Bertold Brecht, de grote voorvechter van het politieke toneel, wilde zijn publiek wakker schudden, uit hun comfortzone halen en doen nadenken. Het was niet langer de bedoeling dat je je zou vereenzelvigen met de held en jezelf zou verliezen in de illusie. De vervreemding van het vanzelfsprekende zou volgens hem leiden tot de broodnodige reflectie op de maatschappelijke realiteit. Kunst en maatschappijkritiek gingen hand in hand. Vanaf de jaren 70 tot midden 80 van de vorige eeuw maakte het politieke vormingstheater ook opgang in Vlaanderen. Denken we maar aan Het Trojaanse Paard, Vuile Mong en De Vieze Gasten en de onvolprezen Internationale Nieuwe Scène. Voor de jongere lezers: op You Tube zijn sterke staaltjes van hun kunnen terug te vinden.
Alles komt terug, ook in het theater: fervente toneelliefhebbers konden de voorbije periode genieten van een heropleving van stukken met een politieke boodschap. Gelukkig voor ons wordt er meestal beregoed gespeeld!
Johan Heldenbergh speelt Karl Marx
Een overvolle theaterzaal die minutenlang applaudisseert wanneer Johan Heldenbergh een vurig pleidooi houdt tegen het hedendaagse kapitalisme, dat overkomt je niet elke dag. In de regie van theatermaker en filosoof Stefaan Van Brabandt kijkt Marx terug op zijn bewogen leven. Geen enkele filosoof heeft een grotere stempel op de wereldgeschiedenis gedrukt dan de belangrijkste denker van het socialisme en communisme. Waarin heeft hij gelijk gekregen? Waarin heeft hij zich vergist? Is zijn filosofie vandaag nog steeds relevant en bevrijdend? Johan Heldenbergh zet een indrukwekkende prestatie neer, hij maakt van Marx een doorleefd personage, geen icoon die moet aanbeden worden. Alles staat of valt met de geloofwaardigheid van een acteur. Johan Heldenbergh is zeker niet aan zijn proefstuk. Hij debuteerde met het toneelstuk “John Massis”, een striemende aanklacht tegen het Vlaams Blok. Hij regisseerde ook de film “Schellebelle”, een parabel over de eerste wereldoorlog waar alle inwoners van het dorp in meespeelden.
Om het met de woorden van Stefaan Van Brabandt te zeggen: “Dit is geen vrijblijvende voorstelling. In het licht van de nakende verkiezingen wordt het natuurlijk extra beladen. Marx zou zeggen dat politici managers geworden zijn in dienst van het bedrijfsleven, in plaats van leiders met idealen en waarden in dienst van de wereld en de mensheid.” Niet te missen! Het stuk ging reeds in januari in première, maar zal zeker hernomen worden gezien we in 2018 het 200ste geboortejaar van Marx herdenken.
Oogst van de wrok
Luk Perceval bewerkte de roman van John Steinbeck “De druiven der gramschap” tot een hedendaags verhaal over immigratie en hoe ermee om te gaan. Tot zover de perstekst van het NTGent die het stuk opvoerde in de Bourla te Antwerpen. Op het toneel zien we op een tapijt van gedroogde bladeren onderbelichte figuren die zich strompelend voortbewegen. Enkelen sleuren houten voorwerpen met zich mee. Op gezette tijdstippen wordt er rook op het toneel en ongelukkig genoeg ook in de zaal geblazen. We zitten in een ware verduistering en moeten meer vermoeden dan zien wat er eigenlijk op het toneel gebeurt. Luk Perceval heeft een internationale cast opgetrommeld die een mengtaal spreekt tot in het absurde. We horen “we will write this on a briefke”, “kijk, he moves”… De personages blijven rondjes lopen, mompelen en kreunen. Er lijkt geen eind aan te komen en we benijden de tientallen bezoekers die stilletjes wegsluipen. De volgende morgen lezen we bij de recensenten o.a “het maakte meer indruk dan een beeldverslag over Calais”, “Minimalistisch van opzet, maar groots in thematiek”, waar hebben ze het in godsnaam over, denk je dan, maar ja, niemand durft te zeggen dat keizer Luk Perceval geen kleren aan heeft! Jammer genoeg geven miskleunen als dit het moderne theater een slechte naam!
Kijk naar ons: hier staan wij: Drarrie in de Nacht
Opnieuw een overvolle zaal, ditmaal in de KVS Brussel. Het tweede boek van Fikry El Azzouzi is herwerkt tot een adembenemende voorstelling. Het is heel eigentijds theater, met een spetterende lichtshow, slam poëzie, hiphop, dansen en zingen… dit alles gebracht in rad Nederlands gemixt met straattaal. De auteur vertolkt zelf het hoofdpersonage, Ayoub die met zijn drie vrienden de nacht te lijf gaat. Het verhaal grijpt je naar de keel. Vier jonge Marokkaanse Belgen zijn op zoek naar hun eigen identiteit. Ze willen hun geloof niet afzweren, Allah is belangrijk voor hen, maar ze willen er ook bij horen en échte Belgen zijn. Ze dwalen doorheen de eenzaamheid en het verdriet, de woede en de angst. Er is niemand voor hen, nergens worden ze gehoord, ze kunnen even terugvallen op elkaar, maar ook dat blijft niet duren.
Boumazoughe Saïd speelt de boezemvriend van Ayoub. Hij is bekend van het hiphopduo SLM – hun hit “Ewa ja” haalde op You Tube al meer dan 1 miljoen views. Hij startte zijn carrière als opbouwwerker in Borgerhout. Na 4 jaar hield hij het voor gezien “ik moest me meer met veiligheid bezighouden dan met opbouwwerk, wat ik nu doe, schrijven en acteren, daarmee beteken ik veel meer voor jongeren die naar erkenning en perspectief snakken”. Als je het verhaal voor één keer niet over de Marokkaanse jongeren, maar van henzelf wil horen, dan is dit een unieke kans!
“Drarrie in de Nacht” Fikry El Azzouzi, Uitgeverij Vrijdag, 2015
