bureaucraat en hij gelooft enkel in de bureaucratie. Hij doet liever een beroep op Lucifer tegen Beëlzebub.
Hij heeft het Russische ministerie van Justitie (wat evenveel betekent als Poetin zelf) gevraagd om te beslissen welk van de twee congressen legitiem was! Dus hebben we nu het belachelijke spektakel dat Poetin manoeuvreert om de CPRF te doen splitsen, en de CPRF-leiders doen een beroep op Poetin om er iets aan te doen!
Sommigen in het Russische linkse landschap zijn vandaag klaar om deze wending te vieren. Hun standpunt luidt: “Het revisionistische monster dat jarenlang de naam van het communisme gediscrediteerd heeft is dood en de mensen zullen naar ons komen!” We hebben hetzelfde gehoord toen de Sovjetunie ineenstortte. Maar het werd geen triomf voor links. Integendeel, het draaide uit op een catastrofe voor links en miljoenen mensen over de hele wereld.
De CPRF is een echte massaorganisatie voor miljoenen Russische werkers en nu is er een poging van Poetin om ze uit te schakelen. Dit is een werkelijk gevaar voor echte democratie. Het is een poging om de werkende klasse te onderdrukken. Zoals in elke splitsing zullen vele activisten verward zijn en de politiek de rug toekeren en zij zullen een verlies zijn voor de linkse beweging. Dit is des te meer het geval wanneer de splitsing niet gebeurt op principiële basis, wanneer het moeilijk is om een verschil te vinden tussen de twee kanten. Poetin weet dat de werkende klasse aan het ontwaken is. Zijn poging om de CPRF te verzwakken heeft één doel in het vooruitzicht: de Russische arbeiders desoriënteren. Hij wil een referentiepunt voor de werkende klasse verwijderen. Natuurlijk zal hij daar niet in slagen. De sterkte van de CPRF ligt niet in zijn huidig leiderschap of in zijn programma. Integendeel, de CPRF blijft sterk ondanks die zaken. Zijn sterkte ligt in het feit dat de arbeiders een partij nodig hebben. Deze fundamentele behoefte betekent dat Poetin niet bij machte zal zijn om de CPRF te vernietigen.
Aan de andere kant bieden dit soort crisissen ons enkele belangrijke lessen. De les die nu geleerd wordt, is dat samenwerking met de heersende klasse en revisionisme zijn prijs heeft. Die prijs zal niet alleen betaald worden door de leiding, maar ook door de massa. Met een woeste aanval vanwege het regime in het vooruitzicht zal de CPRF niet klaarstaan. Het beschikt niet over het revolutionaire programma dat nodig is om deze aanval te beantwoorden.
In de komende periode zullen de meer ontwikkelde arbeiders tot de conclusie komen dat ze een partij nodig hebben, ze hebben de kracht van een massa nodig zoals de CPRF die heeft, maar die moet bewapend worden met een revolutionair programma en vooruitzichten, en met een leiding die deze kunnen realiseren. Als Zyuganov en de CPRF-leiding zich zouden baseren op de werkende klasse in plaats van steeds weer een beroep te doen op het regime, dan zou geen gemanoeuvreer van Poetin de doelen van het regime kunnen volbrengen. Het zou het begin zijn van een nieuwe situatie. De taak is om de leiding van de Russische werkende klasse te transformeren. Met een geschikte leiding zou niemand de Russische arbeiders nog tegen kunnen houden om terug te slaan.
