Door de dagelijkse taferelen op TV van wenende Kosovaarse kinderen en vrouwen, uitgeputte bejaarden, chaotische toestanden in vluchtelingenkampen en gruwelverhalen over etnische zuiveringen zal geen zinnig mens ontkennen dat "hiertegen iets moet gedaan worden". Overal te lande organiseren vrijwilligers van diverse organisaties geld- en voedselophalingen voor Kosovaarse vluchtelingen en er is een heel mediacircus op gang gekomen, waarbij zelfs TV1 en VTM voor het eerst een gemeenschappelijke "Kosovoshow" op touw zetten. Bij dit hele gebeuren wordt nauwelijks een woord gepiept over de honderden onschuldige Serviërs die sneuvelen onder de bombardementen. En geen zinnig mens kan ontkennen dat die bombardementen een averechts effect hebben uitgelokt. Milosevic heeft de Navo-aanvallen gebruikt om Kosovo etnisch te zuiveren van de Albanezen. Om het met de woorden van Tacitus (Romeins geschiedschrijver, leefde van 55 tot 118) te zeggen: "ze creëren een woestijn en noemen het vrede."
De leugenmachine van de Navo
Het eerste slachtoffer bij elke oorlog is de waarheid. Dagelijks krijgen we regelrechte Navo-propaganda te slikken die erop gericht is de publieke opinie achter de oorlog tegen Joegoslavië te krijgen. Raymond Detrez, auteur van 'Kosovo, De uitgestelde oorlog' in Humo: "Zuiver op de graat is de alliantie in ieder geval niet. Het valt me op dat er stevig wordt gelogen: Albanese intellectuelen die eerst werden vermoord, blijken enkele dagen later weer springlevend te zijn, en de Navo lijdt allicht ook grotere verliezen dan ze toegeeft. (...) Een heleboel berichten blijken onjuist te zijn, maar ze worden zelden gecorrigeerd".
De Navo zit geen sikkepit in met het lot van de Kosovaren. Nog nooit is deze westerse militaire alliantie opgetreden om onderdrukte volkeren te helpen. In Rwanda stonden ze met gekruiste armen toe te zien op de slachting van een miljoen Tutsi's. Turkije onderdrukt de Koerdische minderheid op een even schandalige wijze als Milosevic de Albanezen, maar tegen deze Navo-bondgenoot wordt uiteraard niets ondernomen. En laten we niet vergeten dat in augustus '95 de Navo geen vin verroerde toen het Kroatische leger 500.000 Serviërs verdreef uit Krajina, waarbij 14.000 doden vielen. Waar was de solidariteitscampagne toen? Ook blijven de media stil over de wreedheden van het UCK tegen zowel de Servische minderheid in Kosovo als tegen etnische Albanezen die hun strijd voor onafhankelijkheid niet steunen.
Het militaire optreden van de Navo beoogt slechts één doel en dat is het uitbouwen van een basis in dit strategisch gebied van Europa, dat een poort vormt naar het Nabije en Midden-Oosten. Milosevic, die de VS bij de onderhandelingen van Dayton nog bestempelden als "boodschapper van de vrede" en een "stabiliserende factor in de Balkan" is vandaag een "nieuwe Hitler", een nieuwe "Saddam Hoessein". Natuurlijk is deze Servische politicus een opportunistische dictator, maar zijn positie is dankzij de bombardementen nooit sterker geweest. Vojin Dimitrijevic, voormalig vice-voorzitter van de Mensenrechtencommissie van de VN en professor internationaal publiek recht aan de universiteit van Belgrado in De Morgen van 2 april: "Mensenrechtenorganisaties in Servië zien de beslissing van de Navo "om geweld te gebruiken voor humanitaire doeleinden" als het ultieme teken van bankroet van het Amerikaans en Europees beleid ten opzichte van Kosovo en niet als een onvermijdelijke zet nadat alle inspanningen waren uitgeput. (...) Ik vrees dat het enig duurzaam resultaat van de onverklaarde oorlog een permanente noodsituatie zal zijn, waarin de verwarde meerderheid haar steun voor het regime van Milosevic zal vernieuwen..."
Volharden in de boosheid
De Navo bestookt uit humanitaire overwegingen heel Joegoslavië met bommen en kruisraketten, waarbij volgens de Joegoslavische autoriteiten drie weken na de bombardementen reeds 1000 burgers gedood werden. Sommige incidenten waren zo flagrant dat zelfs de Navo ze moest toegeven, maar ja, "ongevallen zijn onvermijdelijk" en daarbij, "het is allemaal de schuld van Milosevic". Ondertussen zijn het de schrijnende beelden van Kosovaarse vluchtelingen die de media domineren. Niemand kan de terreur ontkennen van het Milosevic regime tegen deze mensen. Maar niemand kan ook ontkennen dat die terreur enorm is opgedreven sedert de bombardementen begonnen, evenals de "humanitaire catastrofe" die eruit volgt.
De VS zijn er na zeven jaar bombardementen in Irak niet in geslaagd de militaire machine van Saddam Hoessein te vernietigen, noch de dictator uit het zadel te lichten. Nu voeren ze dezelfde "campagne" tegen Milosevic, met hetzelfde resultaat. De "Nieuwe Wereldorde" betekent enkel dat de VS hun wil willen opleggen aan de rest van de wereld, desnoods met militaire middelen.
Wie daaraan twijfelt moet zich enkel de volgende vraag stellen: indien de militaire campagne zo'n overduidelijke mislukking is (van de drie doelstellingen werden precies de omgekeerde resultaten bereikt), waarom volharden ze dan hardnekkig in de boosheid? Wanneer Clinton de vraag krijgt voorgeschoteld wat de Navo zal doen indien de bombardementen niet het beoogde resultaat bereiken blijft hij opmerkelijk stil, of luidt het antwoord: nog meer bombarderen. Minister van Buitenlandse Zaken Albright had erop gerekend dat Milosevic na een korte bommencampagne terug aan de onderhandelingstafel zou verschijnen. Nu refereert Clinton aan de Tweede Wereldoorlog en bereidt hij de publieke opinie voor op een lange "bommencampagne", desnoods vier jaar! Een dergelijk scenario lijkt politiek onhaalbaar, zodat in de logica van de huidige escalatie steeds meer stemmen opgaan om uiteindelijk toch grondtroepen te sturen. Maar eerst moet het land volledig platgebombardeerd zijn om de weerstand van het Joegoslavische leger maximaal te breken. Officieel blijven de Westerse politieke leiders ontkennen dat ze van plan zijn om grondtroepen te sturen. Ook zij begrijpen dat dit grote binnenlandse problemen zal veroorzaken, eens de lijkzakken terugkomen. Joegoslavië zou een nieuw Viëtnam worden, maar dan in het hart van Europa. Maar het is niet uitgesloten dat de Navo zal meegezogen worden in een grondoorlog. Het conflict dreigt te escaleren naar Albanië en Macedonië, waar tienduizenden Navotroepen gelegerd zijn. Bovendien kan de Navo zich geen gezichtsverlies permitteren. Het getuigt van een grenzeloze stupiditeit en arrogantie dat Clinton en co dachten dat Milosevic zo snel zou toegeven. De Albanese Kosovaren betalen nu een bloedige prijs voor de misrekening van de Navo.
Protest
Terwijl in België betogingen tegen de oorlog in de eerste weken botweg verboden werden (leve onze Westerse democratie), zijn in vele Westerse landen massale protesten aan de gang. De berichtgeving hierover is vrijwel onbestaande. In Joegoslavië zelf is de beweging tegen de oorlog uiteraard het sterkst. Duizenden arbeiders vormen menselijke schilden om hun fabrieken te beschermen tegen bombardementen. Anderen bezetten massaal bruggen en andere strategische punten. Ook de hevigste tegenstanders van het Milosevic regime hebben zich achter hun regering geschaard tegen de Navo-agressie. Maar de anti-oorlogbeweging heeft zich ook uitgebreid naar Duitsland, Oostenrijk, Zweden, Spanje en veel andere landen. De grootste betogingen vonden plaats in Italië en Griekenland, waar de regeringen onder enorme druk komen te staan wegens hun betrokkenheid in het conflict. Een van de grootste betogingen was te zien in Skopje, hoofdstad van Macedonië, waar de Amerikaanse ambassade massaal werd bestormd. In Rusland spreekt 93% van de bevolking zich uit tegen het Navo-optreden. Rusland heeft voor het eerst oorlogsschepen gestuurd naar de Adriatische Zee, iets wat zelfs gedurende de Koude Oorlog ondenkbaar was. De tussenkomst van de Russen is een gevaarlijke ontwikkeling en een belangrijk keerpunt in de relaties tussen Rusland en het Westen.
Het feit dat de kans op een uitgebreide Balkanoorlog vandaag zeer reëel is illustreert de nieuwe situatie die vandaag bestaat op wereldschaal. We zijn niet alleen op vlak van de economie, maar ook op dat van politieke en internationale verhoudingen een periode van extreme instabiliteit ingetreden. De naoorlogse periode van economische groei en stabiliteit ligt definitief achter de rug. De huidige oorlog op het Europees continent is hiervan de meest treffende illustratie.
Escalatie
Momenteel is de westerse troepenopbouw volop aan de gang. Ook België stuurt steeds meer soldaten naar Albanië, ten einde vluchtelingenkampen op poten te zetten en de Kosovaren zoveel mogelijk in Albanië en Macedonië te houden. De Albanese regering heeft in feite de Navo volledig vrijspel gegeven op haar grondgebied. Albanië lijkt dan ook het land bij uitstek om als uitvalbasis te dienen voor het sturen van grondtroepen in Kosovo. Milosevic bereidt zich hierop voor. Volgens Kosovaarse getuigen is Kosovo een niemandsland aan het worden, volgestouwd met Joegoslavische soldaten.
De VS willen 2000 troepen inzetten in Albanië voor hun raketaanvallen. Dit alleen al is voldoende om Albanië volop in het conflict te betrekken. Ook de honderdduizenden vluchtelingen in Albanië hebben de situatie dramatisch veranderd. De Democratische Partij van ex dictator Berisha eist van de Albanese regering dat ze Servië de oorlog verklaart. Indien dit gebeurt is het hek van de dam. Albanië heeft een militaire alliantie met Turkije. Turkse hulp aan Albanië zou de Griekse regering ongetwijfeld nopen tot steun aan haar traditionele bondgenoot Servië. In het Westen van Macedonië leven 750.000 Albanezen. Samen met de miljoen Kosovaarse Albanezen die nu grotendeels verjaagd zijn en de 3,2 miljoen Albanezen in Albanië zelf vormen ze een basis voor een groter Albanië. Dit is trouwens de reden waarom de Westerse alliantie een onafhankelijk Kosovo nooit hebben zien zitten, omdat dit de deur zou openen naar een Groter Albanië. Vandaar de uitspraak van Willy Claes in o.a. De Standaard van 9 april: "Kosovo heeft onvoldoende mogelijkheden om te functioneren als een moderne staat." En verder: "Bovendien schep je een precedent: andere etnische minderheden zouden in de verleiding kunnen komen om hun onafhankelijkheid met de wapens af te dwingen." Inderdaad, de Serviërs in Macedonië, Montenegro en Bosnië vormen de basis voor een Groter Servië, Griekenland wil zijn invloed uitbreiden naar de Griekse minderheid in Macedonië, ook Turkije koestert plannen voor een groter Turkije, wat van de Balkan een tijdbom maakt die elk ogenblik kan ontploffen.
Maar de belangrijkste verantwoordelijke voor de huidige chaos is het Westers imperialisme. Duitsland steunde actief de afsplitsing van Kroatië en Slovenië van het voormalige Joegoslavië, terwijl de VS met de huidige interventie hun invloed binnen de Balkan proberen op te bouwen met als eerste resultaat dat Kosovo in vlammen opging. Indien ze volharden in de boosheid, zal het vuur zich uitbreiden tot de hele Balkan. Het sturen van grondtroepen maakt een dergelijke ontwikkeling onvermijdelijk. Het zou uitmonden in een niet te stoppen escalatie, zonder de minste garantie tot succes. De enige zekerheid is dat er langs beide zijden massaal doden zouden vallen. De arbeidersbeweging moet zich met hand en tand verzetten tegen een dergelijke ontwikkeling en ook eisen dat de bombardementen onmiddellijk worden stopgezet.
Deal met Milosevic?
De Navo wil dat de Kosovaren terugkeren naar hun huizen en dat de Servische troepen zich terugtrekken uit Kosovo. Kosovo zou dan een protectoraat worden "beschermd door de internationale gemeenschap". In feite vragen ze Milosevic dat hij zou instemmen met het aanvaarden van de dictaten van de Navo en dat Kosovo een imperialistisch garnizoen zou worden in de Balkan. Indien hij deze voorwaarden zou accepteren, zou dit waarschijnlijk leiden tot zijn omverwerping door nog extremere nationalisten. En zelfs indien dit niet zou gebeuren zou de overgrote meerderheid van de Kosovaren niet wensen terug te keren zolang Milosevic in het zadel zit. Velen zouden hun huizen platgebrand of gebombardeerd terugvinden, evenals de fabrieken waar ze werkten.
Veel progressieven en militanten van de vredesbeweging zoeken hun heil bij de Verenigde Naties om de problemen op te lossen. Misschien zou een bezettingsleger bestaande uit troepen van "brave Navolanden" zoals Portugal en Griekenland, versterkt met bijvoorbeeld Russische en Indische troepen aanvaardbaarder zijn voor Milosevic. Hierbij gaan ze evenwel voorbij aan twee fundamentele zaken. Ten eerste is de VN in realiteit de ON, de Onverenigde Naties, een impotente praatbarak. Het verzet van Rusland en China om te interveniëren in Kosovo dwong de VS trouwens rechtstreeks via de Navo op treden. Ten tweede willen de Amerikanen een rechtstreekse controle over de Balkan en zijn ze niet bereid de positie die ze aan het opbouwen zijn uit de handen te geven, zeker niet aan de Russen.
Onafhankelijke klassenpositie
Onder Tito scheen het nationaliteitenprobleem binnen de Joegoslavische republiek althans gedeeltelijk opgelost. De crisis van het stalinisme, gecombineerd met de westerse bemoeienissen zijn de hoofdverantwoordelijken in de huidige golf van nationalistisch en chauvinistisch vergif. Toch is het potentieel voor solidariteit tussen arbeiders van verschillende godsdiensten en nationaliteiten noch abstract, noch utopisch. Een duurzame oplossing van het conflict kan trouwens enkel daarop gebaseerd zijn. De geschiedenis van Joegoslavië is rijk aan dergelijke voorbeelden. Gedurende de Tweede Wereldoorlog roeiden de Kroatische Ushtashes miljoenen Serviërs uit. Toch was het de verenigde oppositie van de Partizanen die de fascisten versloeg en de basis legde voor een Joegoslavische federatie. Dit was alleen maar mogelijk door een verenigde beweging van de arbeidersklasse voor de omverwerping van het kapitalisme.
De enige hoop op een duurzame oplossing blijft ook nu liggen in een verenigde strijd van de arbeidersklasse doorheen de hele regio voor de omverwerping van het kapitalisme en de introductie van een arbeidersdemocratie. De Balkan is een lappendeken van nationaliteiten en vermenging van volkeren. Dat kunnen we trouwens dagelijks zien aan de Kosovaren die onderdak vinden bij familie in Macedonië, Albanië of Montenegro. De eis voor "zelfbeschikking" in een dergelijke context is regelrechte waanzin, waarvan de logische consequentie etnische zuivering en oorlog is. Het recht op zelfbeschikking zoals gepropageerd door Lenin is geen absoluut recht, maar ondergeschikt aan de algemene belangen van de arbeidersklasse en de wereldrevolutie. Om doorheen het nationalistisch vergif te snijden is het noodzakelijk te strijden voor een socialistische federatie van de Balkan met volwaardige autonomie voor elke nationaliteit. Voor de omverwerping van Milosevic hebben de Kosovaren nood aan solidariteit met de Servische arbeiders, die door de acties van het UCK en de Navo enkel dichter in de armen van de dictator worden gedreven. De kwestie van wie Milosevic omver gooit is niet van secondair belang. Indien de arbeidersbeweging in Servië niet met hem afrekent, kan hij vervangen worden door nog meer reactionaire elementen zoals Seselj. De arbeiders, boeren en studenten van Kosovo tonen zich bereid te sterven voor de bevrijding van hun land. Maar hun beweging heeft geen programma, politiek en strategie om te overwinnen. Hun illusies in de Navo, VS en EU zijn totaal ongegrond, evenals hun illusies in de 'markt'. Ze moeten maar over de grens kijken om te zien wat de markt heeft aangericht in Albanië!
De grenzen die de voormalige staten van Joegoslavië van elkaar scheiden, evenals die met Albanië en andere Balkanlanden zijn volledig reactionair. In plaats van nog meer grenzen te trekken, moeten de banden en onderlinge samenwerking juist nauwer aangehaald worden. Dit geldt voor alle volkeren in de regio: Kosovaren, Serviërs, Kroaten, Grieken, Bosniërs, Macedoniërs enzovoort, allen uiteengerukt door willekeurige nationale grenzen waarover ze moeten waken als dolle honden die vechten om een been.
Is het naar voren schuiven van een politiek van klassensolidariteit en internationalisme in de Balkan dan zo utopisch? Wat dan met de haat die ontketend werd door de etnische zuiveringen en slachtpartijen? Dit laatste verhinderde niet dat na de Tweede Wereldoorlog Serviërs en Kroaten gedurende decennia in harmonie samenleefden, op een ogenblik dat de genationaliseerd economie jaarlijks met 10% groeide...
De nationale kwestie is in laatste instantie een kwestie van brood. Enkel een democratisch geplande economie kan de basis leggen voor een harmonieuze vermenging van de volkeren in een democratische socialistische federatie van de Balkan, verbonden aan een Socialistische Verenigde Staten van Europa en een Democratisch Socialistisch Rusland.
