De nipte overwinning van de conservatieve Nea Democratia in de wetgevende verkiezingen zorgde niet voor uitbundig enthousiasme in Griekenland. Slechts een tiental ND-aanhangers vierden feest op het Syntagmaplein. De beurzen wereldwijd waren uitbundiger dan de Grieken met dit resultaat. De financiële markten openden met winst vandaag en de euro klom naar het hoogste niveau in een maand. Tegen de middag was dit effect echter al uitgewerkt en klom de rente die Spanje moet betalen op zijn schuld naar een nieuw record. “Zondagavond overheerst de verslagenheid (met dit kiesresultaat, n.v.d.r.) in Athene”, noteert de verslaggever van De Standaard. “Een regering van Nieuwe Democratie en PASOK staat voor de Grieken gelijk aan de falende corrupte machtskliek, die zich vastklampt aan de macht.”
Nea Demokratia, de conservatieve partij, is er in geslaagd om een belangrijk gedeelte van de rechterzijde rond zich te verenigen. ND haalt 10 procent meer stemmen dan in de eerste stembusslag van 6 mei. Met 29,66 procent van de stemmen strijkt de partij ook de bonus van 50 zetels op, die volgens het Griekse kiesstelsel toekomt aan de grootste partij. Maar 129 zitjes in het parlement zijn onvoldoende om een meerderheidsregering te vormen. Een overwinning kan ND dit resultaat niet noemen. In 2009 haalde ND nog 33,4 procent.
Syriza versterkt aanzienlijk haar positie met 26,89 procent van de stemmen. Syriza doet hiermee een sprong van 10 procent tegenover 6 mei en vervijfvoudigt haar electorale steun sinds 2009. Belangrijker nog is dat de linkse partij nu de eerste politieke formatie is onder de jongeren, de dertigers en veertigers. Ouderen, ouder dan 55 jaar, kiezen vooral voor ND. Syriza is ook de belangrijkste partij geworden onder de arbeidersklasse en in de volkswijken. Het Griekse politieke spectrum is vandaag meer gepolariseerd dan ooit met links dat zich rond Syriza organiseert en rechts dat wanhopig samenklontert rond ND.
Dit is een zeer behoorlijk resultaat voor Syriza, maar onvoldoende om een linkse regering te vormen die de schuld kwijtscheldt, de banken nationaliseert en de bezuinigingsmemoranda naar de prullenmand stuurt. Zelden heeft een linkse partij zo veel hysterie en leugens over zich heen gekregen als Syriza vandaag. Dit zowel in eigen land als in het buitenland. Op de Franstalige RTBF stelde een ‘objectieve’ journalist zondagmiddag dat “een stem voor het radicale Syriza het land al toeterend naar de afgrond doet rijden”. Deze angstcampagne heeft een gedeelte van de bevolking dat bijvoorbeeld haar inkomen haalt van de overheid (pensioen, ambtenaren) verwijderd van Syriza. Zij vreesden voor hun inkomen, zodra de memoranda worden verworpen en de leningen aan Griekenland stopgezet.
Syriza heeft er gisteren duidelijk voor gekozen om elk voorstel tot coalitie met ND en de PASOK af te slaan. In de oppositie staat Syriza veel sterker op voorwaarde dat de coalitie zich omvormt tot een partij met democratisch intern debat en zich inplant in de scholen, bedrijven en wijken. Steven Van Ackere, federaal minister van financiën, leek dat ook te beseffen toen op Radio 1 deze morgen waarschuwde voor de ‘grote schaduw van Syriza’ over het regeringsbeleid in Griekenland, want ze hebben toch ‘een grote zege’ behaald.
De PASOK glijdt verder de electorale dieperik in. Met 12,28 procent doet de sociaaldemocratische partij het nog slechter dan op 6 mei. Toen haalde ze nog 13,18 procent. Een pijnlijke val. Twee en een half jaar geleden haalde de PASOK nog 43,92 procent. Van 3.012.542 stemmen in 2009 viel de PASOK naar 835.000 op 6 mei en vandaag naar 755.766 stemmen.
De communistische partij KKE haalt slechts 4,5 procent. Bijna een halvering van de score zes weken geleden. Op 6 mei haalde ze nog 8,48 procent van de stemmen, een zeer lichte stijging met 0,94 procent. Op een moment dat honderdduizenden Grieken politiek naar links opschuiven is de KKE helemaal niet in staat te groeien. Integendeel, dit resultaat is een debacle. De vooraanstaande rol die veel KKE-militanten hebben gespeeld in de algemene stakingen tegen het soberheidsbeleid, kreeg geen politiek verlengstuk. Dit is in de eerste plaats te wijten aan het sektarisme van de leiding van de KKE die stelselmatig elk bondgenootschap met andere linkse krachten, Syriza in de eerste plaats, heeft geweigerd. Nu betaalt de KKE hiervoor een zware prijs. Maar de hele linkerzijde betaalt hiermee een prijs. Mochten KKE en Syriza naar de verkiezingen zijn gegaan met een gemeenschappelijk platform voor de vorming van een linkse regering, dan hadden ze die kunnen winnen. Er is dringend een koerswijziging nodig voor de KKE. KKE-militanten doen er best aan om te eisen dat hun partij de weg vindt naar een echt leninistische politiek, voor een linkse regering met een socialistisch programma, voor de politiek van het eenheidsfront.
De neonazi’s van Gouden Dageraad bevestigen hun resultaat van zes weken geleden. Toen haalden ze 6,97 procent, nu 6,92 procent. Ze blijven een gevaar vormen voor migranten en linkse organisaties. Naast effectieve straatmobilisatie tegen hun gewelddadige aanvallen moet de linkerzijde een alternatief aanbieden dat de sociale voedingsbodem van de neonazi’s onderuit haalt.
Nu zal ND proberen een regering te vormen met de PASOK om als getrouwe schoothondjes van de Europese banken en instellingen het brutale soberheidsbeleid verder te zetten. De voorzitter van de EU, Van Rompuy, toonde zich in een videoboodschap opgelucht en optimistisch nu ND en PASOK over een parlementaire meerderheid beschikken. Sommigen spreken nu over een spreiding van de bittere maatregelen die Griekenland worden opgelegd.
De leider van ND, Samaras, kondigt ook aan dat hij de voorwaarden voor de toekenning van de leningen wil heronderhandelen. Veel marge zullen de banken en de Europese kapitalisten hem niet geven. Het zullen in de eerste plaats kunstmatige aanpassingen zijn. Indien de EU en de banken denken dat er nu een meerderheid bestaat in Griekenland voor hun beleid, dan vergissen ze zich. Opnieuw op Radio 1 maakte onze minister van Financiën “een kanttekening bij het Griekse kiessysteem dat de grootste partij - nu de conservatieve Nea Dimokratia - 50 extra zetels in het parlement geeft. Zonder die ‘buitenissige regel’ zou er vandaag geen meerderheid voor hervormingen zijn”, aldus Vanackere.
De volgende regering van ND en PASOK zal een crisisregering zijn die over geen echte democratische legitimiteit beschikt, in tegenstelling tot wat onze media ons willen doen geloven. In de praktijk wordt het opnieuw een regering van de Trojka (Europese Centrale Bank, de Europese Commissie en het Internationaal Monetair Fonds). Het is zeker niet uit te sluiten dat er binnen een jaar opnieuw verkiezingen plaatsvinden. Ondertussen ligt de bal in het linkse kamp en vooral buiten het parlement.
De weg vooruit is om enerzijds Syriza uit te bouwen, in te planten in de volkswijken en de zwakke punten in het programma weg te werken (zie interview Interview Stamatis Karagiannopoulos: "Als de Europese kapitalisten erin slagen om hun programma in Griekenland toe te passen, zullen ze het overal proberen). Anderzijds moeten de basismilitanten van de KKE aan hun leiding een drastische koerswijziging opleggen naar eenheid in actie met Syriza en andere vakbonden. In Griekenland worden alle linkse programma’s en methodes meedogenloos op de proef gesteld. De arbeidersbeweging bevindt zich in Griekenland voorop in de strijd tegen het kapitalisme. In de mate dat de crisis van het kapitalisme blijft uitzaaien (zoals vandaag naar Spanje en Italië), zullen er zich daar ook Griekse toestanden voordoen. Meer een meer mensen zullen beseffen dat, indien we komaf willen maken met die brutale soberheid, we het kapitalisme zelf moeten omverwerpen.
