Gepensioneerd vakbondsman Danny Carleer tekende het levensverhaal op van Karel Van Bever, overtuigd antifascist en verzetsman van het eerste uur. Hij kreeg hierbij de hulp van zijn zoon, Rik Van Bever, voormalig voorzitter van de socialistische vakbond bij de ASLK (Algemene Spaar en Lijfrentekas), het huidige Fortis.
Net zoals bij zijn vorige boek Zij hadden wel hun redenen (2019) schetst hij via een persoonlijk verhaal de brede geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog, ditmaal in de streek van Vilvoorde.
Verraden door een VNVer
Karel Van Bever kwam uit een rood nest, maar was in de eerste plaats een vakbondsactivist. Hij werkte bij de ASLK (Algemene Spaar en Lijfrente Kas) en hielp er met de uitbouw van de socialistische vakbond. Na de Duitse inval werden de vakbonden verboden en het vakbondscomité van de ASLK ging ondergronds. Zij kozen resoluut de kant van het verzet en gaven een eigen verzetsblad uit L’Union – De Unie dat stiekem op de persen van de bank werd gedrukt. Ze waren aangesloten bij het Onafhankelijkheidsfront, de voornamelijk door communisten geleide verzetsbeweging. Op 26 januari 1943 werd Karel op zijn werk aangehouden en overgebracht naar de gevangenis van Sint-Gillis. Hij was verklikt door een collega die bij het Vlaams Nationaal Verbond (VNV) militeerde. Vandaar ging het naar het beruchte Breendonk, om te eindigen in het concentratiekamp Mauthausen. Daar werd hij in maart 1944 doodgeslagen. Overlevenden getuigden dat Karel, ondanks gruwelijke folteringen, niemand verklikte en trouw bleef aan zijn antifascistische overtuiging.
Ze komen op hun sloefen terug en daarna op hun botten: opgepast!
De auteur vindt het belangrijk dat getuigenissen over de nazibarbarij niet verloren gaan. De verdiensten van de weerstand worden nog steeds miskend. Ze werden decennialang overschaduwd door de collaborateurs, die zich ten onrechte de slachtofferrol aanmaten. De kennis van de geschiedenis van de gewone man of vrouw die het tijdens de tweede wereldoorlog opnam tegen nazi’s en collaborateurs kan ons beter wapenen tegen het nieuwe fanatieke rechtsextremisme. Partijen die groot geworden zijn met anti-Belgische, anti-vakbonds- en anti-immigratiestandpunten voeren opnieuw het hoge woord. Het effect dat extreemrechtse volksmenners op heel wat mensen uitoefenen mag niet worden onderschat. Haat en nijd halen het slechtste in de mens boven en kunnen opnieuw een spiraal van geweld veroorzaken.
Het verkwanselen van de staatsbank
Zijn stelregel getrouw dat uitgebreide, degelijke informatie alles is, kom je naast het verhaal van Karel Van Bever, ook alles te weten over de vormen van collaboratie, hun partijlokalen, de sluikpers, de verschillende verzetsgroepen, de houding van socialistisch voorman Hendrik De Man, de rol van de communisten, de kleine en grote heldendaden in de strijd tegen de nazi’s.
Als extra schreef hij, samen met Rik Van Bever, een striemende aanklacht over de privatisering van de ASLK, hoe zowel de christendemocraten als socialisten de belangrijkste Belgische financiële instelling uitverkochten en toegaven aan de grootheidswaanzin van Graaf Lippens. Ze werden ook nog eens opgelicht en kregen 14 miljard Belgische Frank te weinig uitbetaald!
Camarades, Kameraden!
Op 4 september 1921 werd de Communistische Partij van België opgericht. Honderd jaar later besloten ze de geschiedenis van de partij van 1921 tot 1995 in beelden uit te geven. Het is geen sinecure om het dagelijks leven van een partij in beelden vast te leggen, maar de makers zijn hier wonderwel in geslaagd. Doorheen méér dan 350 foto’s, posters, verkiezingsaffiches, voorpagina’s van kranten en stickers worden alle vormen van strijd die de 20e eeuw vormgaven geïllustreerd. Te beginnen met de woelige jaren ’20 van de vorige eeuw, het heroïsche tijdperk van het verzet, over de talrijke vakbondsbetogingen, de staking van 60-61, de vredesbeweging, de solidariteitsacties met politieke vluchtelingen, tot de strijd voor de legalisatie van abortus: altijd waren de communistische militanten trouw op post en stonden op de eerste rij. Het is zonder meer indrukwekkend.
Een groot minpunt van deze publicatie is echter de beknopte omkadering: de auteurs becommentariëren honderd jaar geschiedenis in amper twintig bladzijden geschreven tekst en blijven hierbij zeer op de vlakte. Een gemiste kans om zich bij deze verjaardag aan een diepgaande analyse van het verleden te wagen!
Leve het caféleven!
Café RoodWit in Berchem/Antwerpen was 20 jaar het middelpunt van een bruisend buurtleven. De gekende muzikant Jokke Schreurs verzamelde getuigenissen van stamgasten, dook in zijn eigen herinneringen en dat van zijn maten en schreef er een leuk boekje over. Het poëziecollectief Boog, onder impuls van voormalig stadsdichter Peter Holvoet-Hanssen, de vrije podia voor muziek, de Jazz Jams, de wetenschapsquizzen, de sociale jukebox waar politieke thema’s op aanvraag besproken werden, de soundtrack van het verzet, geanimeerd door de betreurde prof Jan Blommaert, dat kon allemaal in RoodWit.
Het doek is nu gevallen, maar niet getreurd: laat het een inspiratiebron zijn voor de toekomst wanneer een nieuwe fanfare van honger en dorst zijn opwachting maakt.
