Wie herinnert zich vandaag de naam van de heer Dühring zonder het voorvoegsel "anti"? Niemand eigenlijk. Dat is het lot dat de zogenaamde marxistische professoren in de 19e eeuw beschoren was die Marx' leer probeerden te onderwerpen aan een revisie en nieuwe interpretaties. Dat is ook wat er zal gebeuren met de hedendaagse academische 'vernieuwers' van het socialisme.
Waarom dan nog belang hechten aan een oude polemiek van Friedrich Engels met de heer Dühring? Oud betekent niet noodzakelijk voorbijgestreefd. Polemieken hebben daarenboven het voordeel dat ze ideeën - in dit geval deze van het wetenschappelijke socialisme - op een scherpe en duidelijke manier uitdrukken. Zo werd Engels' Anti-Dühring een van de belangrijkste werken van het socialisme. Waarschijnlijk is deze klassieker een van de beste boeken die ons kan inleiden tot de algemene ideeën van het marxisme over filosofie, wetenschap, moraal, politiek, recht, geweld, economie, de staat, de familie, het onderwijs en de geschiedenis.
In de woorden van Engels zelf:
"Het hier gekritiseerde 'systeem' van de heer Dühring strekt zich uit over een zeer uitgebreid theoretisch gebied. Ik was gedwongen hem overal te volgen en tegenover zijn opvattingen de mijne te plaatsen. De negatieve kritiek werd daardoor positief. De polemiek sloeg om in een min of meer samenhangende uiteenzetting van de door Marx en mij aangehangen dialectische methode en communistische wereldbeschouwing, en wel op een tamelijk omvangrijke reeks gebieden. Sedert Marx haar in De ellende van de filosofie en in het Communistisch Manifest wereldkundig maakte, heeft deze beschouwingswijze een rijpwordingsproces van ruim twintig jaren doorgemaakt, eer zij sedert het verschijnen van Het kapitaal met toenemende snelheid in steeds bredere kringen ingang vond en nu ver buiten de grenzen van Europa sympathie en aanhang vindt in alle landen waar enerzijds proletariërs en anderzijds niets ontziende wetenschappelijke theoretici aanwezig zijn."
De Anti-Dühring is dus veel beter dan alle boeken die proberen een 'inleiding', een 'samenvatting' of een 'vereenvoudiging' te geven van het marxisme. Ook al kunnen die inleidingen tot op zekere hoogte hun nut hebben, er bestaat geen binnenweg naar een goede en grondige kennis van het socialisme. Niets gaat boven de lectuur van de werken van Marx en Engels zelf, en de studie van Anti-Dühring is in dit verband een grote aanrader!
Met dank aan Adrien Verlee, die dit meesterwerk inscande en beschikbaar maakte voor het Nederlandstalig Marxistisch Internet-Archief. We publiceren deze versie nu dus ook op www.vonk.org.