Oorspronkelijk staat 1 mei voor een internationale dag van arbeidersstrijd. In veel landen is dat nog steeds het geval. In Indonesië trotseren tienduizenden arbeiders de dreigingen van hun baas om die dag te betogen. Hiervoor moeten ze staken! Ooit was dat ook het geval in ons land. Geen sprake toen van vakantie en van meiklokjes. In België moet deze dag weer een strijddag worden.
Van waar komt 1 mei eigenlijk? Verrassend genoeg uit de Verenigde Staten! Op 1 mei 1886 staakten in de VS 340.000 arbeiders voor de 8-urenwerkdag. Dat was een groot succes voor die tijd. Dit was het resultaat van twee jaar propaganda en mobilisatie door de nieuwe Federation of Organized Trades and Labor Unions. Op sommige plaatsen werd deze eis ingewilligd maar op andere, zoals bij de maaimachinefabriek Mac Cormick in Chicago, reageerden de bazen met lock-outs en lieten ze door de politie werkwilligen en stakingbrekers uit de omliggende dorpen aanvoeren. Toen de werkers hiertegen op 3 mei betoogden, schoot de politie: er vielen zes doden. Op de protestmeeting van 4 mei kwamen 15.000 mensen opdagen, maar een bomaanslag koste het leven aan zeven politiemensen. Acht arbeidersleiders werden opgepakt en ter dood veroordeeld, niet omdat bewezen was dat zij het gedaan hadden (er zijn trouwens genoeg redenen om aan te nemen dat dit een opgezette provocatie was) maar "omwille van de economische en politieke ideeën die ze verspreid hadden". De oorsprong van 1 mei ligt dus in de Verenigde Staten waarop die dag - ‘Moving day' geheten - alle overeenkomsten en contracten gesloten of verbroken worden. Met de gebeurtenissen van mei 1886 kreeg deze dag een speciale betekenis voor de Amerikaanse arbeiders die op hun volgende vakbondscongres van december 1888 besloten om 1 mei 1890 als strijddag voor de 8-urendag in te stellen.
Aan deze kant van de oceaan hadden de Europese arbeiders zich ondertussen hersteld van de zware nederlaag die ze met het bloedbad van de Commune van Parijs in 1870-71 geleden hadden. In die omstandigheden vonden de leiders van de Internationale Arbeiders Associatie het beter de organisatie tijdelijk te ontbinden. Maar zoals Marx voorspelde, hadden de werkers geen andere keuze dan te vechten en zich te organiseren tegen de altijd wederkerende crisissen van het kapitalisme. In die strijd ontstonden in zowat alle landen van Europa massapartijen, zoals de Belgische Werkliedenpartij in 1885. Ter gelegenheid van de honderdste verjaardag van de Franse Revolutie in 1889 werd de Wereldtentoonstelling dat jaar in Parijs georganiseerd. Dat was een gelegenheid voor de nieuwe partijen om op een internationale bijeenkomst een nieuwe, Tweede Internationale op te zetten. Op dit congres werd besloten om in navolging van de Amerikaanse kameraden op 1 mei 1890 overal acties te ondernemen voor het bekomen van de 8-urendag. Zo is de ‘dag van de Arbeid' ontstaan.
Sindsdien is die dag synoniem voor arbeidersstrijd in de hele wereld. Sommigen beweren dat die dag enkel tot het verleden behoort. 1 mei zou niet over de toekomst gaan en zeker niet over vandaag. De arbeidersklasse zou niet meer bestaan en als gevolg van de sociale vooruitgang is er niet veel strijd meer te leveren. De feiten spreken dat tegen. Men voorspelt al jaren dat de arbeidersklasse gaat verdwijnen en plaats maken voor de middenklasse. Anderen gaan zelfs zo ver te beweren dat we niet meer bestaan. Verdwenen, verschwunden! Ontbonden in de ‘menigte' van onderdrukten en andere uitgebuite groepen. De arbeidersklasse - in de brede en enige juiste betekenis van de klasse van loontrekkenden - is echter nooit zo groot geweest als vandaag en breidt verder uit. Op de lange tijdschaal van de geschiedenis is dat zeer goed merkbaar. In het jaar 1550 bedroeg het aantal loontrekkenden 23 procent van de bevolking op het Europese vasteland (als we het rurale proletariaat erbij tellen, anders was het nog veel minder). Vandaag is dat 90 procent.
In de rest van de wereld neemt de arbeidersklasse ook toe. In typische landbouwlanden zoals China groeit de arbeidersklasse exponentieel. Met als onvermijdelijk gevolg dat de klassenstrijd er ook aangewakkerd wordt. Onlangs beschreef een westerse journalist net terug uit China dit land als "de stakingshoofdstad van de wereld". Strijd flakkert ook op in Oost-Europa. Tot voor kort waren die landen een echt paradijs voor het kapitalisme. Hier komt verandering in. Na drie weken staking hebben de arbeiders van DACIA in Roemenië een loonsverhoging bekomen van 23 procent. DACIA is een filiaal van de Franse automobielreus Renault. Duidelijk besmet door het stakingsvirus hebben de staalarbeiders van Arcelor Mittal in Roemenië het werk stil gelegd en eisen ze een loonsverhoging. Gelijkaardige bewegingen breiden zich uit in Polen en zelfs tot in Rusland waar onlangs de staking van de Fordarbeiders in Moskou voor een overwinning zorgde.
In het Midden-Oosten zien we eveneens een heropstanding van de vakbondstrijd. Egypte, het land met de grootste arbeidersklasse in de regio, is sinds enkele jaren in de ban van de grootste stakingsgolf sinds 1945! De inzet van de stakingen is de strijd tegen de privatiseringen, voor hogere lonen en tegen de stijgende levensduurte. In de laatste maanden zagen we ook voedselopstanden in 33 verschillende landen. Van Haïti tot in Thailand verspreidt de volkswoede tegen de hoge voedselprijzen zich als een strovuur. Die zijn het resultaat van de perverse verdraaiingen die het imperialisme de landbouw heeft opgelegd voor de terugbetaling van de onrechtvaardige buitenlandse schulden. De anarchie van een ongepland en kortzichtig economisch systeem gekoppeld aan de speculatie maken dat de wereld vandaag in de ban is van een voedselcrisis van groot formaat. 1 mei als internationale strijddag behoort dus niet tot het museum. "Mayday is working class day!"
