De Franse en Griekse verkiezingen: de rede in opstand?

Op de wekelijkse afdelingsvergaderingen van Vonk ontmoeten marxisten elkaar om te discussiëren over de actualiteit of maatschappelijke thema’s. Sympathisanten en vrijwilligers met verschillende achtergronden leren er van elkaar en komen tot gedeelde inzichten en voorstellen tot acties. Iedereen die mee wil bouwen aan de marxistische tendens is er welkom. Dit artikel is het verslag van de inleiding van Erik Demeester en de discussie met de kameraden.

De voorbije week stonden de media vol van besprekingen en uitslagen van de verkiezingen in zowel Griekenland als Frankrijk. In sommige programma’s werden de resultaten zelfs simultaan besproken, maar werden ze ook geanalyseerd vanuit een globaal perspectief? We analyseren de uitslagen in beide landen vanuit een socialistisch perspectief.

De Griekse symptomen?

Met heel wat tegenzin organiseerde de regering en de zogenaamde Trojka [1] de verkiezingen in Griekenland. Na de harde lessen in bezuiniging vanuit Europa was volgens sommigen deze verkiezing zelfs een ‘vergissing’. Het resultaat is ronduit spectaculair.

Tot op heden behaalden de traditionele partijen Pasok [2 en Nea Dimokratia [3] altijd samen een meerderheid van 75 tot 90%. Nu sprokkelen beide nog geen derde hiervan bij elkaar (33%). Pasok zakt van 44% in 2009 naar 13% en de Nieuwe Democratie van 33% naar 19%. De partijen voor de ‘soberheidspolitiek’, gedicteerd vanuit Europa, worden ‘afgemaakt’. De meer radicale partijen langs beide zijden van het politiek spectrum boeken forse resultaten. Opvallend is daarbij de opkomst van Syriza [4].

Deze linkse partij wordt meteen de 2^e grootste partij van Griekenland (17%). Syriza is de eerste partij in de volksbuurten en grote steden. Dit duidt op een fundamentele machtsverschuiving. Het succes van de partij is te verklaren door hun programma tegen de patronale soberheidspolitiek en de akkoorden met de Trojka. Fundamenteel is het pleidooi voor de eenheid van links. Dit was ook steeds de houding van de International Marxist Tendency (IMT), waar Vonk tot behoort. In tegenstelling tot wat de media hier vertellen wil Syriza ook niet dat Griekenland uit de Europese Unie stapt.

Opvallend is dat de Communistische Partij van Griekenland stagneert, ondanks de fundamentele machtsverschuiving naar een linkse partij naast de Pasok. Hoe komt het dat deze partij hier geen profijt uithaalt? De partij heeft zich in het verleden (sektarisch) steeds buiten de arbeidsbeweging, vakbond of Indignados, opgesteld. Door geen eenheidsfront te vormen, blijft de partij gestrand op 8,5 %.[5] De partij wil zelfs niet ingaan op de uitnodiging om te onderhandelen met Syriza na de verkiezingen.

Erik Demeester wijst op de totale versnippering van het politieke landschap in Griekenland. 32 partijen maken deel uit van het menu van de kiezer. Opvallend is ook de uitkomst voor de ‘Gouden Dageraad’. Dit is een neonazistische partij die klopjachten op vreemdelingen organiseert en onder andere landmijnen wil laten plaatsen op de Turks-Griekse landsgrens. De partij werd in 1993 opgericht door Nikolaos Michaloliakos en haalde in 2009 de kiesdrempel niet (met een uitslag van 0,23%). Deze openlijke neonazistische partij wordt de zesde partij van Griekenland (7%).

Naast de afstraffing van de soberheidspolitiek, is dus ook de polarisatie tussen links en rechts ongezien. Uiterst rechts scoort samen 20% en uiterst links 27%. Beide resultaten maken deel uit van hetzelfde proces. Dat de Grieken afstevenen op een zware politieke crisis hoeft geen verder betoog. Nieuwe verkiezingen zijn waarschijnlijk onvermijdelijk. Veel slaagkansen zijn alvast niet weggelegd voor een zeer onstabiele regering op basis van nieuwe democratie en Pasok… een explosieve situatie.

De Franse (verkiezings)koorts?

‘La fin de Sarkozy’ zorgden voor heel wat feestvreugde op de ‘place de la Bastille’. Ook in Frankrijk tekenen zich nieuwe machtsverhoudingen af. De socialistische kandidaat François Hollande haalt het met 51, 56% van de stemmen van Sarkozy.[6] Na 30 jaar komt opnieuw een socialist aan de macht in Frankrijk. Jean-Luc Mélenchon, de linkse kandidaat, haalt tijdens de eerste rond een sterk resultaat (11%). Ook Front de gauche, een alliantie tussen de Parti de Gauche (van Jean-Luc Mélenchon zelf), de Franse Communistische Partij en enkele andere kleine partijen heeft hiertoe bijgedragen. Met Hollande haalt de hoop het van de angst.

Hollande, die ijvert voor een solidair Europa, kan echter geen twee meesters dienen. Blijft François Hollande trouw aan zijn achterban of conformeert hij zich aan de wetten van het kapitaal? Merkel en de Times werden al snel na de verkiezingen gerustgesteld. Het establishment dicteert. Hollande mag geen enkele kans krijgen om een ander beleid te voeren dan de opgedragen soberheid. Ook de VRT hielt zich vooral bezig met de vraag hoe de markten gerustgesteld konden worden.[7] Deze zo objectieve media gaven daarmee meteen de waarschuwing op te passen voor de markten. Nochtans heeft een duidelijke meerderheid nu juist tegen de heersende marktlogica gestemd. Europees Commissaris voor de handel Karel De Gucht [8](Open VLD) en Didier Reynders [9] konden de meningen van het patronaat vertolken [10].

De Franse presidentsverkiezingen kunnen bij de volgende parlementsverkiezingen een rol spelen. Mogelijks wordt de rechtse meerderheid vervangen waardoor links opnieuw aan zet is in Frankrijk. Front De Gauche en Hollande kunnen samen opnieuw perspectief bieden voor de massa’s in Frankrijk en de rest van Europa. Vonk meent dat de verkiezingen een belangrijke etappe vormen. Links kan opnieuw vooruitgaan en de strijd aangaan tegen de burgerij maar het ‘systeem’ blijft aan zet. De verkiezingen in zowel Frankrijk als Griekenland zijn symptomen van een zelfde ziekte, die ‘kapitalisme’ heet.

Ben je ook verontwaardigd?

Bouw mee aan een andere wereld en neem vrijblijvend contact op met Vonk.